اثرات جرم زایی تعارض خانوادگی

فقر و بیچارگی, ظواهر مادی, میل به هم چشمی, روحیه سبقت جویی, درجه توفیق و كامیابی, وضع اجتماعی والدین در مقایسه با اشخاص دیگری كه كودك آنها را می شناسد از جمله تعارض ها و تناقضات و تضادهای اجتماعی است كه می تواند اعتبار و شان والدین را در نظر كودك خوار و خفیف سازد

تربیت كودكان در روزگاران پیشین امری سهل و ساده و طبیعی بوده است ولی در عصر ما به گونه‌ای فوق‌العاده دشوار تجلی كرده است. در جوامعی كه به مكتب نرفته و یا خط ننوشته بودند و هر پدر و مادر بر حسب اصول ساده و هم آهنگ تربیت می‌شدند كه والدین نیز بدان سان تربیت شده بودند. به این ترتیب شخصیت كودك تحت تأثیر تربیت منظم و متجانس والدین و افراد خانواده و اطرافیان بدون تلاش فوق‌العاده‌ای به خود شكل می‌گرفت و از هر گونه تعارضی مصون بوده است.

اما این امر در جامعه كنونی غیر ممكن است زیرا كسانیكه عهده دار تربیت كودكان هستند اغلب خودشان كاملاً منطقی نیستند به این معنی كه مجموعه‌ای از تناقضات هستند: پدر با مادر ناسازگار است این یكی آن دیگری را قبول ندارد و هر یك با اجداد مربیان و با دیگران دچار تعارض و كشمكش هستند، گویی زندگی عصر ما صحنه جنگ و ستیز همه با همه و هر كس با خودش است. پدر و مادر كنونی هر یك برای اینكه بیش از دیگری در دل كودك راه یابد و مقام نخست را به خود اختصاص دهد احتمالاً بیش از پیش دچار تعارض می‌شوند. در چنین وضعی محال است كه اولیای امور بتوانند بدون تناقض در تربیت صحیح كودك توفیق یابند همچنین برای هر یك از والدین محال است كه با خودش در كشمكش و جدال نباشد تناقض گویی نكند، زیرا رفتار هیچیك نمی‌تواند متكی بر یك فرهنگ متجانس باشد تا او را در صراطی مستقیم و غیر قابل تغییر حفظ كند. این تناقض گویی‌ها و تضادها بی‌گمان خالی از تأثیر ناروا و انعكاس نامطلوب در فرزندان نخواهد بود. نخست آنرا به عدم اطاعت از والدین سوق می‌دهد زیرا كودك در برابر تناقض گویی پدر و مادر بلاتكلیف می‌ماند و نمی‌تواند تضمینی عاقلانه اتخاذ كند.

ناگریز ترجیح می‌دهد از او امر و نواهی آنها سرپیچی كند به این ترتیب نه فقط از میزان اطلاعت فرزندان از والدین كاسته می‌شود و خللی در انضباط كودكان راه می‌یابد بلكه به رابطه والدین نسبت به فرزندان لطمه شدید وارد می‌شود. به علاوه اطاعت فرزندان و اقتدار والدین تا حدود وسیعی به اعتبار و شان این دو بستگی دارد و در عین حال تابع وضع و موقع اجتماعی والدین و هماهنگی انتظارات و توقعاتی است كه از فرزند خود دارند.

فقر و بیچارگی، ظواهر مادی، میل به هم چشمی، روحیه سبقت جویی، درجه توفیق و كامیابی، وضع اجتماعی والدین در مقایسه با اشخاص دیگری كه كودك آنها را می‌شناسد از جمله تعارض‌ها و تناقضات و تضادهای اجتماعی است كه می‌تواند اعتبار و شان والدین را در نظر كودك خوار و خفیف سازد. رفتار والدین كه باید سر مشقی برای كودكان باشد تحت تأثیر عوامل یاد شده بالنسبه بی‌اثر می‌ماند. تعارض بین اعضای خانواده به وحدت و یگانگی آن لطمه می‌زند. شدت تعارض موجب بروز نفاق و پرخاشگری و ستیزه جویی و سرانجام انحلال و زوال خانواده می‌گردد.

كانون خانواده كه بر اثر تعارض و نفاق و جدال بین پدر و مادر آشفته است آثاری در روان كودك می‌گذارد كه چندین سال بعد به صورت عصیان جوانی و سركشی از مقررات اجتماعی بروز می‌كند. وجدان اخلاقی هر كس مرهون طرز زندگی شخص در كودكی و رفتار پدر و مادر و برادران و خواهران و سایر اطرافیان در آن دوران است اگر این الگوی رفتار، سالم و متحد و روشن باشد، كودك مكانیسم یكسان سازی را به راحتی عینیت می‌دهد و در زندگی دچار تزلزل و اضطراب و تردید و دلهره نخواهد بود.

بررسی تبهكاری كودكان ثابت كرده است كه نفاق و ستیزه جویی میان پدر و مادر در بروز آن نقش عمده‌ای داشته است نه فقط ستیزه جویی و نفاق و رفتار خشونت آمیز مفاسد خطرناك برای كودك و جامعه به بار می‌آورد بلكه خونسردی و سكوت دایمی والدین و كانون سردوبی فروغ و خالی از محبت و مهر و نوازش آنان نیز پی آمد شومی در برخواهد داشت. بسیاری از جانبازان خطرناك و سنگدل و مجرمان به عادت كسانی هستند كه در كودكی از نوازش مادری و محبت پدری محروم مانده و از این محرومیت رنج برده‌اند. تعادرض زوجین مستقیماً یا غیر مستقیم منجر به بزهكاری می‌شود. فردی كه تحت تأثیر چنین تعارضی قرار گیرد به سوی جرایم گوناگون سوق داده می‌شود. شوهری كه با همسرش توافق نداشته باشد كانون خانوادگی را مركزی برای تحریك اعصاب تشخیص می‌دهد، ترجیح می‌ دهد كه از آنجا روبرو تابدویه محیط آرامتر و مطبوعی رو آورد كه از نظر جرم زایی مخاطره آمیز‌تر است از خانه به مراكز تفریحات ناسالم و فساد می‌رود كانون نامنظم یا غیر متحد كه در آن توافق والدین حكومت ندارد مولد اختلال‌ها و یا دگرگونیهای نابهنجار تقریباً غیر قابل درمان برای كودكان كم سن است و عواقب شوم آن در شاب و بزرگسالی نیز محسوب خواهد بود.

افسانه سلیمانی حمایت