مازندران

شهرستان های مازندران

● شهرستان آمل

▪ موقعیت جغرافیایی

آمل یكی از شهرستانهای مركزی استان مازندران است كه از شمال به محمود آباد،از شرق به شهرستان بابل،از مغرب به شهرستان نور و از جنوب به استان تهران محدود می شود.

▪ جمعیت

برابر آمار سال۱۳۷۵،جمعیت شهرستان آمل ۲۹۸هزار نفر بوده،كه حدود۵۴درصد جمعیت در شهرها زندگی می كرده اند.پراكندگی جمعیت این شهرستان،در درجه اول،ناشی از میزان حاصلخیزی خاك می باشد.

▪ تقسیمات سیاسی

طبق آخرین تقسیمات كشوری،این شهرستان از دو بخش(مركزی و لاریجان) و۸ دهستان تشكیل شده است.از نقاط شهری آن،شهر آمل و رینه را می توان نام برد.

▪ سابقه تاریخی و جاذبه های جهان گردی

به موجب پژوهشهای خاور شناسان،طایفه یا قوم آمارد كه پیش از تاپوریها به سرزمین تپورستانی(طبرستان) مهاجرت كرده بودند.در منطقه آمل كه مستعد وآباد تر از سایر نقاط طبرستان بود سكونت اختیار كردند.

آمل مخفف همان آمارد یا آماردان بوده كه بر اثر كثرت استعمال به تدریج تغییر شكل داده و به صورت آمل در آمده است.حمدالله مستوفی بنای شهر آمل را به طهمورث،پادشاه پیشدادی،نسبت می دهد.از مهمترین بناهای تاریخی و نقاط دیدنی این شهرستان می توان مشهد میر بزرگ(مقبره میر قوام الدین مرعشی)،مقبره میر حیدر آملی،امامزاده ابراهیم،امامزاده عبد الله،بقعه شمس آل رسول،پل دوازده پله،قله شاهان دشت،پارك جنگلی آمل(میرزا كوچك خان) و آبهای معدنی لاریجان(آمولو)،اسك و استراباكو را نام برد

● شهرستان بابل

▪ موقعیت جغرافیایی

بابل یكی از شهرستانهای مركزی استان مازندران است كه از شمال به شهرستان بابلسر،از مشرق به شهرستانهای قائم شهر و سوادكوه،از مغرب به شهرستان آمل،و از جنوب به كوهپایه ها و دامنه های شمالی رشته كوههای البرز محدود می شود.

جمعیت طبق سر شماری سال ۱۳۷۵،جمعیت شهرستان بابل،حدود۴۲۱هزار نفر بوده است.بیش از ۴۳درصد جمعیت آن شهر نشین و بقیه روستا نشین هستند.تراكم جمعیت در قسمت جلگه ای بیشتر از مناطق كوهپایه ای است.

▪ تقسیمات سیاسی

شهرستان بابل،شامل پنج بخش مركزی،بند پی شرقی،بند پی غربی،بابل كنار و لاله آباد،۱۱ دهستان و ۲ شهر(بابل و امیر كلا)می باشد.

▪ سابقه تاریخی

نام این شهر در قدیم مامطیر بوده و در قرن هشتم به بار فروش ده معروف شد.از زمان صفویه این شهر را بارفروش می نامیدند.در سال ۱۳۱۱ به بابل تغییر نام داد،زیرا رود بابل در غرب آن جریان دارد.شهر بابل با توجه به موقعیت جغرافیایی،نزدیكی به دریا،و شرایط طبیعی مناسب،در سالهای اخیر به سرعت توسعه یافته است.

▪ اماكن مذهبی،آثار باستانی و جاذبه های جهانگردی

شهرستان بابل دارای امامزاده های متعددی است.آرامگاه قاسم بن موسی كاظم و برادرش حمزه(آستانه)،مقبره سلطان محمد طاهر و پل محمد حسن خان بر روی رود بابل،از آثار تاریخی مهم این شهرستان به شمار می آید.شهرستان بابل با توجه به موقعیت ارتباطی،آب وهوای معتدل و مناظر طبیعی بسیار زیبا،كوهپایه های پوشیده از جنگلهای انبوه و رودخانه بابل،از مناطق مهم جذب جهانگرد در استان است.

