رابطه خودشناسی با خداشناسی

بشر باید خود را به ضعف و نقص و قصور بشناسد تا خدا را به کمال و قوت و لایتناهی و نباید طمع کند که خداوند را با حسی از حواس خود درک کند

بشر باید خود را به ضعف و نقص و قصور بشناسد تا خدا را به کمال و قوت و لایتناهی و نباید طمع کند که خداوند را با حسی از حواس خود درک کند. این عبارت که خود شناسی مقدم بر خداشناسی است مشهور است و معنایش این است که انسان تا خود را نشناسد نمی‌تواند خدا را بشناسد. این سخن از جهات متعدد درست است نه از یک جهت. یک جهتش این است که انسان باید وضع دستگاه گیرنده فکری خود را بشناسد، باید خود را به ضعف و نقص و قصور بشناسد تا خدا را به کمال و قوت و لایتناهی. انسان باید قصور فهم و ادراک خود را بشناسد که تا موجودی محدود و ناقص نباشد و تا او را ضدی و نقطه مقابلی نباشد نمی‌تواند او را بشناسد. پس طمع نکند که من باید خداوند را با حسی از حواس خود درک کنم. باید بداند که محسوساتش هم اگر همه یکنواخت بود، اگر همیشه یک رنگ را می‌دید آن را نمی‌شناخت.

اگر همیشه یک صدا را یکنواخت می‌شنید باز آن را نمی‌شناخت و از وجودش آگاه نمی‌شد؛ اگر همیشه یک بو به یک طرز به مشامش می‌رسید ابدا متوجه آن نمی‌شد. بشر نباید خیال کند خدا از او مخفی شده، بلکه باید بفهمد که تنها ظهور یک حقیقت کافی نیست برای فهم و ادراک بشر، وجود نقطه مقابل هم کمک می‌کند. نور ذات خدا محیط و ازلی و ابدی است، غروب و افولی ندارد و از همین جهت،ادراکات ضعیف بشرعاجز است که او را درک کند.بشر محدود، خدا را با آثارش می‌شناسد. دستگاه گیرنده فکری ما خدا را با نورهایی می‌شناسد که در یک نقطه هست و دریک نقطه نیست، مثل حیات نبات و حیوان و شعوری که در یک نقطه ماده پیدا می‌شود. خدا را به اموری می‌شناسد که دریک زمان هست و در یک زمان نیست، یعنی طلوع و غروب دارد.خداوند را افعال و مخلوقاتی است، نورهایی است که آفریده اوست. آن نورها طلوع می‌کنند و غروب می‌کنند. خداوند خود را از راه نورهای فعلی خود به ما می‌شناساند.

حیات و زندگی نور الهی است، نوری است که آن را بر ماده ظلمانی بسط می‌دهد و سپس قبض می‌نماید. سوره حجر،آیه ۲۳ می‌فرماید: ماییم که نورحیات را به جهان می‌گسترانیم و پس می‌گیریم. همه چیز به ما بر می‌گردد. ما وارث همه چیز هستیم.زندگی که در زمین پیدا می‌شود محدود است، هم از لحاظ زمان و هم از لحاظ مکان. در یک لحظه یا در یک نقطه پیدا می‌شود، نبات و حیوان و انسان از او بهره مند می‌شوند. زندگی با همه شئونی که دارد رشد و نمو، زیبایی و طراوت، حسن ترکیب و انتظام، احساس ادراک، عقل و هوش، محبت و عاطفه، غریزه های هدایت کننده ذات احدیت را به ما می‌نمایاند. همه اینها آیتها و آیینه های ذات احدیت اند.قرآن کریم غالبا به حیات و آثار حیات استدلال می‌کند. به زیباییها و طراوتها، به حسن ترکیب و حسن انتظام، به الهام و غریزه به محبت و عاطفه، به محبت هر جانداری به اولاد و فرزندان خود و به جفت خود،به این اموراستدلال می‌کند. از زبان حضرت ابراهیم(ع) نقل می‌کند که به نمرود گفت:ربی الذی یحیی و یمیت.

از زبان حضرت موسی نقل می‌کند که به فرعون گفت: ربنا الذی اعطی کل شی خلقه ثم هدی؛ خدای ما همان است که هرچیزی را آنچه لایق بود و نظامی چنین متقن به وجود آورده است که موجودات را به کمال لایق آنها هدایت کرد.قرآن کریم در عین اینکه می‌فرماید خداوند از هر ظاهری و ظاهرتراست بلکه ظاهر واقعی اوست،همه عالم به نور اوست پیدا در عین حال به واسطه اینکه ساختمان فکری بشر طوری است که معمولا اشیا را به کمک نقطه مقابل می‌شناسد،خداوند را از طریق تجلیاتش و مظاهرش که افول و غروب دارند،گاهی هستند و گاهی نیستند، می‌شناساند. اینکه قرآن این همه به حیات و آثارحیات و تجلیات حیات و شئون حیات تذکر می‌دهد برای همین منظور است.

