استفاده از نام تجاری در قالب علامت تجاری برخلاف مقررات کنواسیون پاریس

« آن کس که مال مرا برباید چیز بی ارزشی را برده , اما آن کس که نام نیک مرا ببرد چیزی که از من برده وی را غنی نمی سازد بلکه در حقیقت مرا فقیر می سازد » شکسپیر

« آن کس که مال مرا برباید چیز بی ارزشی را برده ، اما آن کس که نام نیک مرا ببرد چیزی که از من برده وی را غنی نمی سازد بلکه در حقیقت مرا فقیر می سازد » شکسپیر

از گذشته های دور چه در تعالیم دینی و چه در ادبیات گفته شده که همانا نام نیک است که می ماند . ارزش این نام رفته رفته در روابط اجتماعی و تجاری وسعت یافته و مورد قبول قانوگذاران قرار گرفته است . از همان زمان نیز افراد دروغگو وفرصت طلب با انتساب خود به نام نیک دیگران در صدد رفتن ره صد ساله به یک شب بوده اند و هستند . از این رو بوده که مقنن در کشور های مختلف با توسعه بنیاد و نهاد های مختلف و روابط بی انساانها در صدد حمایت از این نام بر آمده است . که متاسفانه کشور ما در زمره کشور هایی است که کمتر به این مهم توجه داشته و هزینه های آنرا نیز پرداخته و می پردازیم .

در شماره سوم از مجله وزین برند مقاله ای از همکار محترم جناب آقای شیرزاد اسلامی چاپ و منتشر گردیده بود که در حقیقت نمونه ای از آراء محاکم را در خصوص استفاده از مشابه علامت تجاری ثبت شده توسط دیگری نشان می داد . این امر با توجه به حمایت قانونگذار ایران از علامت تجاری امری است تقریبا رایج . چرا که قبل از تصویب قانون جدید ثبت اختراعات ،طرح های صنعتی و علائم تجاری ، عموما دادگاهها در چند مورد اقدام به ابطال علامت می نمودند .

۱) زمانی که علامتی تجاری توسط دیگری ثبت شده اما فرد دیگری سابقه استعمال آن را قبل از ثبت داشته است .

۲) زمانی که فردی علامت تجاری ثبت شده شخص دیگر را عینا و یا به گونه ای _که موجب اشتباه عامه مردم باشد _ مورد استعمال قرار می داد .

اما در پرونده حاضر به استناد یک نام و علامت تجاری نام تجاری رقیب ابطال شده است که درنوع خود اقدامی جالب و کم نظیر بوده است . داستان بدین شرح است که در سال ۷۸ یک آژانس مسافرتی با نام پرستو (۱) توسط آقای الف از سازمان میراث فرهنگی مجوز گرفته و مدتی به فعالیت خود ادامه می دهد . پس از مدتی خواهر فرد مذکور از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در خواست مجوز می نماید و برابر مقررات و با موافقت برادر خود محل و نام آژانس برادر را به سازمان اعلام می نماید . سازمان با درخواست وی موافقت نموده و نامبرده در همان محل و به همان نام برای خود آژانس مسافرتی تاسیس نموده و صد البته به برادر ایشان اخطار می گردد ظرف سه ماه برای خود نام جدید اتخاذ نماید . خانم ..... در سال ۸۲ علامت تجاری مربوط به نام آژانس پرستو را نیزدر اداره ثبت شرکتها و مالکیت معنوی ثبت می نماید . سپس در سال ۸۴ علامت پرستو را با همان شکل در طبقات مشابه ۳۵-۳۹-۴۱و ۴۲ مجددا ثبت می نماید .لازم به ذکر است در سال ۸۱ و همزمان با فعالیت این آژانس ، شرکتی با همان زمینه فعالیت در اداره ثبت شرکتها با نام شرکت مسافرتی پرستو پر به ثبت می رسد . این شرکت در کلیه فعالیت و تبلیغات خود کلمه پرستو را در یک فونت بزرک و کلمه پر را در یک فونت بسیار کوچک مورد استفاده قرار داده و در محاورات شفاهی نیز خود را شرکت پرستو معرفی می نماید . این مسئله موجب ایجاد مشکلات اداری برای خانم ....... بوده تا جاییکه بعضا مراجعین آن شرکت به این آژانس مراجعه و یا نامه های اداری رسمی و غیر رسمی شرکت پرستو پر برای خانم ...... ارسال می شده است .

