اوپک گازی

امکان و پیامدهای شکل گیری اپک گازی

سه مؤسس کارتل گاز طبیعی- روسیه، ایران و قطر و سایر اعضای مجمع کشورهای صادر کننده گاز "توافق استراتژیکی" در مورد حجم صادرات، جدول تدارک و ساخت خطوط لوله جدید را برنامه ریزی می کنند. باکو، عشق آباد و سایر پایتخت کشورهای تولید کننده محدود گاز را عصبانی می کند، زیرا این اقدام اتخاذ تصمیمات مستقل آنها را زیر سؤل می برد.

آلکسی میلّر رئیس شرکت گازپروم، شرکت انحصاری گاز روسیه و یکی از تولید کنندگان عظیم جهان در مصاحبه با شبکه تلویزیونی اول گفت که توجه اصلی گروه سه به طرحهای سه جانبه جمع شده است. وی تصریح کرد: "این سه کشور در همه مسایل گازی اعم از مطالعات و تولید، توزیع و بازاریابی بطور مشترک عمل خواهند کرد... گروه سه بزرگ درصدد ایفای نقش لوکوموتیو مجمع صادر کنندگان گازی هستند".

وی افزود: "تولید کنندگان گاز شاهد کاستی هایی در مکانیسم قیمت گذاری موجود هستند. قیمت گاز و حتی نفت و فرآورده های نفتی نیز در مقایسه با گاز طبیعی ارزان است... ولی گاز هم جزو منابع هیدروکربونی است... گاز سوخت آینده است و می‌توان گفت که انرژی تمیزی است... قیمتها برای تولید کنندگان باید شفاف و قابل پیش بینی باشد".

مجمع کشورهای صادرکننده گاز انجام عملیاتهای مشترک اکتشاف و استخراج و هماهنگی دراین بخش را برنامه ریزی و برای فعالیت مستمر، کشورهای عضو خواهان ایجاد دبیرخانه دائمی هستند. به رغم تاثیرات متقابل، مجمع کشورهای صادرکننده گاز دارای تمامی پیش شرطهای تشکیل کارتل و اعضای سه گانه کشورهای تاسیس کننده آن هستند. این موسسین دامنه فعالیت خود را گسترش خواهند داد وسایر کشورهای تولید کننده گاز را به دنبال خود خواهند کشاند.

علاوه بر این کشورهای روسیه و ایران در بیشتر مواقع علاقمند به تاثیر گذاری به اروپا در بخشهای غیر انرژی هستند. در عین حال برنامه های کشورهای همسایه آنها آذربایجان و ترکمنستان به منظور صدور گاز بطور مستقیم به اروپا نیز می‌تواند مختل شود. کارتل جدید با سه عضو قدرتمند می‌تواند موجب پیدایش برتری ژئو پولیتیکی جدید شود.

در صورتی که این کارتل گسترش یابد،روسیه و ایران می‌تواند به پیروزی دست یابند، آنها خواهند توانست بر روی کشورهای دارای ذخائر گازی کمتر همچون قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان و آذربایجان تاثیرگذارباشند.

کشورهای ایران، روسیه، قطر، ترکمنستان، برونئی و ونزوئلا دارای نقطه مشترکی هستند: کمبود دموکراسی . کارتل گازی نیز همچون اوپک می‌تواند قدرتمند باشد.

وجود چنین کارتلی می‌تواند معامله با کشوری غیر دموکراتیک و پر مصرف همچون چین را ملغی سازد و غرب را مجبور به پرداخت تام و تمام سازد. در خصوص برخورد حکومت بوش می‌توان گفت که وی ترتیب اثری به دیدارهای تهران و دوحه نداد.

ایلئنا روس لیختینن عضو عالی رتبه کمیته امور خارجه کنگره آمریکا پس از دیدار دوحه طی پیامی به وزارت امور خارجه اوپک گازی را برای کشورهای صادرکننده انرژی جهان تهدید بزرگ و درازمدتی اعلام کرد و بر لزوم واکنش قاطع آمریکا به این طرح تاکید کرد.

کمیسیون اروپا در پاسخ به بیانات اکتبر در اعتراض به این اوپک که باعث افزایش غیر واقعی قیمت ها می شود اعلام کرد که نیاز به فروش انرژی در بازار آزاد وجود دارد . دراین میان طرح "اصلاح گاز پروم " نیز مانع از دست یابی به منابع ملی در اروپا که اخیرا لغو شده به احتمال قوی دوباره در دستور کار قرار گرفته و مطرح شده است. تعجب آور است که در صورت ناکام ماندن تلاش شرکت های اروپایی E.ON و Eni برای لابیگری منافع انرژی روسیه، مساله ایجاد اوپک گازی مطرح خواهد شد یا نه ؟ تحولات ناشی از اوپک نشانگر آنست که مسدود شدن بازارها برای رقابت، تشویق شرکت های نفت ملی و نزول تولیدات نفت از طریق سیستم عادی منجر به محدود شدن صادرات آن و افزایش قیمت فراورده های نفتی خواهد شد.

در این صورت آمریکا باید برای انجام عملیات اکتشافی و تولیدات گاز، ذخایر گاز طبیعی خود را مورد بهره برداری قرار دهد و همسایگان خود یعنی کانادا، مکزیک و حوزه کارییب را برای برداشتن گامهای مشابه دعوت کند. علاوه بر آن، حکومت جدید باید برای جلوگیری از ایجاد اوپک گازی جدید سیاست گسترده دقیقی را طراحی و با کشورهای عضو اتحادیه اروپا نظیر ژاپن، چین، هند و دیگر کشورها همکاری کند . می‌توتن به این اهداف از طریق همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی که چین و هند نیز در آن عضویت دارند، و نیز مقابله با کشورهای شرکت کننده در طرح ایجاد بازار انرژی رسید.

بالاخره آمریکا باید با کشورهای مجمع کشورهای صادرکننده گاز و نیز کشورهای مخالف حکمرانی روسیه و ایران، از جمله آذربایجان، کانادا، هلند و نروژ در این زمینه همکاری تنگاتنگ داشته باشد.

هیات‌های آتی شورای امنیت ملی و اقتصاد ملی باید در روند طراحی سیاست نقش اصلی را برعهده خود بگیرند چرا که در صورت ناکام ماندن همبستگی مشتریان، مصرف کنندگان انرژی تمام جهان و نیز افزوده اقتصادی اجهانی ز آن زیان خواهند دید.

منبع: ترند کاپیتال