● اهمیت زمان در زندگی انسان

انسان با توجه عمر محدود خود باید سعی کند بهترین چیزی باشد که برایش میسر است و با کوشش و تلاش آنقدر خوب زندگی کند که در پایان، عمر خود را خدایی بداند. وقت یک منبع بسیار ارزشمند حقیقی است که هرگز قابل برگشت نیست و تولید نمی‌شود. نمی‌توان آن را به کسی داد و یا از کسی قرض گرفت. تنها ماشینی که دنده عقب ندارد زمان است. پس فقط می‌توان از آن به نحو احسن استفاده کرد. زمان تنها دارایی مشترک بین انسان‌هاست که برخی درست از آن بهره می‌برند، حتی ثانیه‌ها برایشان ارزشمند است و در ثانیه‌ها موفقیت خود را مشاهده می‌کنند. ولی برای برخی روزها و ماهها و سال‌ها ارزشی ندارد. ما فقط یک بار حق زیستن داریم و دیگر فرصت دومی برایمان نخواهد بود.

هر چه صحیح تر از این وقت استفاده کنیم، برنده ترهستیم. به قول امام صادق (ع) انسان عاقل موظف است زمان خودش را بشناسد و متوجه وظایف خودش باشد. کسی عالم به مقتضیات زمان خود باشد، مورد هجوم اشتباهات قرار نمی‌گیرد. پیامبراسلام(ص) می‌فرمایند در ایام زندگی، لحظه های الهی وجود دارد. در کمین آن فرصت‌ها باشیم و از آن استفاده کنیم، زیرا عمر محدود است و بیشتر از حد نخواهد بود. زمان می‌گذرد و باید با دیدی وسیع و تفکری مثبت در پی کارهای مثبت باشیم. پرونده آدم‌های مثبت را ببینیم،تمام عشق، خدمت، ایثار، پیروزی و شهامت؛ ولی پرونده های انسان های منفی شکست، بخل، حسادت، بدبینی و مال مردم خوری است ولی زمان برای هر دو یکسان است وزمان مانند چاقویی است که می‌شود هر استفاده یی از آن نمود. یا اتوبوسی که همه در آن نشسته اند.

یکی در خواب، یکی در حال مطالعه، یکی در حال حرف زدن و... بالاخره اتوبوس می‌رود. اما خوش به حال کسی که این زمان را به زیبایی سپری می‌کند و کارنامه بسیار درخشانی دارد.بهتر است زمان را چنین تعبیر کنیم: دانش‌آموزانی که در یک کلاس نشسته اند، استاد و معلم با توجه به زمان به آنها درس داده، سالهای پی‌درپی سپری شده و الان کارنامه در دست همه قرار گرفته است. یکی همه نمراتش عالی و یکی با تمام نمرات پایین، وکسانی که تلاش مستمر داشته موفق وپیروز به درجات علمی می‌رسند و فردایش نیز لذت از زندگی و لذت از این زمان خواهد بود ویکی هم با آینده‌ای تاریک و با افسوس. زمان برای آنها یکسان بوده است. زمان برای هیچ کس برتری ندارد ثانیه‌ها برای همه یک جور می‌گذرد، ولی طریقه استفاده از آن خیلی مهم است. باید با دیدی مثبت و تفکری مثبت با زمان پیش برویم. هرگز از روزگار ناراحت نباشیم.اگر می‌خواهیم در زندگی به موفقیت چشمگیری دست پیدا کنیم باید از هر لحظه زندگی‌مان به درستی استفاده و بهره ببریم.

هر فرد در زندگی باید مدیریت زمان داشته باشد و زمان را به کنترل خود در آورد و آن کس که می‌خواهد درجات رشد وتعالی را طی کند باید زمان را از آن خود کند.از جمله کسانی که در زندگی خود دچار نگرانی وترس از آینده خود می‌شوند افرادی هستند که برنامه‌ریزی اصولی برای استفاده از زمان ندارند و این خود می‌تواند آسیب زا باشد. باید بر زمان تمرکز داشته باشیم و برای حال وآینده خود برنامه ریزی کنیم وهدفمند پیش برویم. باید احساس تمرکز و جهت گیری نسبت به زندگی خود داشته باشیم و با مدیریت زمان این حس به ما جهت گیری می‌بخشد. در این لحظه از زندگی کمتر چیزی است که کنترل آنرا به دست نداشته باشیم و بدون حسرت گذشته و هراس از آینده در زمان حال زندگی کنیم و درصددجبران زمان های از دست رفته برآییم بدانیم که اگر بخواهیم می‌توانیم عملکرد معنی داری از زمان داشته باشیم.