شهرهای آینده Made In China

از اتوبوس های ترافیک گریز traffic jumping گرفته تا تاکسی های الکتریکی چین امروزه در خط مقدم پرزرق وبرق ترین ابداعات شهری قرار دارد

از اتوبوس‌های ترافیک‌گریز (traffic-jumping ) گرفته تا تاکسی‌های الکتریکی چین امروزه در خط مقدم پرزرق‌وبرق‌ترین ابداعات شهری قرار دارد.

در بیشتر سال‌های قرن بیستم، جهان برای دیدن آینده به شهرهای آمریکا نظر می‌افکند. شهرهایی مانند نیویورک و شیکاگو بلندترین آسمان‌خراش‌ها جدیدترین فرودگاه‌ها پرسرعت‌ترین بزرگ‌راه‌ها و بهترین شبکه‌های برق را داشتند.

اما امروزه با‌ گذشت تنها ۱۲ سال از قرنی که قرن آسیا نام گرفته است عنوان «شهر آینده» بیشتر مناسب شهرهای چینی است. حتی معاون رییس‌جمهور آمریکا جو بایدن هم به این موضوع معترف بود آن زمان که در سخنرانی‌اش گفت: «اگر من به آمریکایی‌ها چشم‌بند می‌زدم و آنها را به بعضی از فرودگاه‌ها یا بنادر چین می‌کشاندم و سپس در نیمه شب به هر کدام از شهرهای شما می‌‌آوردم... و آن‌گاه می‌پرسیدم: «کدامشان آمریکایی است؟ کدام در شهر شما در آمریکاست؟ و کدام‌یک در چین است؟» بیشتر آمریکایی‌ها جواب می‌دادند: «خب آنکه چشمگیرتر است در آمریکا است.» که خب البته این‌طور نیست!» این سخنرانی باعث تعجب اکثر خبرنگاران شد؛ اما برای هر کس که در پکن هنگ‌کنگ یا شانگهای (یا حتی شهرهای کمتر شناخته‌شده‌ای نظیر شن‌ژن یا دالیان) بوده باشد به نکته‌ای بدیهی اشاره می‌کند.

در این شهرها بازدیدکنندگان به فرودگاه‌هایی درخشان با معماری جالب توجه وارد می‌شوند و سپس با تاکسی‌های الکتریکی به مراکز شهر برده می‌شوند که پر هستند از آسمان‌خراش‌های منطبق با استانداردهای زیست‌محیطی. در آینده نه چندان دور این بازدیدکنندگان سوار بر اتوبوس‌های ترافیک‌گریز می‌شوند که با انرژی پاک و ایمن خورشیدی تغذیه می‌شوند. با توجه به بودجه سالانه ۵۰۰ میلیارد دلاری که چین صرف زیرساخت‌های شهری‌اش می‌کند (رقمی معادل ۹ درصد تولید ناخالص ملی‌اش و بسیار بیشتر از کشورهای اروپایی و آمریکا است) و همچنین با توجه به بیشترین نرخ مهاجرت جمعیت روستاهای چینی به مناطق شهری که در طول تاریخ انسانی بی‌سابقه است هر تصمیمی که دولت چین در مورد شهرهایش بگیرد آینده شهرنشینی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. می‌خواهید بدانید که آینده تکنولوژی شهری چگونه خواهد بود؟ به نصیحت معاون رییس‌جمهور آمریکا گوش کنید و چشم‌هایتان را به شرق بدوزید!

● آسمان‌خراش‌های منطبق بر استاندارد

سرعت پیشرفت چین که تا به حال خیره‌کننده بوده است در آینده حتی بیشتر هم خواهد شد. یک شرکت ساختمانی چینی یک روش ساخت منطبق بر استاندارد ابداع کرده است که ساخت آسمان‌خراش‌های با الگوی بهینه مصرف انرژی را در چند هفته ممکن می‌کند و هزینه و تلفات ساخت را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد. شرکت براود گروپ (Broad Group ) امسال این روش را به آزمون نهایی خواهد گذاشت و یک آسمان‌خراش ۲۲۰ طبقه – بلندترین آسمان‌خراش جهان - را ظرف تنها ۹۰ روز در شانگسا در جنوب چین خواهد ساخت. (ساخت بلندترین ساختمان حال حاضر جهان برج خلیفه در دبی که بیش از ۱۶۰ طبقه دارد ۶ سال به طول انجامید.)