● شهرستان بابلسر

▪ موقعیت جغرافیایی

شهرستان بابلسر در قسمت مركزی استان مازندران و در ساحل جنوبی دریای مازندران قرار دارد.این شهرستان،از شمال به دریای مازندران،از جنوب به شهرستان بابل،از شرق به شهرستان قائمشهر و جویبار،و از مغرب به شهرستان محمودآباد محدود می گردد.

▪ جمعیت

طبق سرشماری سال ۱۳۷۵،شهرستان بابلسر،حدود۱۵۵ هزار نفر جمعیت داشته است.حدود۴۰ درصد مردم در شهرها زندگی می كنند.تراكم جمعیت در شهرهای بابلسر،فریدون كنار و روستاهای اطراف فریدون كنار بیشتر از سایر مناطق شهرستان می باشد.

▪ تقسیمات سیاسی

این شهرستان،قبلاً بخشی از شهرستان بابل بود،ولی در سال ۱۳۶۹ به شهرستان تبدیل گردید.بابلسر به چهار بخش(مركزی،فریدونكنار،بخش رود بست و بهنمیر) و هشت دهستان تقسیم می شود.

▪ آثار تاریخی و جاذبه های جهانگردی

از آثار تاریخی مهم شهرستان بابلسر،بقعه امامزاده ابراهیم(برادر حضرت امام رضا(ع))است به علت وجود همین آرامگاه در گذشته بابلسر به نام مشهدسر شهرت یافته بود.از جاذبه های شهرستان بابلسر،وجود ساحل زیبای دریای مازندران و رود بابل و امكانات دانشگاهی و پزشكی را می توان نام برد.هر ساله مسافران زیادی از دیگر استانهای ایران برای استراحت واستفاده از آب دریای مازندران به این شهرستان می آیند .

● شهرستان بهشهر

▪ موقعیت جغرافیایی

شهرستان بهشهر از شمال به دریای مازندران(خلیج گرگان)،از غرب به شهرستان ساری،از جنوب به شهرستان نكا و استان سمنان،واز مشرق به شهرستانهای كرد كوی وبنرگز در استان گلستان محدود است.

▪ جمعیت

طبق سرشماری سال ۱۳۷۵ جمعیت این شهرستان حدود ۱۷۷هزار نفر بوده است كه حدود ۵۶ درصد در شهرها و بقیه در روستاها زندگی می كنند.پراكندگی جمعیت در شهرستان بهشهر،به نسبت حاصلخیزی خاك و وجود مراكز صنعتی است،به طوری كه در ارتفاعات جنوبی و سواحل شمالی به علت پیشروی آبهای شور،جمعیت كمتری سكونت دارند.

▪ تقسیمات سیاسی

طبق آخرین تقسیمات سیاسی،این شهرستان به سه بخش مركزی، گلوگاه و یانه سر، و هفت دهستان تقسیم شده است.بهشهر از شهرهای پر جمعیت این شهرستان است.

▪ سابقه تاریخی و جاذبه های جهانگردی

آثار به دست آمده از غارهای(هوتو،كمربند و كلت) حاكی از آن است كه سابقه سكونت در بهشهر به دوره میان سنگی می رسد.به علت وجود شرایط مساعد در دامنه كوههای جهان مورای(البرز شرقی)،بهشهر امروزی به عنوان یكی از روستاهای پیش از تاریخ شكل گرفته است و در طول تاریخ،نامهای مختلفی نظیر تمیشه،نامیه،خرگوران،پنجهزاره و آسیا بستر داشته است.در زمان شاه عباس،اشرف البلاد(اشرف شهرها)،و در دوره رضاخان بهشهر نام گرفت.این شهر بنا به دلایلی مورد توجه شاه عباس صفوی قرار می گیرد و بدین جهت دگرگونیهای عمده ای در بافت و سیمای شهر پدید می آید.

از جمله عمارتهای دلگشا،خیابانهای عریض،حمام های مختلف،حوضچه های زیبا و آب انبار ها ایجاد می شود و لوله كشی انجام می گیرد.این ابنیه اكنون از عوامل اصلی جذب جهانگردان به این شهر هستند.از آثار باستانی این شهرستان،می توان كاخ صفی آباد،باغ و عمارت چهلستون(كاخ شهرداری فعلی و قصر سلطنتی شاه عباس)،سر چشمه عمارت(در حال ویرانی) استخر یا دریاچه عباس آباد و غارهای متعدد را نام برد.

● شهرستان تنكابن

▪ موقعیت جغرافیایی

این شهرستان،از شمال به دریای مازندران،از جنوب به رشته كوه البرز مركزی (استان قزوین)،از شرق به شهرستان چالوس و از غرب به شهرستان رامسر محدود می شود.

▪ جمعیت

بی گمان پیش از ورود و استقرار آریاییها در این سرزمین،اقوام بومی در مناطق مختلف تنكابن می زیسته اند.

استخوانهایی كه در مناطق كوهستانی پیدا شده،حاكی از آن است كه اقوامی از آماردها(آمردها)در این دیار سكونت داشه اند.

ساكنان كنونی تنكابن را می توان از نوع مختلط دانست.جمعیت این شهرستان در سر شماری سال ۱۳۷۵ به۱۷۴هزار نفر رسیده است.

▪ تقسیمات سیاسی

شهرستان تنكابن طبق آخرین تقسیمات كشوری از دو بخش و شش شهر وهفت دهستان تشكیل شده است.این شهرستان گاهی بخشی از گیلان وگاه بخشی از مازندران به شمار می رفته است.تا اینكه در زمان قاجاریه به مازندران پیوست و تا امروز یكی از شهرستان های مازندران به شمار می آید.

در مورد نام تنكابن سیاح معروف فرانسوی، ژاك دومورگان،اعتقاد دارد كه تنكا نام دژی بوده است كه در حمله تیموریان از بین رفته است و تنكابن یعنی دژ یا قلعه پایین تنكاست كه مركزآن خرم آباد بود ولی بعداً تمام تشكیلات اداری، سیاسی و اقتصادی به تنكابن فعلی منتقل شد.

▪ آثار باستانی

با توجه به اینكه شهرستان تنكابن پیشینه تاریخی دیرینه ای دارد،آثار باستانی و تاریخی بسیاری در آن وجود دارد،از جمله،قبرهای زرتشتیان در نقاطی مانند دو هراز و سه هراز،اماكن متبركه منطقه امامزاده سّید قوام الدین در كبود كُلایه خرم آباد،بقعه سّید علی كیا در پایین بلده(قلعه گردن)،امامزاده قاسم كه نسبتش به علی بن ابیطالب(ع) می رسد در محل جزما در دو هزار.

▪ جاذبه های جهانگردی

این شهرستان با داشتن موقعیت جغرافیایی بسیار خوب و واقع شدن در كنار دریای مازندران و برخورداری از هوای خوب و ملایم،سبب جذب مسافر و جهانگرد از سراسر ایران و جهان به این محل می شود.خاصه در تعطیلات عید نوروز و تابستان ،بسیاری از خانواده های ایرانی روانه این شهرستان می شوند كه به طور مستقیم وغیر مستقیم در اقتصاد تنكابن اثر مثبت دارد.

● شهرستان چالوس

▪ موقعیت جغرافیایی

این شهرستان از شمال به دریای مازندران، از جنوب به رشته کوههای البرز، از شرق به شهرستان نوشهر و از غرب به شهرستان تنکابن محدود می شود مساحت آن ۱۸۰۰ کیلومتر مربع است.

▪ جمعیت

برابر آمار سال ۱۳۷۵ جمعیت شهرستان چالوس ۱۱۱۰۰۰نفر بوده است که ۵۴ درصد شهرنشین و۴۶ درصد روستا نشین بوده اند رشد سالانه جمعیت این شهرستان ۷/۱ درصد است.

▪ تقسیمات سیاسی

شهرستان چالوس از دو بخش مرکزی و کلاردشت تشکیل شده است.

▪ تاریخ شهرستان

در کتابهای جغرافیایی و تاریخی دوره اسلامی واژه ی شالوس مکرر آمده است به طوری که یاقوت حموی در کتاب خود می نویسد:شالوس شهری است در جَبَل در سر حد تبرستان. درباره وجه تسمیه این شهرستان می گویند چون بخش جلگه ای نسبت به ارتفاعات پست تر دیده می شود بدین سبب آن را «چاله است» یا «چاله اس» می نامیدند که به مرور زمان به چالِش و چالوس تغییر نام یافت .

---