بافق؛ مرکزآبزی‌پروری

مرکز تحقیقات ماهیان آب شور داخلی بافق وابسته به مؤسسه تحقیقات شیلات ایران از سال ۱۳۷۹ به عنوان تنها مرکز تحقیقات غیرساحلی در قالب ایستگاه مستقل آغاز به کار کرد. این مرکز در …

مرکز تحقیقات ماهیان آب شور داخلی بافق وابسته به مؤسسه تحقیقات شیلات ایران از سال ۱۳۷۹ به عنوان تنها مرکز تحقیقات غیرساحلی در قالب ایستگاه مستقل آغاز به کار کرد. این مرکز در ۱۲۰ کیلومتری جنوب‌شرق شهرستان یزد قرار دارد. منبع تأمین آب آبزی‌پروری در این مرکز، آب‌های لب شور زیرزمینی است که به دلیل هدایت الکتریکی بالا هیچ‌گونه استفاده بهداشتی، کشاورزی و صنعتی ندارد. درحال حاضر، این مرکز با امکانات و تأسیسات مختلف از جمله چهار کارگاه پژوهشی فعال، ۱۸ استخر خاکی و سه آزمایشگاه به فعالیت‌های پژوهشی مشغول است.

نبود منابع آب‌های آزاد در منطقه، بسته‌بودن سفره‌های زیرزمینی و عدم تداخل سفره‌ها در حوزه بافق سبب شده این منابع آبی ازنظر تداخل با آب‌های آزاد و غیرآزاد قرنطینه بوده و از این رو، مرکز تحقیقات ماهیان آب شور داخلی بافق به عنوان سایت قرنطینه نگهداری و مطالعه گونه‌های غیربومی آبزیان کشور به‌شمار می‌رود.

فعالیت‌های مرکز طی سال‌های گذشته عمدتا بر مطالعات قزل‌آلا، ماهیان خاویاری و غذای زنده شیرونومیده استوار بوده و در سال‌های اخیر تیلاپیا به آن افزوده شده است.

ـ قزل‌آلا، مهم‌ترین و تنها گونه سردابی پرورشی استان است. مطالعات مربوط به جنبه‌های مختلف پرورش و تکثیر قزل‌آلا از سال ۷۴ تاکنون با اجرای طرح‌‌های مختلف صورت گرفته که منجر به دستاوردهای کاربردی متنوعی شده است. این مطالعات در حال حاضر نیز ادامه دارد.

ـ ماهیان خاویاری، ارزشمندترین و اقتصادی‌ترین ماهیان هستند. گونه فیل‌ماهی (Huso huso) بزرگ‌‌جثه‌ترین آنهاست که خاویار باارزشی تولید می‌کند. نتایج بررسی‌های مختلف تاکنون در زمینه سازگاری و پرورش و مولدسازی با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته، حاکی از موفقیت و نتایج مطلوب تکامل غدد جنسی در شرایط پرورش منطقه بوده است. این مطالعات در حال حاضر نیز ادامه دارد.

ـ از سال‌های گذشته، فعالیت‌ها و مطالعات متعددی در مورد معرفی گونه گرمابی مناسب با هدف توجیه اقتصادی کافی طرح‌های آبزی‌پروری انجام شده که انواع میگوها از آن جمله هستند؛ هرچند معرفی آنها در شرایط منطقه موفقیت‌آمیز نبوده است. ورود تیلاپیا چشم‌انداز روشنی در این زمینه در منطقه و استان‌های دیگر با شرایط اقلیمی مشابه ایجاد کرده است.

براساس یافته‌های مطالعات انجام‌شده در زمینه تیلاپیا، می‌توان با ارائه الگوها و سیستم‌های مناسب پرورش، تولید کنترل‌شده تیلاپیا را گسترش داد و از این طریق ضمن استفاده بهینه از منابع، در ایجاد اشتغال و عمران مناطق کویری کمک شایانی کرد. تیلاپیا، مهم‌ترین آبزی‌ پرورشی در مناطق گرمسیری است که باتوجه به ذخایر بالای آب‌های لب‌شور در مرکز و جنوب کشور بهترین گزینه جهت تسریع و تحول در صنعت تکثیر و پرورش آبزیان‌محسوب می‌شود.

نسرین مشائی

رئیس مرکز تحقیقات ماهیان آب شور داخلی