با مراجعه خانم ..... به دفتر وکالت اینجانب بدوا پیشنهاد داده شد تا علامت پرستو پر نیز در همان طبقه مورد فعالیت به جهت سبق ثبت و سابقه به ثبت برسد . پس از آن با مراجعه به سوابق جهت هر گونه اقدام حقوقی مشاهده شد در رویه قضائی کشور به طور معمول دعاوی و شکایات مربوط به استعمال علائم طرفین بوده و کمتردر خصوص استعمال نام مشابه حکم صادر گردیده است (۲ ) اما از آنجا که نحوه استفاده شرکت رقیب از نام موکل در نشریات و بیلبورد ها حاکی از عزم جدی بر رقابت نامشروع تجاری موضوع ماده ۱۰ کنواسیون پاریس بود . فلذا دادخواستی به خواسته ابطال نام شرکت جدید به استناد سبق سابقه استعمال نام و همچنین ثبت استعمال علامت تقدیم دادگاه گردید که نتیجه رای عینا در ذیل درج می گردد .

▪ رأی دادگاه

در خصوص دعوی آقای محمدرضا سماواتی پور به وکالت از خانم مریم..... به طرفیت شرکت سهامی پرستو پر و اداره ثبت شرکتها بخواسته ابطال نام شرکت خوانده ردیف اول که طی لایحه مثبوت به شماره ۵۸۲-۱۹/۲/ ۱۳۸۵خواسته را به الزام خوانده به تغییر نام شرکت اصلاح نموده و همچنین دعوی متقابل خوانده اول با وکالت وکیل مستعفی خود آقای جبرئیل حافظ زاده به طرفیت خواهان و اداره ثبت علائم تجارتی بخواسته ابطال علامت تجارتی پرستو پر به شماره ........مورخ....... وکیل خواهان اصلی اجمالاً توضیح داده است موکله از سال ۱۳۷۸ تا کنون تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به ارائه خدمات مربوط به گردشگری مشغول و علامت تجارتی پرستو و پرستو پر را در طبقات ۳۹ و ۳۵ به ثبت رسانده اما خوانده مبادرت به ثبت موخر شرکت با نام پرستو نموده که با لحاظ سبق استعمال مستمر از علامت مزبور و مالکیت موکله نسبت به آن و با استناد به پروانه سازمان میراث فرهنگی و تصدیق های ثبتی ........ و ............و........... نامه های سازمان میراث فرهنگی استان و عندالزوم استعلام از مراجع ذیربط تقاضای صدور راِ به شرح خواسته را نموده اند وکیل خوانده دعوی اصلی و خواهان دعوی تقابل اجمالاً مدعی است در تاریخ ۲۹/۷/۱۳۸۰ با موضوع خدمات مسافرتی هوائی و جهانگردی در اداره ثبت شرکتهای تبریز به ثبت رسیده است اما خوانده پس از آن در تاریخ ۲۴/۷/۱۳۸۴ مبادرت به ثبت علامت تجارتی پرستو پر نموده که به لحاظ سبق استفاده شرکت موکل از نام پرستو و ثبت مقدم آن در اداره ثبت شرکتها ابطال علامت تجارتی خواهان دعوی اصلی را خواسته است دادگاه از عطف توجه به محتویات پرونده و مستندات ابرازی و مفاد گزارش ثبتی اداره مالکیت صنعتی و نیز پاسخ اداره ثبت شرکتها و اظهارات و مدافعات طرفین دعوی نظر به اینکه کلمه پرستو ابتدا در سال ۱۳۸۲ طی شماره .......... به عنوان علامت تجارتی جهت خدمات مربوط به سفر و گردشگری و آژانس مسافرتی در طبقه ۳۵ و سپس در سال ۱۳۸۴ با عبارتهای پرستو پر و هتل پرستو و دهکده توریستی و سیاحتی پرستو با تصویر طی شماره های ..... و ..... و ......در طبقات ۳۵و۳۹و۴۱و۴۲ جهت خدمات مسافرتی بنام خانم مریم... (خواهان اصلی ) ثبت شده که مطابق ماده ۲ قانون ثبت علائم و اختراعات واجد حق استفاده انحصاری از علائم مزبور می باشد و به حکایت مستندات ابرازی از جمله نامه شماره............– ۲۲/۱۰/۱۳۷۸ کمیته فنی سازمان ایرانگردی و جهانگردی مبنی بر موافقت با صدور مجوز بند ب به نام دفتر خدمات و جهانگردی پرستو بنام آقای اکبر ( برادر خواهان اصلی ) و نیز پروانه بهره برداری بتاریخ ۱۲/۴/۱۳۷۹ دایر بر تأسیس دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی پرستو به آدرس تهران ......... و نیز پاسخ استعلام واصله از سازمان میراث فرهنگی به شماره ................ – ۱۴/۱۲/۱۳۸۵ سبق استعمال و استفاده از علامت متنازع فیه قبل از ثبت شرکت خوانده توسط خواهان محرز است و ایراد وکیل خوانده اصلی به تعلق علامت به آقای اکبر و سبق استفاده ایشان از علامت و عدم ارتباط به خواهان با عنایت به نامه شماره ..................... مورخ ۱۷/۳/۱۳۸۵ اداره کل تدوین استانداردهای فنی و نظارت سازمان میراث فرهنگی با این عبارت که پس از چند سال فعالیت آقای اکبر در تاریخ ۶/۶/۱۳۸۱ دفتر پرستو با همان نام و در همان مکان با تغییر مدیریت از نامبرده به خانم مریم انتقال یافته است موثر در مقام نیست چون به هر حال علامت پرستو مورد نزاع دارای سبق استعمال قبل ازثبت شرکت خوانده بوده است و اگر هم ادعائی متصور باشد باید از سوی آقای اکبر به عمل آید که در ما نحن فیه با توجه به ثبت کلمه پرستو پر به عنوان علامت تجارتی بنام خواهان و ادامه فعالیت وی وجود هر گونه ادعایی از سوی آقای اکبر علی الظاهر منتفی است مع الوصف نظر به ایتکه ثبت موخر شرکت خوانده اصلی با عنوان پرستو پر و با موضوع فعالیت خدماتی یکسان با خواهان اصلی موجب اشتباه اشخاص عادی فاقد اطلاعات مخصوص در استفاده از خدمات و مراجعه به شرکت و دفاتر هر یک از اصحاب دعوی خواهد شد و موید این نظر مفاد نامه شماره ............. مورخ ۶/۱۰/۱۳۸۳ مدیر کل دفتر تدوین استانداردهای فنی و نظارت سازمان میراث فرهنگی خطاب به رئیس سازمان میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی است که اعلام نموده تشابه اسمی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی در سطح کشور بطور مرتب ایجاد مشکل و موجبات تداخل کاری از نظر فعالیت و تبلیغات و غیره برای دفاتر دیگر فراهم نموده لذا خواهشمند است دستور فرمائید با توجه به سابقه دفتر خدمات مسافرتی و جهانگردی پرستو در تهران به مدیریت خانم مریم به مدیر دفتر پرستو پر آن استان ابلاغ گردد که در اسرع وقت نسبت به تغییر و معرفی نام جدید برای دفتر خود اقدام نماید و نظر به اینکه مواد ۲ و ۶ خامس و ۱۰ مکرر کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی و تجارتی و کشاورزی که دولت ایران هم بموجب قانون الحاق دولت ایران به اتحادیه عمومی بین المللی معروف به پاریس مصوب ۱۳۳۷ به آن ملحق گردیده و برابر ماده ۹ قانون مدنی در حکم قانون داخلی و لازم الاجرا می باشد کلیه کشورهای عضو را مکلف به حمایت واقعی از اتباع اتحادیه در مقابل رقابت نا مشروع نموده و علاوه قسمت اول بند ۳ ماده ۱۰ مکرر هر عملی را که ایجاد اشتباه به نحوی از انحاء با موسسسه یا محصولات یا فعالیت صنعتی یا تجارتی رقیب نماید مخصوصاً ممنوع کرده و نظر به اینکه خوانده دعوی اصلی علیرغم اعلام خواهان طی مرقومه مورخ ۱/۸/۱۳۸۰ به شماره ۱۱۸۳ که با اشاره به استفاده از علامت پرستو از سال ۱۳۷۸ درخواست تغییر اسم شرکت به لحاظ تداخل کاری را نموده کماکان به فعالیت خود با نام و عنوان پرستو پر ادامه و اصرار دارد مفهومی جز این نخواهد داشت که شرکت خوانده در مقام استفاده از شهرت و معروفیت خواهان بوده و در صدد رقابت با وی می باشد که به نظر دادگاه این عمل مشروع نبوده و با مقررات قرارداد پاریس که فوقاً بیان شد مخالفت دارد علیهذا دادگاه ضمن رد دعوی تقابل به لحاظ عدم دلیل کافی مبنی بر اثبات سابقه استعمال مستمر از علامت متنازع فیه قبل از استفاده خواهان یعنی قبل از سال ۱۳۷۸ دعوی خواهان اصلی را ثابت تشخیص مستنداً به مواد مارالذکر و نیز وحدت ملاک مواد ۲و۹و۱۶و۲۰ از قانون ثبت علائم و اختراعات حکم به ابطال نام تجارتی خوانده ردیف اول دعوی اصلی و الزام اداره ثبت شرکتها به تعیین نام تجارتی دیگر برای وی صادر و اعلام می دارد رای صادره حضوری و ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی در محاکم تجدید نظر تهران است .

