آیا ایران به انرژی هسته ای نیاز دارد

روزنامه سوئیسی نویه تسورشر تسایتونگ در مقاله جامعی به ضرورت ایجاد نیروگاه های هسته ای در ایران پرداخته و به این نتیجه رسیده است كه ایران تا سال ۲۰۱۲ به اورانیوم وارداتی وابسته خواهد شد

روزنامه سوئیسی نویه تسورشر تسایتونگ در مقاله جامعی به ضرورت ایجاد نیروگاه‌های هسته‌ای در ایران پرداخته و به این نتیجه رسیده است كه ایران تا سال ۲۰۱۲ به اورانیوم وارداتی وابسته خواهد شد‌‌. ‌هانس روهله‌‌ ‌مقاله خود در روزنامه سوئیسی نویه تسورشر تسایتونگ را با تاریخچه پیدایش ایده داشتن نیروگاه‌های هسته‌ای از جانب حاكمان ایران آغاز كرده است، زمانی كه در دهه ۶۰ میلادی قرن گذشته، حكومت شاهنشاهی ایران به این فكر افتاد، در یكی از پرنفت‌ترین كشورهای جهان نیروگاه‌های هسته‌ای بسازد. ‌‌ ‌نخستین طرح را دولت وقت در دهه ۱۹۷۰ عرضه كرد كه در آن صحبت از ایجاد ۲۲ رآكتور هسته‌ای بود. همزمان بحثی در مورد ضرورت چنین طرحی آغاز شد كه هدف آن توجیه اقتصاد ی این برنامه عظیم بود.

‌روهله می نویسد: سیاستمداران وقت ایران برای جلب اطمینان جهانیان و نشان دادن این كه قصد دارند از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌‌آمیز استفاده كنند، امنیت پایدار انرژی ، استقلال در تأمین انرژی ... را مطرح كردند‌.‌‌ ‌‌ ‌در ادامه مقاله آمده است كه با وجود اصرار دولتمردان ایران، شك جامعه جهانی به صلح‌آمیزبودن برنامه‌های هسته‌ای این كشور بیشتر شده است. نویسنده برای اثبات ادعای خود از دو قطعنامه‌‌ای نام می‌برد كه شورای امنیت سازمان ملل اخیراً علیه ایران تصویب كرد.

● ‌ ‌ ‌ذخایر ناچیز اورانیوم در ایران‌

‌روهله معتقد است كه در جریان هرگونه بحثی در مورد برنامه‌های هسته‌ای ایران و اهداف آن، باید به ذخایر مواد انرژی‌زا در ایران توجه كرد. وی با فرض این كه مصرف مواد انرژی‌زا ثابت باشد، به این نتیجه می‌رسد كه منابع نفتی در ۹۰ سال آینده ته خواهند كشید و ذخایر گازی ۲۲۰ سال دوام خواهند آورد. درعوض ذخایر اورانیوم معدنی ناچیز است. ‌

‌ ‌در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران اسلامی ایران قصد دارد، در ۱۵ سال آینده توان هسته‌ای خود را به شدت گسترش دهد و دركنار نیروگاه هسته‌ای بوشهر، ۶ نیروگاه با قدرتی مشابه ایجاد كند. بر اساس مصوبه‌ای از مجلس شورای اسلامی كه درمارس ۲۰۰۵ ابلاغ شد، دولت موظف است، ۱۳ رآكتور با قدرتی مشابه آنچه در بوشهر به كار خواهد افتاد (۱۰۰۰ مگاوات)، بسازد. ‌‌ ‌برای به كارانداختن یك رآكتور با این قدرت، سالانه ۲۲ تُن اورانیوم غنی‌سازی شده (به میزان ۴/۴ درصد) لازم است.

و چون از هر یك تُن اورانیوم معدنی، فقط ۵۵۳ گرم اورانیوم غنی‌سازی شده بدست می‌آید، بنابراین هر یك رآكتور، سالانه ۴۵۰ هزار تُن اورانیوم معدنی مصرف می‌كند. ‌‌ ‌با این حساب، و اگر آمار آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در مورد میزان ذخایر اورانیوم ایران را اساس قرار دهیم، به نتایجی واقع‌بینانه می‌رسیم. ‌طبق محاسبه روهله و به فرض این كه دولت ایران برنامه‌های هسته‌ای خود را پیاده كند، یعنی قادر باشد كه در سال ۲۰۲۰ مسیحی ۷ رآكتور مشابه بوشهر را به راه اندازد، در آن صورت تمامی ذخایر اورانیوم ایران در سال ۲۰۱۲ مصرف شده و ایران می‌بایست از آن به بعد اورانیوم وارد كند. ‌

