ستاره‌های تابستانی

اگر شما جزء آن دسته از افراد هستید که به تماشای آسمان در هنگام شب علاقه دارید و یا گاهی وقت‌ها ستاره‌ها را رصد می‌کنید، حتما متوجه شده‌اید که آسمان شب مدام در حال تغییر است و …

اگر شما جزء آن دسته از افراد هستید که به تماشای آسمان در هنگام شب علاقه دارید و یا گاهی وقت‌ها ستاره‌ها را رصد می‌کنید، حتما متوجه شده‌اید که آسمان شب مدام در حال تغییر است و هر شب به شکل خاصی دیده می‌شود.

می‌توان گفت که حرکت وضعی زمین (گردش زمین به دورخودش) باعث می‌شود که شکل ستاره‌ها در شب‌های مختلفی از سال فرق کند و اگر بخواهیم آسمان را به شکلی که مثلا دیشب دیده‌ایم ، ببینیم، باید یک سال صبر کنیم!

بعضی از ستاره‌ها در تمام مدت سال دیده می‌شوند و برخی دیگر را تنها در فصل معینی از سال می‌توان دید. مثلا بعضی از ستاره‌های نیمکره شمالی که به دور ستاره قطبی می‌گردند، هرگز غروب نمی‌کنند و می‌توان در تمام سال آنها را مشاهده کرد. مهم‌ترین صورت فلکی در نیمکره شمالی «خرس بزرگ» یا همان «دب اکبر» است.

«صورت فلکی» به مجموعه ای از ستاره‌ها گفته می‌شود که هر کدام به دلیل های متفاوتی نامگذاری شده اند. صورت فلکی خرس بزرگ، از هفت ستاره تشکیل شده است و در سمت دیگر آن پنج ستاره به شکل "W" قرار دارند که به «ذات الکرسی» یا «ملکه» معروف هستند. صورت فلکی‌های دب اکبر و ذات الکرسی، که در دو طرف «ستاره شمالی» قرار گرفته‌اند، در تمام سال در آسمان نیمکره شمالی دیده می‌شوند.

در فصل تابستان صورت فلکی «قوس» یا «کمان»، که در جنوب آسمان قرار دارد، به راحتی قابل دیدن است. این صورت فلکی به دلیل این که در امتداد مرکز کهکشان ما قرار دارد، پر از سحابی‌های زیبا و گوناگون است. اگر به سمت جنوب بایستید، در بالای سرتان، یعنی بین ستاره قطبی و صورت فلکی قوس، گروهی دیگر از ستاره‌ها را می‌بینید که به «چنگ رومی» یا «شلیاق» معروف هستند و ستاره پر نوری در بین آنها به نام «نسر واقع»، قابل تشخیص است.

این ستاره پر نور، پنجمین ستاره درخشان آسمان است و حدود ۲۷ سال نوری با خورشید فاصله دارد. در سمت شرق این صورت فلکی، صورت فلکی دیگری به نام «دجاجه» یا «قو» قرار دارد که شکل ظاهری این مجموعه از ستاره‌ها به شکل یک صلیب است که تداعی‌کننده پرواز یک پرنده با بال‌های باز است. در بین آنها ستاره درخشانی به نام «ذنب دجاجه» یا «ردف» وجود دارد که درخشندگی آن بسیار بیشتر از خورشید است و در فاصله ۱۸۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد.

به همین ترتیب در سمت غرب و طرف راست صورت فلکی قوس، تعدادی ستاره را می‌توانید ببینید که به شکل منحنی دنبال یکدیگر قرار گرفته اند و به صورت فلکی «عقرب» یا «کژدم» معروف هستند. این مجموعه از ستاره‌ها یک ستاره درخشان و سرخ رنگ به نام «قلب عقرب» دارند که گفته می‌شود صدها بار از خورشید بزرگ‌تر است، به همین دلیل به آن، «ابر غول» نیز گفته می‌شود.

در مسیر بین صورت فلکی‌های دجاجه و قوس، گروه دیگری از ستاره‌ها در فصل تابستان خودنمایی می‌کنند که به «عقاب» شهرت دارند. در بین آنها ستاره پر نوری به نام «نسر طایر» یا «کرکس پرنده» قرار دارد که همراه با دو ستاره «ذنب‌الدجاجه» و «نسر واقع» تشکیل مثلثی می‌دهند که به مثلث تابستانی معروف است.

آیدا ابوترابی