رئیس شعبه سوم دادگاه عمومی ( حقوقی ) تهران- احمدی

نام و علامت تجاری موکل : پرستو

نحوه استعمال علامت توسط خوانده : پرستو پر

نتیجه اینکه گاهی تجلی علامت دریک علامت مشابه جدید بوده و گاهی در یک نام جدید متجلی می گردد . فلذا تا زمانی که از نام تجاری به عنوان علامت استفاده نشده تداخلی در ثبت آن وجود ندارد اما زمانی که نام تجاری به عنوان علامت مورد استفاده قرار می گیرد تحت مقررات می توان ابطال ان را درخواست نمود . توضیح اینکه در مانحن فیه اگر شرکت خوانده صرفا از نام خود درسربرگ ها و مکاتبات استفاده می نمود شاید با توجه به مقررات موجود نمی توانستیم متعرض آن شویم اما چون از نام شرکت در قالب علامت استفاده می کرد ، و این امر برای دادگاه محرز شده بود دادگاه حکم به ابطال نام شرکت صادر نمود . در پایان ذکر نکته ای را ضروری می دانم و آن اینکه در دعاوی مربوط به علامت و نامهای تجای هرجا که نشانیه ای از سوء استفاده از دسترنج دیگران با توسل به علامت ، نام و هرگونه وسیله دیگرباشد برابر مقررات داخلی و همچنین ماده ۱۰ کنواسیون ژنو می توان جلوی فعالیت مذکور را به هر وسیله ممکن ( ابطال نام ، علامت ) گرفت چرا که روح قوانین مالکیت معنوی در این جمله خلاصه می گردد که افکار بدیع ، رنج ها و مررات های انسان های نو اندیش نباید دستمایه پیشرفت عده ای سو استفاده گر و فرصت طلب گردد .

ماده ۴۷ قانون جدید به خوبی موضوع را مورد بررسی و تدقیق قرار داده و چنین مقرر می دارد :

با رعایت قوانین و مقررات ثبت اجباری نامهای تجارتی ، این قبیل نامها حتی بدون ثبت در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث حمایت می شوند . هر گونه استفاده از نام تجاری توسط اشخاص ثالث به صورت نام تجارتی یا علامت تجاری یا علامت جمعی یا هر گونه استفاده از آنها که عرفا باعث فریب عموم شود غیر قانونی تلقی می گردد.

پی نوشت :

(۱ ) توضیح اینکه به جهت حفظ حقوق طرفین قسمت اول نام آژانس مسافرتی موکل و شرکت خوانده ( پرستو ) به صورت مستعار درج گردیده است .

( ۲ ) لازم به ذکر است در آن زمان ماده ۴۷ قانون جدید هنوز لازم الاجرا نشده بود و نامهای تجاری مورد حمایت قانون نبودند .

محمدرضا سماواتی پور – وکیل پایه یک دادگستری