● ‌ ‌ایران هسته‌ای، وابسته به كشورهای دارای اورانیوم

‌ ‌به گفته روهله، حتی اگر آن ذخایری هم كه در ایران هنوز كشف نشده‌اند ولی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، وجود آنان را حدس می‌زند نیز كشف و آماده بهره‌برداری شوند، باز هم ایران در سال ۲۰۲۴قادر نخواهد بود، اورانیوم مورد نیاز خود را تأمین كند و ناچار است دست به دامن كشورهای اورانیوم‌دار شود.‌‌ ‌بنابراین، به نظر روهله، برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی باعث تأمین انرژی ایران در آینده نخواهد بود. ‌‌ ‌او در مقاله خود این پرسش‌ها را مطرح می‌كند: ‌آیا دلیل اقتصادی دیگری برای توجیه برنامه‌های هسته‌ای ایران وجود دارد؟‌‌ ‌آیا ایران نمی‌تواند مصرف نفت و گاز خود را برای تولید انرژی كاهش دهد و به جای آن از اورانیوم وارداتی استفاده كند؟ آیا ایران می‌تواند در این صورت مدت زمان بیشتری از ذخایر نفتی و گازی خود بهره برد؟‌‌‌نویسنده، خود به پاسخ پرسش‌هایش می‌پردازد‌: ‌در زمینه تأمین مصرف داخلی انرژی، امكانات ایران برای جایگزینی نفت با انرژی هسته‌ای محدود است.

در حال حاضر ۱۸ درصد تولیدات نفت خام ایران برای انرژی مورد نیاز كشور به كار می‌رود. برای جایگزینی آن، دو یا سه رآكتور مشابه بوشهر لازم است. ‌به گفته روهله، این نشان می‌دهد كه دغدغه اصلی جمهوری اسلامی ایران ایران، جایگزینی نفت با انرژی هسته‌ای برای تأمین انرژی داخلی نیست. علاوه بر آن، ایران قادر نخواهد بود، تولیدات نفت خام خود را كاهش دهد و به جای آن از انرژی هسته‌ای استفاده كند. این كشور ۸۰ درصد درآمدهای صادراتی، ۴۵ درصد بودجه سالانه خود را از فروش نفت خام تأمین می‌كند. كاهش این درآمدها برای ایران امكان‌پذیر نیست‌.

● ‌پیشنهادی سازنده‌

‌ ‌روهله معتقد است كه جمهوری اسلامی ایران می‌تواند خود را از این مشكل برهاند و در این رابطه نوسازی گسترده پالایشگاه‌های نفت را توصیه می‌كند. ولی به گفته او، دولتمردان ایران در تأمین بودجه نوسازی پالایشگاه‌ها ناتوانند‌‌.‌مخارج ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای و تسلیحات نظامی به حدی زیاد است كه امكانی برای اقدامات دیگر باقی نمی‌گذارند.

روهله در ادامه مقاله خود توضیح می‌دهد كه ایران در زمینه گاز طبیعی امكانات بیشتر و مناسب‌تری دارد، اما به این نتیجه می‌رسد كه مقامات این كشور قدر آن را نمی‌دانند. ‌با وجود این كه ایران در جهان از نظر ذخایر گازی در مرحله دوم قرار دارد، اما تا كنون نتوانسته است، از این موقعیت بهره كافی ببرد. ‌آماری كه روهله در این رابطه آورده به این شرح است: ۷۵ درصد گاز تولید شده‌ در ایران صرف تأمین انرژی داخلی می‌شود، ۱۵ درصد آن صادر می‌گردد و ۱۰ درصد آن هم هنگام تولید فرآورده‌های نفتی می‌سوزد؛ از قرار معلوم وزارت نفت قادر نیست كه از این ۱۰ درصد بهره‌برداری كند. ‌‌

‌روهله معتقد است كه ایران با سرمایه‌گذاری درست در صنعت گاز قادر خواهد بود بخش بیشتری از انرژی داخلی خود را تأمین نماید و بدین ترتیب وابستگی خود به انرژی هسته‌ای را كمتر كند . به گفته او، مقدار انرژی‌ای كه می‌توان از راه گازی كه هنگام تولید فرآورده‌های نفتی می‌سوزد، بدست آورد برابر است با انرژی تولیدی دو نیروگاه هسته‌ای به قدرت نیروگاه بوشهر، ‌اما از آنجا كه سرمایه‌های ایران صرف تولید نیروگاه‌های هسته‌ای می‌شود، امكان استفاده درست از صنعت گاز نیز وجود ندارد. ‌‌

‌روهله در پایان یادآور می‌شود كه مخارج تولید انرژی از طریق گاز طبیعی خیلی زیاد است و این خود می‌تواند دلیلی برای جایگزینی گاز با انرژی هسته‌ای شود؛ اما به این شرط كه ذخایر انرژی هسته‌ای به اندازه كافی موجود باشد‌‌. ‌ع‌ صدای آلمان