با وجود اینکه این پروژه سنگ بزرگی به نظر می‌رسد که براود برداشته است اما این شرکت پیش‌تر از این توانایی خودش را در چند طرح آزمایشی ثابت کرده است. در دسامبر گذشته این شرکت یک هتل ۳۰ طبقه را در شانگسای در نزدیکی دفتر مرکزی‌اش ظرف تنها ۱۵ روز ساخت. روش ساخت به کار گرفته شده بر استفاده از قطعات پیش‌ساخته مبتنی است (۹۳ درصد کار هتل در کارخانه انجام شده بود) که باعث می‌شود ضایعات ساخت، ۱ درصد یک پروژه معمولی ساختمانی باشد. همچنین با توجه به اینکه قسمت‌های زیادی از ساختمان از قبل سر هم می‌شوند مهندسان می‌توانند امکانات زیست‌محیطی نظیر عایق‌های حرارتی یا آسانسورهای تولید‌کننده برق را به طور یکپارچه در ساختمان تعبیه کنند. براود اظهار کرده که تا به حال امتیاز استفاده از روشش را به ۶ شرکت چینی فروخته است و در حال مذاکره با دو شرکت خارجی هم هست.

● اتوبوس‌های ترافیک‌گریز

چینی‌ها در سال ۲۰۱۱، ۵/۱۴ میلیون ماشین خریده‌اند. این رقم تا آخر این دهه ممکن است به ۵۰ میلیون عدد هم افزایش پیدا کند و منجر به ترافیک وحشتناک در جاده‌های چین شود. (اخیرا یک گره ترافیکی در بیرون شهر پکن ۱۱ روز به طول انجامید.) با توجه به چنین مشکلات حاد ترافیکی عجیب هم هست که کسی قبل از این به فکر اتوبوس‌های تندرو سه‌بعدی نیفتاده است. استدلال ساده است: اگر نمی‌توانید از لابه‌لای ماشین‌های قفل شده بگذرید خب از بالای سرشان رد شوید!

این وسایل نقلیه قوس‌دار که اتوبوس‌های ترافیک‌گریز نام گرفته‌اند مانند یک بازی کروکت (بازی گوی و حلقه) عمل می‌کنند؛ اما بازی‌ای که در آن حلقه از بالای سر گوی‌ها عبور می‌کند. این وسیله که توسط شرکت تجهیزات حمل‌ونقل شن‌ژن هوشی (Shenzhen Huashi Future Parking Equipment ) ساخته شده می‌تواند در هر واگن ۱۲۰۰ مسافر را از بالای یک خیابان دو‌طرفه عبور دهد در حالی که ماشین‌ها در خیابان زیری به سهولت حرکت می‌کنند (یا نمی‌کنند! در ساعات شلوغ و پرترافیک!). این شرکت ادعا می‌کند که این وسیله گره‌های ترافیکی را تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهند و از آنجا که به تونل یا ریل‌های هوایی نیاز ندارد ۹۰ درصد ارزان‌تر از مترو یا مونوریل تمام می‌شود. این وسیله با تولید برق به وسیله صفحات (پنل‌های) خورشیدی تعبیه شده بر روی سقف یا در ایستگاه‌ها هزینه کمتری هم خواهد داشت.

