ناکامی کنفرانس آناپولیس

جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا در آغاز کنفرانس آناپولیس از پنجم تا هفتم آذر که موضوع آن احیای مذاکرات صلح خاورمیانه بود موافقت اسرائیل و فلسطینیان را برای دستیابی به یک صلح جامع تا پایان سال میلادی جاری اعلام کرد

جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا در آغاز کنفرانس آناپولیس (از پنجم تا هفتم آذر) که موضوع آن احیای مذاکرات صلح خاورمیانه بود موافقت اسرائیل و فلسطینیان را برای دستیابی به یک صلح جامع تا پایان سال میلادی جاری اعلام کرد.

آقای بوش قول حمایت کامل آمریکا از این تلاش ها را داد و گفت : محور مذاکرات تاسیس یک کشور مستقل فلسطینی است که با اسرائیل همزیستی دارد. ولی جورج بوش خاطرنشان کرد که اسرائیل باید به توسعه شهرک های یهودی نشین پایان دهد و کشورهای عرب هم باید حمایت خود از محمودعباس را نشان دهند.

پس از پایان سخنرانی جورج بوش محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان گفت : تمام مسائل مورد اختلاف فلسطینیان و اسرائیل از جمله وضعیت بیت المقدس و سرنوشت آوارگان فلسطینی باید در مذاکرات مطرح گردد.

محمودعباس افزود که مذاکرات باید موجب یک صلح کامل و عادلانه شود که به اشغال سرزمین های فلسطینی توسط اسرائیل پایان دهد فعالیت های شهرک های یهودی نشین متوقف شود. زندانیان آزاد شوند و به فلسطینیان برای برقراری نظم و قانون کمک شود.

سخنران بعدی کنفرانس « ایهود اولمرت » نخست وزیر اسرائیل بود که گفت او برای یک آشتی تاریخی با فلسطینیان و تمام ملت های عرب در کنفرانس شرکت کرده است .

اولمرت گفت : او با وجود موانعی که ناشی از ادامه خشونت علیه شهروندان اسرائیلی است در کنفرانس حاضر شده است . نخست وزیر اسرائیل گفت که اسرائیل خواستار صلح است و برای دستیابی به صلح حاضر به مصالحه دردناکی است .

پیش از آغاز کنفرانس شاهزاده « سعودالفیصل » وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت : آمریکا وعده داده که مذاکرات مربوط به صلح میان اسرائیل و فلسطینی ها ظرف یک سال تکمیل شود. وزیر امور خارجه عربستان افزود به کشورش اطمینان داده شده که آمریکا تمام توان خود را برای حصول موافقت نامه میان طرفین به کار خواهد گرفت . جورج بوش نیز قبلا نسبت به چشم اندازصلح ابراز خوشبینی کرده بود.

اما در غزه « اسماعیل هنیه » رهبر جنبش حماس گفت : مذاکرات آناپولیس شکست خواهد خورد. آقای هنیه گفت : رهبران عرب و فلسطینی که در کنفرانس آناپولیس شرکت کرده اند حق ندارند برای آن دسته از مردم فلسطین که در انتخابات به حماس رای دادند تصمیم گیری کنند. اسماعیل هنیه گفت که آقای عباس هیچ حقی برای اعطای امتیازات در هیچ گونه طرح صلحی ندارد.

وی اضافه کرد : « مردم معتقدند که این کنفرانس ثمربخش نخواهد بود و هرگونه توصیه یا تعهدی در این کنفرانس که به حق ما لطمه بزند برای مردم ما الزام آور نخواهد بود. اینها تنها برای امضاکنندگان تعهدآور خواهد بود.

« محمود زهار » یکی دیگر از رهبران بلندپایه حماس به بی بی سی گفت حتی اگر از حماس برای شرکت در کنفرانس دعوت به عمل می آمد شرکت در کنفرانس بی معنی بود چون اسرائیل آماده پایان دادن به اشغال سرزمین های فلسطینیان نیست و محمود عباس نماینده اکثر فلسطینیان محسوب نمی شود.

بیش از ۴۰ کشور و سازمان از جمله عربستان سعودی و سوریه به همراه ۱۵ کشور عربی دیگر به این کنفرانس در شهر آناپولیس مرکز ایالت مریلند دعوت شده بودند.

یک هفته قبل از آغاز کنفرانس مذاکره کنندگان اسرائیلی و فلسطینی در واشنگتن ملاقات کردند تا شروط اولیه واساسی برای مذاکرات آینده را ترسیم کنند. قبل از کنفرانس جورج بوش با ایهود اولمرت نخست وزیر اسرائیل و محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی دیدار کرده بود.

کنفرانس سازش آناپولیس در کنار هدف اصلی یعنی هموار کردن راه سازش میان اسرائیل و فلسطین هدف دیگری نیز داشت و آن جلوگیری از نفوذ روزافزون جمهوری اسلامی و اسلام رادیکال در منطقه بود. کنفرانس آناپولیس با وجود آنکه از همان ابتدا با کم اعتنایی بسیاری از تحلیلگران آمریکایی مواجه شد در عمل بسیاری از شرکت کنندگان را از جهت دیگری آسوده خاطر کرد.

