موسیقی در سالی که گذشت

اگرچه سال ۸۸ به لحاظ سیاسی و اجتماعی سال پر فراز و فرودی بود اما عرصه فرهنگ و هنر بخصوص موسیقی از تعادل نسبی و آرامش برخوردار بود, در نگاه کلی و با توجه در عملکرد نهادهای دست اندرکار موسیقی می توان دریافت که تلاش های خوبی برای بهبود شرایط موسیقی در کشور رخ داده که در رأس آنها باید به عنایت ویژه مقام معظم رهبری اشاره نمود

اگرچه سال ۸۸ به لحاظ سیاسی و اجتماعی سال پر فراز و فرودی بود؛ اما عرصه فرهنگ و هنر - بخصوص موسیقی - از تعادل نسبی و آرامش برخوردار بود، در نگاه کلی و با توجه در عملکرد نهادهای دست اندرکار موسیقی می‌توان دریافت که تلاش‌های خوبی برای بهبود شرایط موسیقی در کشور رخ داده که در رأس آنها باید به عنایت ویژه مقام معظم رهبری اشاره نمود.

دکترسید محمد حسینی وزیر ارشاد دولت دهم در جلسه‌ای که با برخی از اهالی موسیقی داشت نوید داد و گفت:مقام معظم رهبری مدتی است که مسائل فقهی مربوط به موسیقی را در درس خارج خود مورد توجه قرار داده‌اند و این خود می‌تواند فضای خوبی در مناسبات موسیقی و سیاستگذاران فرهنگی کشور ایجاد کند.

سال ۸۸ با بحث چگونگی روند صدور مجوز کنسرت آغاز شد که مدیر عامل بنیاد رودکی گفت: اخذ مجوز کنسرت‌های موسیقی، بر خلاف گذشته که یک هفته قبل از آغاز کنسرت صادر می‌شد، از هم‌اکنون آماده صدور مجوزها برای اجرای کنسرت‌ها در تمام روزهای سال ۸۸ و بدون محدودیت از نظر زمان اجرا هستیم.این مسئله با گذشت زمان این اتفاق خوب را به درستی ثابت کرد و در این مدت گروه‌های بسیاری توانستند در فضایی که تسریع امور بر آن - بیش از پیش - حاکم بود مجوز بگیرند و به اجرای موسیقی بپردازند.

ارکستر موسیقی ملی به رهبری فرهاد فخرالدینی در همان اوایل سال ۸۸ تصمیم به اجرا گرفت،اما به تدریج گرفتار مسائلی شد که خبر از کناره‌گیری فخرالدینی می‌داد. با این حال به محض درج این خبر در رسانه ها،دفتر موسیقی اعلام کرد فرهاد فخرالدینی همچنان رهبرارکستر ملی است.

در این راستا بحثهایی در گرفت تا برنامه‌ریزی برای ارکستر ملی ایران – که به عهده دفتر موسیقی و انجمن موسیقی بود – به بنیاد رودکی واگذار شود اما پس از مدتی این موضوع هم منتفی شد و رویه اتفاقات به همان سمت پیشین بازگشت. در حال حاضر این موضوع همچنان در پرده ابهام است و ارکستر موسیقی ملی در یک بلاتکلیفی محض به سر می‌برد. آنچه که در این خصوص مطرح است جایگاه این ارکستر و رهبرش در موسیقی ماست که حفظ آن به نوعی حفاظت از بخشی از تاریخ ماندگار موسیقی ایران است.

در همین حین رقابت‌های انتخاباتی و صدور بیانیه‌ها و حمایت نامه‌ها نیز بازاری به خود گرفت که شاید مهمترین بیانیه اهالی موسیقی، نامه خانه موسیقی به هر۴ نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود. خانه موسیقی ایران با ارسال نامه‌ای به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم از آنها خواست تا با طرح مسائل و مشکلات صنفی این جامعه هنری از برنامه‌ها و دیدگاه‌های هر یک از این نامزدها به عنوان رئیس جمهور آینده ایران مطلع شود.در بخشی از این نامه چنین آمده بود: رئیس جمهور به عنوان بالاترین رکن اجرایی کشور، امکانات و اختیارات فراوانی دارد که در صورت برنامه‌ریزی و توجه مناسب به نیازهای اقشار و اصناف مختلف کشور، می‌تواند رشد و توسعه همه‌جانبه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی کشور را سبب شود.خانه موسیقی ضمن دعوت از تمامی اقشار جامعه و بخصوص اهالی موسیقی برای شرکت درانتخابات وتعیین سرنوشت خویش، برخی مطالبات وخواسته‌های این صنف را که سالهاست اجرایی نشده، با چهار نامزد محترم ریاست جمهوری در میان می‌گذارد، امید که رئیس جمهور آینده بتواند این مطالبات را که جزو حقوق اساسی و برخاسته از نیازهای واقعی این قشر هنری و مبتنی بر قوانین اساسی و عادی است، پیگیری واجرا کند.