● تاکسی‌های الکتریکی

دولت چین که امید دارد طلایه‌دار حمل‌ونقل الکتریکی در جهان باشد می‌خواهد که ۵۰۰ هزار وسیله نقلیه الکتریکی و برقی دوگانه‌سوز (plug-in hybrid) تا سال ۲۰۱۵ و بیش از ۵۰ میلیون دستگاه تا سال ۲۰۲۰ در راه‌های چین تردد کنند. دولت برای محقق شدن این هدف اقدام به پرداخت کمک‌هزینه هم می‌کند؛ کمک‌هزینه‌هایی شامل۸۸۰۰ دلار برای هر وسیله نقلیه الکتریکی که توسط شرکت‌های تاکسی‌رانی و دولت‌های محلی خریداری شود.

در نتیجه دولت چین بیشترین تعداد تاکسی‌های الکتریکی در سراسر جهان را دارا است و احتمالا تفوقش را گسترش هم خواهد داد. در حومه شهر پکن فوتون‌های الکتریکی مسافرها را به مقصد دیوار چین یا از مبدا آنجا جابه‌جا می‌کنند. در شهر جنوبی شن‌ژن که بزرگ‌ترین ناوگان تاکسی‌ها و اتوبوس‌های بدون کربن را دارا است رانندگان تاکسی صدها ای‌سیکس( E۶) را می‌رانند ماشین الکتریکی ساخت کارخانه اتومبیل‌سازی بی‌وای‌دی(BYD) به پشتیبانی وارن بافت. دولت محلی شن‌ژن تمایل دارد که تا آخر این سال ۲۴۰۰۰ وسیله نقلیه الکتریکی و ۱۲۷۵۰ ایستگاه شارژ را در جاده‌های شهر ببیند. اما این برنامه‌ها ممکن است متعاقب تصادف منجر به مرگ یک تاکسی الکتریکی (ممکن است باتری دستگاه معیوب بوده باشد) متوقف شوند؛ هرچند که نگرانی‌های امنیتی به ندرت در چین منجر به توقف پروژه‌های بلندپروازانه دولت می‌شوند.

● انرژی هسته‌ای پاکیزه‌تر و ایمن‌تر

چین که از کمبود انرژی الکتریکی در بسیاری از شهرهایش نگران است عجله دارد که تکنولوژی هسته‌ای‌اش را که با سوخت توریوم تغذیه می‌شود توسعه دهد. بعضی از کارشناسان انرژی پیش‌بینی می‌کنند که توریوم انقلابی در صنعت هسته‌ای – که از بعد حادثه نیروگاه فوکوشیمای ژاپن در سال ۲۰۱۱ با نگرانی‌های امنیتی دست به گریبان است – به وجود خواهد آورد. در مقایسه با اورانیوم، توریوم در طبیعت فراوان‌تر است باعث گداخت هسته مرکزی نمی‌شود و ضایعات رادیواکتیو کمتری هم تولید می‌کند. مجموعه این عوامل آن را به گزینه جذاب‌تری برای جبران کمبود الکتریسیته چین کرده‌اند (هرچند که منتقدین هشدار می‌دهند که توریوم هنوز در مقیاس تجاری آزمایش نشده و هنوز مشکلات جدی امنیتی و ضایعاتی دارد.)

جالب است که ایالات متحده در خلال جنگ سرد پیشگام تحقیقات هسته‌ای در مورد توریوم بود و سپس آن را به خاطر کاربرد محدودش در تولید سلاح رها کرد. چین (همراه با فرانسه، هند و نروژ) در حال حاضر آن تحقیقات اولیه را پیش برده و قصد دارد که پیش‌قراول ابداعات جهانی در زمینه توریوم باشد. چین ۴۰ درصد تاسیسات هسته‌ای جهان را ساخته است و اگر موفق شود توریوم را به کار گیرد (نمونه آزمایشگاهی نخستین نیروگاه کشور طبق برنامه باید تا ۵ سال دیگر کامل شود) این تکنولوژی قطعا نقش مهمی در برنامه‌های دولت خواهد داشت. طبق این برنامه‌ها دولت باید تولید انرژی هسته‌ای‌اش را ظرف ۲ دهه آتی تا ۲۰ برابر افزایش داده و وابستگی‌اش را به سوخت فسیلی کاهش دهد.

