کاریابی های چگونه شما را «شاغل» می کنند

دو سال پیش بود که با استفاده از بخش نظرهای وبلاگ رییس جمهور از ایشان خواستم که برایم شغلی دست و پا کند هر چند که شغل پیدا کردن برای من وظیفه رییس جمهور نیست, اما آرزو هم بر جوانان عیب نیست

دو سال پیش بود که با استفاده از بخش نظرهای وبلاگ رییس‌جمهور از ایشان خواستم که برایم شغلی دست و پا کند. هر چند که شغل پیدا کردن برای من وظیفه رییس‌جمهور نیست،‌ اما آرزو هم بر جوانان عیب نیست! شاید حدود شش ماه بعد بود که فردی با منزل ما تماس گرفت و گفت که درخواست شما برای اشتغال از سوی دفتر رییس‌جمهور دریافت شده و شما به زودی نامه‌ای در این زمینه دریافت خواهید کرد.مدتی بعد معرفی‌نامه‌ای برایم ارسال شد که از من می‌خواست به اداره کار منطقه‌ام مراجعه کنم. من هم این کار را کردم و متوجه شدم که بخشی از اداره به رسیدگی به همین نامه‌ها اختصاص یافته و عده‌ای هم مثل من با معرفی‌نامه مراجعه کرده بودند.

به هر حال متصدی دریافت معرفی‌نامه‌ها مشخصات و خلاصه اطلاعات مربوط به سوابق کاریم را گرفت و یادداشت کرد. از من پرسید که می‌خواهم در محلی غیرمرتبط با رشته تحصیلی‌ام مشغول به کار شوم یا خیر. وقتی پاسخ منفی من را شنید، گفت که باید منتظر تماس آنها باشم. از آن روز بیش از یک‌ونیم سال می‌گذرد و هنوز کسی با من تماس نگرفته ‌است.

به گزارش ایسنا، پیداکردن شغل هم امروز برای بیکاران دردسری شده ‌است. هستند کسانی که تخصص دارند و محل تخصص آنها هم اتفاقا خالی است، اما حکایات آنها و شغل مورد نظرشان حکایت آب در کوزه و ما گرد جهان می‌گردیم، شده ‌است.بهترین راه برای حل این معضل شاید همانی است که به ذهن شما هم رسیده‌ است؛ مراجعه به بنگاه‌های کاریابی و استفاده از بانک اطلاعاتی آنها. برای همین هم من نه به عنوان یک خبرنگار بلکه به عنوان یک کارجو به چند بنگاه کاریابی سری زدم."یک قطعه عکس به علاوه مدرک شناسایی و سه هزار تومان پول" اولین چیزی است که برای ثبت نام در یک بنگاه کاریابی نیاز است. فرم مشخصات را هم باید تکمیل کرد که در آن می‌توان به سوابق کاری و علاقه‌مندی‌ها اشاره کرد.اما وقتی من از مسئول ثبت نام اولین مرکز کاریابی پرسیدم که چقدر باید منتظر بمانم تا با من تماس بگیرید، گفت که مشخص نیست. شاید فردا، شاید یک ماه بعد،‌ شاید شش ماه بعد!

روال کار در مراکز کاریابی این است که کافرما با این مرکز تماس می‌گیرد و از آنها می‌خواهد فردی با مشخصات مورد نظرشان را به آنها معرفی کند. مسئول مرکز هم همان مشخصات را در دفتر ثبت می‌کند و بعد که فردی با آن خصوصیات مراجعه می‌کند، به کافرما معرفی می‌شود. اما در همان نگاه اول می‌توان تشخیص داد که این چه کار پر زحمت و عجیبی است. واقعا تا کی باید منتظر بود تا کارجو و کارفرمایی با مشخصات همانند به یک بنگاه کاریابی مراجعه کنند؟شاید شما هم به داروخانه مراجعه کرده و با این جمله مواجه شده‌اید که "این دارو را نداریم اما مشابه‌اش هست!". حکایت بنگاه‌های کاریابی هم همین شده ‌است. من خودم را فردی با مدرک کارشناسی نرم‌افزار معرفی کردم،‌ برای اینکه فکر می‌کردم این تخصص الان فراگیر است و همه جا هم تقریبا به متخصص رایانه نیاز است.مسئول امور کارجویان در یک مرکز کاریابی که در تبلیغاتش نوشته بود "بدون معطلی شاغل شوید" به من گفت که همین حالا برایتان یک فرصت شغلی مناسب هست که حداقل حقوق مصوب را به علاوه برخی مزایا پرداخت می‌کند، ضمن اینکه شما بیمه هم می‌شوید. من خوشحال شدم که بالاخره بعد از مراجعه به سه مرکز کاریابی، ‌به نتیجه رسیده‌ام. پرسیدم چه شغلی را می‌خواهید پیشنهاد کنید. آن خانم هم گفت که یک شرکت پلاستیک‌سازی در منطقه‌ای نزدیک ورامین به تایپیست نیاز دارد! گفتم مهندس نرم‌افزار را برای تایپسیت معرفی می‌کنید؟ گفت شانس آورده‌اید که همین هم پیدا کرده‌اید!"استخدام سریع با حقوق مکفی"، "اشتغال سریع کارجویان" و "تکمیل سریع نیروی کار" جملاتی است که در تبلیغ مراکز کاریابی دیده می‌شود. اما واقعیت این است که نبود یک بانک اطلاعاتی منسجم و یک‌پارچه از کارجویان و کارفرمایان، فعالیت این مراکز را بسیار ناکارآمد کرده است.

مسئول یکی از همین مراکز درباره این مشکل می‌گوید: "درست است که ما اطلاعات جامعی از کارجویان و مشاغل موجود نداریم، اما این را بدانید که در اوضاع بیکاری کنونی، کسی به دنبال پیدا کردن "شغل مناسب" نیست، بلکه بیشتر افراد به دنبال پیدا کردن "شغل" هستند تا بتوانند امرار معاش کنند. به همین خاطر من هفته پیش کسی را با مدرک کارشناسی ارشد مدیریت برای انجام کارهای اداری ساده به یک شرکت معرفی کردم."

موضوع دیگری که درباره مراکز کاریابی وجود دارد، لزوم دریافت مجوز از سوی وزارت کار و امور اجتماعی است. در حالی که بسیاری از مراکز آگهی خود را با عنوان "دارای مجوز رسمی از وزارت کار" منتشر کرده‌اند، اما این واقعیت ندارد، ضمن اینکه تقریبا هیچ کارجویی هنگام مراجعه به این مراکز از آنها نمی‌خواهد که مجوزشان را نشان بدهند!مدیرکل هدایت نیروی کار و کاریابی‌های داخلی و بین‌المللی وزارت کار و امور اجتماعی که پیش از این برای تعیین تکلیف کاریابی‌های غیرمجاز ضرب‌الاجل تعیین کرده بود، در این مورد می‌گوید که آماری از تعداد کاریابی‌های غیرمجاز در کشور وجود ندارد. علیرضا ولی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا این را هم گفته که انجمن صنفی کاریابی‌ها نسبت به فعالیت دفاتر کاریابی غیرمجاز اعتراض کرده است و برای حل این معضل پس از انجام هماهنگ‌های لازم با مقامات قضایی، قرار شد درصورت برخورد با این‌گونه دفاتر، اطلاعات آن‌ها به مسئولان قضایی داده شده تا اقدامات قضایی درباره آن‌ها صورت بگیرد.

او تاکید می‌کند که اگر با چند دفتر غیرمجاز برخورد جدی انجام شود، بقیه به طور خود کار تعطیل می‌شوند.ولی‌پور همچنین با اشاره به اینکه در مجموع حدود ۸۰۰ دفتر کاریابی داخلی و بین‌المللی مجاز در کشور فعال است، اظهار کرد: بیش از ۷۰۰ دفتر کاریابی داخلی دارای مجوز در کشور داریم که البته تعداد دفاتر فعال و غیرفعال به طور روزانه متفاوت است.تصور کنید فردی با انگیزه مادی،‌ دفتری را اجاره و تبلیغ بنگاه کاریابی‌اش را در روزنامه منتشر می‌کند. از آنجا که به گفته مسئول یکی از این مراکز، روزانه دست کم ۲۰ نفر به آنجا مراجعه دارند و از هر کدام سه هزار تومان برای ثبت‌نام دریافت می‌شود، می‌توان نتیجه گرفت که درآمد روزانه ۶۰ هزار تومان برای یک مرکز کاریابی غیرمجاز چقدر خوشامد است. ضمن اینکه همین کار می‌تواند برای افراد بیکار،‌ نوعی اشتغال باشد!این مرکز بی‌مجوز هم که شاید، بعضا پسوند "شیاد" را یدک بکشد بعد از اینکه یک ماهی در آن محل پول‌ها را جمع کرد، می‌تواند نقل مکان کرده و در جای دیگری مرکز کاریابی خود را فعال کند.

ضمن اینکه کارجویان هم هرگز برای به دست آورد سه هزار تومان پول خود به دنبال او نخواند گشت. اما موضوع زمانی حادتر می‌شود که افرادی حاضرند برای پیدا کردن سریع شغل، مبلغ بیشتری بپردازند،‌ مثل کارجویی که به خبرنگار ایسنا گفت: سال گذشته در یکی از همین مراکز برای استخدام در بیمارستانی که تعداد محدودی کارمند می‌خواست،‌ ۲۰ هزار تومان دادم، اما بعد از دو ماه فهمیدم که موضوع استخدام دروغ و روشی برای درآمدزایی آن مرکز است، البته توانستم با چندین بار مراجعه و توسل به زور،‌ پولم را پس بگیرم.

این البته همه داستان مراکز کاریابی نیست. هستند شرکت‌هایی که بدون استفاده از ظرفیت مراکز کاریابی،‌ به طور مستقل آگهی استخدام منتشر می‌کنند و مبلغی هم از مراجعه کننده می‌گیرند و بعد هم ناپدید می‌شوند. اینها البته معضلاتی دیگر هم به وجود می‌آورند که پرداختن به آن مجالی دیگر می‌طلبد.