جشنواره ملی موسیقی مقاومت (با نوای کاروان) یکی دیگر از رخدادهای موسیقی در سال ۸۸ بود که با دبیری محمد میرزمانی از ۲۴ تا ۲۷ مرداد در کرمانشاه با حضور مدیر کل دفتر موسیقی ارشاد، رئیس انجمن موسیقی، معاون سیاسی استانداری کرمانشاه، مدیر کل ارشاد کرمانشاه و برخی از مقامات محلی بر بالای تپه شهدای این شهر افتتاح شد.در مراسم اختتامیه نخستین جشنواره ملی موسیقی مقاومت که در کرمانشاه برگزار شد، در بخش اهدای جوایز این جشنواره، هیأت داوران بخش اجرای زنده موسیقی محلی - مقامی که شامل هادی منتظری، هوشنگ جاوید و بی‍ژن ارژن می‌شدند گروه موسیقی «کتل» به سرپرستی غلامرضا میرزاده از آذربایجان شرقی را به عنوان گروه برگزیده این بخش معرفی کردند.هیأت داوران همچنین به ترتیب گروه‌های دین محمد زنگ شاهی از گروه شهباز قلندر را به عنوان تنظیم کننده برگزیده، محمد گلدی‌نژاد را از گروه اوغلان بخشی به عنوان خواننده برتر، منصور طبری از گروه اوغلان بخشی را به عنوان شاعر برگزیده انتخاب کردند.

پس از اجرای موفقیت‌آمیز سمفونی انقلاب در سال ۸۷ مجید انتظامی سمفونی مقاومت را از ۳۱ شهریور به مدت ۴ شب به روی صحنه برد. سمفونی مقاومت پس از ۴ شب اجرا با استقبال کم نظیر مشتاقان به موسیقی مواجه شد. در این ۴ شب حدوداً ۳۵۰۰ نفر از این برنامه دیدن کردند. به‌طوری که علاوه بر تکمیل ظرفیت تالار عده‌ای نیز به صورت ایستاده در بالکن‌ها و طبقه همکف در تالار حضور داشتند. ردیف موسیقی ایرانی که چند سالی در انتظار ارائه به یونسکو و مدتی درصف پذیرفته شدن بود در سال ۸۸ ثبت جهانی شد و بخش عمده از دغدغه بجای اهالی موسیقی نسبت به فراموشی این هنر گرانسنگ از میان رفت. در یک مراسم به همت خانه موسیقی ثبت ردیف جشن گرفته شد. موزه موسیقی به مدیریت علی مرادخانی پس از ۷ سال با حضور بزرگانی چون محمدرضا شجریان، حسین علیزاده، محمدعلی خبری مدیرکل دفتر موسیقی ارشاد، مجید درخشانی، داوود گنجه‌ای، داریوش پیرنیاکان، بیژن بیژنی، محمد سریر‌، فرهاد فخرالدینی، میلاد کیایی، ‌داریوش طلایی و مصطفی پورتراب برگزار شد.

راه اندازی پایگاه اطلاع‌رسانی موسیقی ایران برای تقویت بنیه‌های خبری در عرصه موسیقی به همت دفتر وانجمن موسیقی ایران که از اتفاق‌های مهم سال ۸۸ بود که به تدریج جای خود را در میان سایر رسانه‌ها باز کرد و پوشش خبری مناسبی از اخبار موسیقی رسمی ارائه داد.