● قطارهای فشنگی

سیستم حمل‌ونقل ریلی پرسرعت چین با داشتن وسیع‌ترین شبکه ریلی جهان و قطارهای بسیار پیشرفته‌اش یادآور دنیای آینده است. اما آخرین ابداع چین بیشتر الهام‌گرفته از گذشته است. جدیدترین قطار فشنگی چین که شکلی شبیه شمشیرهای سنتی چینی دارد با سرعت بیشینه ۳۱۱ مایل در ساعت هوا را می‌شکافد و می‌تواند فاصله بین پکن و شانگهای را در کمتر از ۳ ساعت طی کند؛ ۵/۴ برابر سریع‌تر از قطارهای آمترک (Amtrak) که در مسیر پرتردد بوستون – واشنگتن رفت‌وآمد می‌کنند (که در آن ترافیک معمولی قطارها از همین سرعت‌ نیز می‌کاهد).

در آینده قطارهایی مانند این قادر خواهند بدون اینکه مجبور باشند به خاطر مسافرها توقف کنند مسیر بین شهرها را به سرعت بپیمایند. چن جیانجون (Chen Jianjun) طراح در فکر ساخت سیستمی متشکل از چند غلاف است که بتوانند بر روی قطارهای در حال حرکت سوار یا از آنها جدا شوند تا مسافرها از آنها پیاده و سوار شوند بدون اینکه قطار مجبور به توقف شود. توقف‌های قطار در حال حاضر ۵/۲ ساعت به زمان سفر بین پکن و گوان‌ژو اضافه می‌کند. محققان دانشگاه جیاتونگ (Southwest Jiaotong University ) در حال کار بر روی گونه‌ای از قطارهای مگلو (Maglev-style trains) هستند که مسافران را با سرعتی بیش از ۶۰۰ مایل بر ساعت جابه‌جا می‌کنند. ابداعاتی نظیر این می‌توانند کاری کنند که سفر هوایی به تاریخ بپیوندند.

● جدیدترین فرودگاه‌های جهان

توانایی چین در ساخت سریع و بهینه زیرساخت‌های شهری‌ در هیچ قسمتی مانند حمل‌ونقل هوایی نمود ندارد. تنها در سال‌های بین ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ دولت مرکزی با صرف هزینه ۴۰ میلیارد دلار ۳۳ فرودگاه جدید ساخت و ۳۳ فرودگاه دیگر را هم نوسازی و تجهیز کرد. این سرعت سرگیجه‌آور قرار است تا سه سال دیگر هم ادامه پیدا کند زمانی که چین ۷۰ فرودگاه دیگر هم خواهد ساخت؛ از جمله یک فرودگاه عظیم در پکن – سومین فرودگاه شهر – که ظرفیت سالانه‌اش دو برابر ظرفیت فرودگاه‌ هارتسفیلد آتلانتا (Hartsfield) – شلوغ‌ترین فرودگاه حال حاضر جهان – خواهد بود.

اینها همه سفر هوایی بین شهری در چین را متحول کرده‌اند و در کشوری که تا همین اواخر هم شدیدا وابسته به قطارهایش بود راه‌ها را کوتاه کرده‌اند. خطوط هوایی شبکه‌های محلی‌شان را گسترده‌تر می‌کنند (هرچند که میزان تقاضای مسافران به سرعت ظرفیت‌ها افزایش نمی‌یابند؛ نمونه‌اش فرودگاهی که ۵ سال پیش با هزینه ۵۷ میلیون دلار در ایالت گوییژو (Guizhou) ساخته شد و در کل سال ۲۰۰۹ تنها ۱۵۱ مسافر به خود دید).