آن دسته از کشورهای عرب منطقه که از گسترش روزافزون اسلام سیاسی به ویژه تشکیلات رزمنده ی شیعه در منطقه ابراز نگرانی می کردند این کنفرانس را نشانه ائتلاف وسیعی با ایالات متحده و اسرائیل برای جلوگیری از این گسترش می بینند.

روزنامه « سانفرانسیسکو کرانیکل در این باره نوشت : « حماس حزب الله و ایران که به کنفرانس دعوت نشده بودند بهتر است به نشست آناپولیس توجه خاص نشان دهند.

یکی از مشاوران هیئت فلسطینی شرکت کننده در کنفرانس به خبرنگار نیویورک تایمز گفت : آمدن نمایندگان کشورهای عرب به اینجا آمده اند تا با ایالات متحده یک ائتلاف ]به آناپولیس [نه به خاطر علاقه خاص آنها به یهودی ها بود و نه به فلسطینی ها. کشورهای عرب استراتژیک علیه ایران تشکیل دهند.

« هشام ملحم » روشنفکر عرب و رئیس دفتر تلویزیون العربیه در شهر واشنگتن دی سی می گوید : در میان طبقات سیاسی دنیای عرب این نگرانی و هراس جدی وجود دارد که جریانات اسلامی به وضعیت پایدار و آرامی دست نیافته اند. این طبقات از این نگران اند که ایران و متحدانش به نحوی عمل کنند که گویی پایان کار آمریکا در خاورمیانه از هم اکنون آغاز شده است .

« شبلی تلحمی » استاد علوم سیاسی در دانشگاه مریلند به خبرنگار نیویورک تایمز گفته است که الگوی ایران و القاعده باعث شده که کشورهای عرب [کشورهای عرب موقعیت کنونی را اضطراری ارزیابی کنند و در این کنفرانس شرکت جویند. آقای تلحمی می گوید : « از گرایش مثبت مردم به حزب الله و حماس نگران شده اند. » ]منطقه یکی از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا از شهر نیویورک به نام « گری اکرمن » می گوید : « همه در کنفرانس آناپولیس یک وجه مشترک دارند. این وجه مشترک علاقه به اسرائیل و فلسطینی ها نیست بلکه ترس ازایران است .

روزنامه « تاگس آنتسایگر » چاپ سویس درباره نتایج کنفرانس صلح در آناپولیس نوشت : در این کنفرانس شیوه های فکری کهنه غالب است . هیچ پیش شرط امیدبخشی برای مذاکرات درنظر گرفته نشده است . بدون پایان دادن به سیاست اسکان یهودیان در مناطق فلسصطینی تقسیم حکومت در شهر اورشلیم و گشایش جدید برای مسئله بغرنج آوارگان فلسطینی دستیابی آناپولیس را وادار به فعالیت کرده است نیز نمی تواند پایه ای برای صلح باشد.

روزنامه ی آلمانی « تاگس تسایتونگ » چاپ برلین درباره ی کنفرانس خاورمیانه در آناپولیس نوشت : « واشنگتن به متحدان عرب نیازمند است به ویژه اگر بخواهد به سوی یک رودررویی با ایران برود. شمار کشورهای عربی که مخالف مذاکرات با اسرائیل هستند تاکنون هیچگاه این اندازه کوچک نبوده است . وضعیتی که البته لزوما نباید زیاد به درازا بکشد. دولت های عربی نیازمند نتایجی هستند تا بتوانند در کشورهای خود نشان دهند که مذاکرات کارآتر از « مقاومتی » است که حماس و حزب الله تبلیغ می کنند. میانجی این کنفرانس یعنی ایالات متحده اسرائیل فلسطینی ها و کشورهای عرب همه می ترسند زیرا می دانند که دیر شده است شاید خیلی دیر.

اما اگر اکنون کاری انجام نشود همه چیز بدتر می شود.

روزنامه فرانسوی « لاکرووا » چاپ پاریس نیز به کنفرانس صلح خاورمیانه در آناپولیس پرداخته است : « ایهود اولمرت » نخست وزیر اسرائیل از طریق اتهامات مربوط به فساد تضعیف شده است « محمدعباس » رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین از طریق افراطیان جنبش حماس و بوش میزبان آنان از طریق جنگ پایان نیافتنی در عراق . این اتحاد ضعفا می تواند منجر به آن گردد که در آناپولیس ندای عقل شنیده شود. بدون یک اتحاد منطقه ای و بین المللی در مذاکرات صلح خاورمیانه پیشرفتی وجود نخواهد داشت . به صلح تنها از طریق سازش و مصالحه می توان دست یافت .

روزنامه ی بریتانیایی « تایمز » چاپ لندن در مورد کنفرانس صلح خاورمیانه نوشت : حدود ۴۰ کشور و از جمله عربستان سعودی و سوریه در مریلند نماینده دارند و خود این امر یک موفقیت است . این به معنای آن است که می توان سطح انتظارات را کمی بالا برد.

اما یکی از تهدیدهای روشن سازمان افراطی اسلامی حماس است که بر نوار غزه حاکم است و موقعیت محمودعباس را تضعیف می کند. عباس باید در این کنفرانس تقویت شود و نمی تواند با دست های خالی به خانه بازگردد. مصالحه هایی که او انتظار دارد در درجه نخست اقتصادی هستند. این امر به عباس کمک می کند و گام نخست است .