درهمین ایام چند تن از اهالی موسیقی با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دیدارکردند.در این جلسه دکتر سیدمحمد حسینی گفت: ما علاقه‌مند هستیم از نظرات پیشکسوتان در همه امور هنری استفاده کنیم و از چنین‌ دیدارهایی استقبال می‌کنیم.امیدواریم کارهای خوب و اساسی را سامان دهیم و با یاری دوستان عرصه هنر گفتمان فرهنگی را در کشور جاری کنیم.

در این زمینه، شخص رئیس‌جمهور در سفرهای استانی کارگروه‌های فرهنگ و هنر را تشکیل می‌دهند و به مسائل رسیدگی می‌کنند. اجرای سمفونی انقلاب در قالب «کاروان صلح و امید» طی ۱۲ روز در کشورهای فرانسه، بلژیک، ایتالیا، هلند و سوئیس و استقبال بی‌نظیر مخاطبان اروپایی نقطه زرینی در کارنامه موسیقی ایران در سال ۸۸ بود که به رهبری صهبایی و خوانندگی نیما مسیحا اتفاق افتاد.نگاهی به اخبار و گفت‌و‌گوهای پیرامون این اتفاق نشان می‌دهد که این برنامه تا چه میزان مورد رضایت مدیران بوده است.

از دیگر اتفاق‌های فرخنده درعرصه حضور بین‌المللی، حضور گروه آوازی تهران به سرپرستی میلاد عمرانلو،گروه آهنگ به خوانندگی محمد معتمدی، گروه اشتیاق به سرپرستی علیرضا قربانی،شهرام ناظری در نیویورک،شجریان در قونیه و گروه اساتید در اروپا بود که امید می‌رود حمایت از این گروه‌های ایران روز به روز پر‌رونق‌تر شود. درگذشت هنرمندان برجسته‌ای مانند شهریار فریوسفی(نوازنده تارو آهنگساز)پرویز مشکاتیان(نوازنده سنتور)فرامرز پایور(نوازنده سنتور و آهنگساز) از رخدادهای ناگوار سال ۸۸ بود که جامعه موسیقی را در بهت فروبرد.

بی شک جشنواره موسیقی فجر مهمترین رخداد موسیقی در هر سال موسیقی‌ای است که این اتفاق در سال ۸۸ با اعلام خبر دبیری محمدعلی خبری و ارائه فراخوان در تابستان حرکت خود را آغاز کردو در هفتم اسفند ماه به منصه ظهور رسید. ۱۲ گروه پاپ،۱۲ گروه سنتی، ۷گروه کر،۶گروه کلاسیک، ۱۲ گروه از موسیقی نواحی و ۷تکنواز از معلولان کشوردر ۹ سالن به رقابت پرداختند. افزون بر این در بخش جنبی جشنواره چند خواننده پرطرفدار پاپ از جمله گروه آریان،حمیدعسگری،احسان خواجه امیری،نیما مسیحا، رضا صادقی و... حضور داشتند که گرمی بخش جشنواره بیست و پنجم شدند.

آنچه در این دوره جشنواره کاملاً مشهود بود گرایش مدیران و برگزار‌کنندگان به جوانگرایی و سوق دادن جشنواره‌ها در مسیری رقابتی بود. البته امکان دارد عدم حضور بزرگان موسیقی در این جشنواره ممکن است ضعف تلقی شود، اما می‌توان این دوره از جشنواره را سرآغازی برای پیدایش استعدادهای تازه و درخشان موسیقی ایران قلمداد کرد.

در زمینه تولید آثار موسیقی نیز بزرگان در سال ۸۸ حاضر بودند. «افسانه ساز نی» (تکنوازی استاد حسن کسایی به مناسبت هشتادسالگی)، «آه باران» و «رندان مست» (محمدرضا شجریان)، «سفرعسرت» (شهرام ناظری و فرخزاد لایق)، «ماه و مه» و «آن‌سوی...» (حسین علیزاده)، «رسوای زمانه» (همایون خرم و علیرضا قربانی) ، «خیال‌انگیز» (مجید درخشانی و صدیق تعریف)، «سمفونی انقلاب» (مجید انتظامی) و «دور تا نزدیک»، (هوشنگ کامکار) آثار قابل توجهی بودند. در مجموع - همانطور که در آغاز اشاره شد - موسیقی در سال ۸۸ شرایط مناسبی را پشت سر گذاشت و گام‌های موفقی برداشت تا در آینده‌ای نه‌چندان دور به ایده آل‌های خود برسد.