فرودگاه‌های چین همچنین مجهز به جدیدترین تکنولوژی‌های این عرصه هستند. نظیر تکنولوژی‌های زیست‌محیطی خطوط خودکار کنترل گذرنامه و پیشرفته‌ترین دستگاه‌های تشخیص مواد منفجره. مسافران هم متوجه این نکات شده‌اند: در لیست سکای‌ترکس (Skytrax) از بهترین فرودگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۲ دو فرودگاه از چین به چشم می‌خورد که بیشتر از هر کشور دیگری در جهان است.

● انرژی خورشیدی

در سال ۲۰۱۰ چین با پیشی گرفتن از آمریکا لقب بزرگ‌ترین مصرف‌‌کننده انرژی جهان را از آن خود کرد. این کشور برای تامین نیاز ظاهرا بی‌پایان انرژی‌اش به صنعت انرژی خورشیدی‌ توجه نشان داده است. چین در حال حاضر هم در زمینه ساخت صفحات خورشیدی (پنل‌های خورشیدی) در جهان پیشرو است و آماده ساخت یک نیروگاه خورشیدی عظیم می‌شود.یک نیروگاه خورشیدی با ظرفیت تولید ۱ گیگاوات توان قرار است در داتانگ (Datong) شهری در ایالت شانگ‌زی (Shanxi) که به خاطر ذخایر زغال‌سنگش معروف است ایجاد شود در همین حال دو شرکت چینی و آمریکایی در ساخت یک نیروگاه خورشیدی با ظرفیت تولید ۲ گیگاوات در مغولستان داخلی همکاری می‌کنند. این نیروگاه بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی جهان خواهد بود و ظرفیتی دو برابر بیشتر از رآکتورهای هسته‌ای فعال ایالات متحده خواهد داشت. گروه بازرگانان چین

(Hong Kong-based China Merchants Group)نیز در همین حین در حال ساخت یک نیروگاه خورشیدی ۵۰۰ مگاواتی است که صفحات خورشیدی آن به جای آنکه مطابق استاندارد فعلی این صنعت بر زمین قرار گیرند روی سقف نصب می‌شوند. این شرکت از مساحت ۳۲ میلیون فوت مربعی سقف‌ها استفاده می‌کند و به این ترتیب دغدغه‌های زیست‌محیطی مبنی بر اشغال بیش از اندازه اراضی را که در مورد نیروگاه‌های متداول وجود دارد کاهش می‌دهد.

● بازیافت زباله

با رشد و توسعه شهرهای چین ساکنان این شهرها هر روز کوهی از زباله تولید می‌کنند که مناطق شهری را احاطه می‌کنند. فقط پکن در هر روز ۱۸۰۰۰ تن زباله تولید می‌کند. با این مقدار زباله می‌توان در یک سال ورزشگاه رز باول کالیفرنیا (Rose Bowl) را ۲۹ بار پر کرد. برای حل این مساله شرکت‌های چینی در حال توسعه تکنولوژی‌های مدرن و پیشرفته‌ای هستند که به زودی روش‌هایی نظیر دفن یا سوزاندن زباله را منسوخ می‌کنند یا اقلا از رواج آنها خواهند کاست.

گلدن‌وی بیوتک (Goldenway Bio-Tech ) در چین سیستمی را ابداع کرده که می‌تواند در هر روز ۴۰۰ تن زباله غذایی را به کود تبدیل کند. این فرآیند بدون بو از یک آنزیم فرآوری شده استفاده می‌کند که زباله‌ها را ظرف تنها ۱۰ ساعت تجزیه کرده و پودر قهوه‌ای رنگی حاصل می‌کند که به گفته گلدن‌وی مناسب استفاده در کشاورزی ارگانیک است. این شرکت در حال بهره‌برداری از ۱۰ کارخانه از این نوع در سراسر چین است هر چند که از زمان پرده‌برداری از طرح‌هایش با مخالفت شهروندانی روبه‌رو شده است که نگران مشکلات بهداشتی و بوی بد ناشی از این کارخانه‌ها هستند.

دوستین رواسا

مترجم: بهار رییس‌زاده

منبع: فارن‌پالیسی