«سیس» شهری در زیرزمین

شهر تاریخی و زیرزمینی «سیس» در استان آذربایجان شرقی یکی از جاذبه‌های تاریخی گردشگری این استان است که تا همین چند وقت پیش در قعر زمین جا خوش کرده و از چشم هربیننده‌ای پنهان بود، …

شهر تاریخی و زیرزمینی «سیس» در استان آذربایجان شرقی یکی از جاذبه‌های تاریخی گردشگری این استان است که تا همین چند وقت پیش در قعر زمین جا خوش کرده و از چشم هربیننده‌ای پنهان بود، اما در بیستم اردیبهشت امسال و در جریان گودبرداری کشف شد.

در ۶۰ کیلومتری غرب تبریز به شهری به نام «سیس» می‌رسیم که یکی از شهرهای شهرستان شبستر محسوب می‌شود. این شهر در مسیر ارتباطی تبریز به سلماس واقع شده و علاوه بر شهر زیرزمینی، جاذبه‌های گردشگری متعددی دارد. وجود مکان‌های فرهنگی ـ تاریخی از قبیل مزار پیر رجب، مسجد محمد حنفیه، دامنه‌های کوه میشو، چشمه‌ها و قنوات زلال آن و همچنین مقبره شیخ اسماعیل سیسی این شهر را به عنوان یک شهر گردشگرپذیر معرفی کرده است.

شهر تاریخی زیرزمینی که در نزدیکی مقبره شیخ اسماعیل سیسی راه خود را به سمت قلب زمین باز می‌کند، به صورت یک راهروی اصلی و اتاق‌هایی در اطراف آن احداث شده است.

می‌گویند این شهر برای پناه گرفتن مردم منطقه در مقابل حمله مهاجمان مغول احداث شده است.

در کنار شهرداری شهر «سیس» در عمق چهار متری زمین دری است که ما را به عمق زمین و شهر زیرزمینی سیس راهنمایی می‌کند.

بعد از ورود به این شهر، یک راهروی باریک به عرض ۶۰ سانتی‌متر وجود دارد که به آسانی می‌توان در آن حرکت کرد.

این راهروی تاریخی به گونه‌ای طراحی و حفر شده است که به کندی به شیب آن اضافه می‌شود تا در نهایت به آب روان قنات ظهرآباد سیس می‌رسد.

پس از طی چهار متر از دهانه راهرو به جلو به دو اتاق در طرفین دالان می‌رسیم؛ اتاق‌هایی به مساحت۱۰ مترمربع که پنج شش نفر براحتی در آن می‌توانند اتراق کنند.

ارتفاع اتاق‌های هلالی ‌شکل این شهر در بلندترین نقطه دو متر است. در دیواره‌های این اتاق‌ها تاقچه‌های متعددی تعبیه شده است.

پس از عبور از این دو اتاق و در ۱۰ متری عمق زمین، دو اتاق دیگر حفر شده که بین این اتاق‌ها یک راه برای ورود هوا از سطح زمین در نظر گرفته شده است.

تالار بزرگی نیز در ادامه این راهرو و در ارتفاعی پایین‌تر وجود دارد که روی چهار ستون قرار گرفته است و ادامه مسیر پس از آن به آب قنات ظهرآباد می‌رسد.

در نقاط مختلف اتاق‌های این شهر زیرزمینی، سوراخ‌هایی وجود دارد که توسط کانال‌هایی به فضای بیرون راه داشته و نشان می‌دهد که معماران آن منفذ‌هایی برای تامین هوای داخل کانال تعبیه کرده بودند.

در دوره‌های تاریخی این شهر کاربردهای متعددی پیدا کرده بود. به عنوان مثال در دوران قاجاریه و به دلیل ضعف حکومت مرکزی و کاهش امنیت، اهالی شهر «سیس» اموال گرانبهای خود را در آنجا پنهان می‌کردند. در زمان جنگ جهانی دوم نیز این شهر یک‌بار دیگر به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار گرفت.

این شهر زیرزمینی می‌تواند به عنوان قطب گردشگری استان آذربایجان شرقی و حتی کشور شناسانده شود، اگر مورد توجه مسوولان میراث فرهنگی و گردشگری قرار گیرد.  

جبار فرجی