یکشنبه, ۱۴ بهمن, ۱۴۰۳ / 2 February, 2025
مجله ویستا

برنج را آبکش نکنید


برنج را آبکش نکنید

در کشورهای مختلف یک نوع غله به عنوان قوت غالب مصرف می‌شود که قسمت عمده کالری مورد نیاز روزانه را تامین می‌کند؛ در ایران، گندم و برنج؛ در انگلستان، سیب‌زمینی و در ایتالیا، ذرت...

در کشورهای مختلف یک نوع غله به عنوان قوت غالب مصرف می‌شود که قسمت عمده کالری مورد نیاز روزانه را تامین می‌کند؛ در ایران، گندم و برنج؛ در انگلستان، سیب‌زمینی و در ایتالیا، ذرت...

بنابراین اگر فردی روزانه به ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلوکالری انرژی نیاز دارد، ۵۵ تا ۶۰ درصد انرژی موردنیاز را باید با مصرف انواع غلات تامین کند. غلات یکی از مهم‌ترین گروه‌های اصلی غذایی هستند که باید انواع مختلف آن مانند نان، برنج، ماکارونی، ذرت و... در برنامه غذایی همه افراد به خصوص کودکان و نوجوانان که در سنین رشد هستند، گنجانده شود. این ماده غذایی سرشار از نشاسته و ویتامین‌های گروه B است که در متابولیسم بدن دخالت دارد. بعد از ۶ ماه رشد و تکامل کودک، شیر مادر با وجود ارزش غذایی و ترکیب‌های مفیدی که دارد، قادر به تامین نیازهای رشدی کودک نیست زیرا علاوه بر اینکه انرژی کمتری دارد، آهن کافی را هم به بدن نمی‌رساند. از این رو، برنج اولین گروه از غلات است که به صورت پودر برنج یا فرنی در برنامه غذایی کودک گنجانده می‌شود. البته مهم‌ترین نکته از نظر تغذیه‌ای، این است که ترجیحا غلات مصرفی از دانه کامل تهیه شده باشند زیرا در سلامت همه افراد به‌خصوص گروه‌های آسیب‌پذیر اینکه با مصرف روزانه موادغذایی، تعادل بین املاحی که در تعادل آب و الکترولیت نقش دارند، (به‌خصوص سدیم و پتاسیم) برقرار شود، از نظر فیزیولوژیک مهم است. دانه غلات، حاوی سدیم است و پوسته آن پتاسیم دارد، بنابراین واضح است که اگر پوسته غلات دور ریخته شود یا بیشترین سهم مصرفی غلات بدون سبوس یا آرد باشد، مقدار زیادی سدیم دریافت می‌شود که می‌تواند باعث اختلال در تعادل الکترولیت‌ها و در نهایت منجر به پرفشاری خون و در درازمدت بروز بیماری‌های قلبی – عروقی شود. از این رو باید در برنامه غذایی کودکان بهترین نوع غلات را که از دانه کامل تهیه شده‌اند، گنجاند. اگر غلات با حبوبات مصرف شود، از عالی‌ترین منابع تامین‌کننده پروتئین، ریزمغذی‌ها و در نهایت رشد مناسب در کودکان خواهدبود زیرا علاوه بر فیبر و سبوس، حاوی عناصر دوظرفیتی، آهن، منیزیم و روی هم است. برنج قهوه‌ای یکی از بهترین انواع غلات است که متاسفانه در کشور ما بسیار کم تولید و مصرف می‌شود.

برنج قهوه‌ای حاوی فیبر محلول بالا و شاخص نمایه گلایسمی پایین است. نمایه گلایسمی در مورد غلات، شاخصی است که سرعت هضم و جذب نشاسته‌ در دستگاه گوارش نشان می‌دهد و هر چقدر نمایه گلایسمی غلات بالاتر باشد، نشاسته در بدن زودتر هضم و جذب و به قند تبدیل خواهد شد. به این ترتیب غلات بدون سبوس یا غلاتی که از آرد تصفیه‌شده تهیه شده‌اند، در مقایسه با غلات سبوس‌دار، نمایه گلایسمی بالاتری دارند و با مصرف آنها میزان قندخون در فاصله زمانی کوتاهی بالا می‌رود که برای سلامت مفید نیست. بیشتر خانواده‌ها با این تصور که آبکش‌کردن برنج باعث کم‌شدن نشاسته موجود در آن می‌شود، برنج را آبکش می‌کنند در حالی که این تصور کاملا غلط است و با آبکش‌کردن برنج، قسمت قابل‌توجهی از فیبر محلول در آن از بین می‌رود و ارزش غذایی‌اش کم می‌شود.

نگاه متخصص تغذیه و رژیم درمانی

دکتر سیدضیاالدین مظهری

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران