بازنگری در معنای ارزشیابی

در نظام آموزش و پرورش ارزشیابی عبارت است از فرآیند منظم برای تعیین و تشخیص میزان پیشرفت در رسیدن به هدف های آموزشی منظور از فرآیند منظم یعنی ارزشیابی باید بر طبق یک برنامه و روال منظم انجام گیرد نه از روی مشاهدات بی نظم و ترتیب رفتارها و پیشداوری ها

یکی از ارکان مهم و اساسی نظام آموزش و پرورش معلم است و ساخت نظام آموزشی یک جامعه اعم از نگرش ها، باورها، برنامه ها، آئین نامه ها می تواند روش تدریس معلم را تحت تاثیر قرار دهد. حتی آئین نامه های خشک و انعطاف ناپذیر، تصمیم گیری های غیر تخصصی، عدم توجه نظام آموزشی به نیازهای جامعه و شاگردان و عدم نظارت و کنترل سالم و ارزشیابی های غیراصولی همه و همه می توانند فعالیت های مدرسه از جمله معلم را تحت تاثیر قرار دهد.

در نظام آموزش و پرورش ارزشیابی عبارت است از فرآیند منظم برای تعیین و تشخیص میزان پیشرفت در رسیدن به هدف های آموزشی. منظور از فرآیند منظم یعنی ارزشیابی باید بر طبق یک برنامه و روال منظم انجام گیرد نه از روی مشاهدات بی نظم و ترتیب رفتارها و پیشداوری ها. متاسفانه ارزشیابی ناسالم، هدف ها خصوصا فعالیت های آموزشی را تحت تاثیر قرار داده و باعث می شود تا مربیان و معلمان با انجام تمرین های طاقت فرسا و تشکیل کلا س های فوق العاده موفقیت شاگردان را در جریان ارزشیابی، دنبال کنند که در نتیجه ارزشیابی که وسیله ای برای رسیدن به هدف است خود هدف می شود و متاسفانه این مساله باعث رقابت و گاه ایجاد مشکلا ت عدیده ای در بین مربیان و مدیران می شود زیرا این گونه ارزشیابی باعث می شود که کادر آموزشی خصوصا مدیران و مسوولین صرفا به یادداشت نقاط ضعف یکدیگر بپردازند که متاسفانه در این مسیر آن که بیشتر آسیب پذیر است معلم است چرا که مربیان و معلمان هم از طرف مدیر و هم از طرف خانواده دانشآموزان مورد ارزیابی قرار می گیرند و متاسفانه گاه اتفاق می افتد که بعضی از مدیران ظاهرا به دلیل به اصطلا ح طرح تکریم ارباب رجوع حرمت گذاردن به همکار خود را فراموش کرده و با بی توجهی به نظرات معلمان فقط برای جلب رضایت خانواده دانشآموزان در نهایت کسب نمره ارزشیابی نه تنها حرمت معلم را در نظر نگرفته و چه بسا حرمت وی را لگد مال می کنند.

اگر ارزشیابی یکی از ابزارهای مهم در رسیدن به اهداف آموزشی است پس باید این قانون در کلیه سطوح آموزشی و به صورت کامل اعم از مسوولین و مدیران و مربیان و کارکنان لا زم الا جرا باشد و کلیه کادر آموزشی همدیگر را مورد ارزیابی قرار دهند تا بدین وسیله حقی از ذی حقی ضایع نگردد.

مسلما منظور مسوولین آموزشی از اجرای چنین قانونی ایجاد فضایی مناسب برای رسیدن به کارایی بهتر آموزشی بوده ولی متاسفانه با این روش ارزشیابی (ارزشیابی به شکل فعلی) نه تنها مشکلی حل نشده بلکه باعث ایجاد شکاف و در نتیجه برخورد بین همکاران خصوصا مدیران و معلمان و خدای ناکرده باعث بی حرمتی به ساحت مقدس معلم شده است.

در فرآیند ارزشیابی هر چه اطلا عات بیشتر و معتبر باشد نتیجه ارزشیابی درست تر و قابل اعتمادتر است. همچنین باید قضاوت سایر معلمان،مسوولین آموزشی وحتی والدین در نظر گرفته شده و با ترکیب و تجزیه و تحلیل اطلا عات کسب شده نتیجه به دست آمده را بررسی کرد. لا زم به ذکر است که در ارزشیابی معلمین باید شرایط یادگیری و کوشش های به عمل آمده از سوی دانشآموز در طی سال در نظر گرفته شود.

با یک بازنگری در معنای ارزشیابی و تغییر در نحوه اجرای آن باید به همان هدف مطلوب و مورد نظر که ارج نهادن به ارزش واقعی انسانها به قولی کرامت و تکریم مقام والا ی انسان است برسیم، انسانی که جانشین خداوند در روی زمین است و معلم وی پیامبر صلوات الله علیه می باشد از اینجاست که قداست کلمه معلم و شخص معلم برای همه ما شخص می شود.

● نتایج:

۱) تعریف صحیح و اصولی از ارزشیابی

۲) منظور از ارزشیابی

۳) ارزشیابی وسیله ای است برای رسیدن به هدف و خود هدف نیست

۴) اجرای ارزشیابی به صورت همه جانبه (ارزشیابی مدیر از معلم و دانشآموز، ارزشیابی معلم از مدیر و دانشآموز، ارزشیابی دانشآموز و خانواده وی از مدیر و معلم با در نظر گرفتن شرایط یادگیری کوشش های دانشآموز در طی سال)

۵) کسب اطلا عات جامع و کامل و معتبر و ترکیب و تجزیه و تحلیل اطلا عات به دست آمده و بررسی همه جانبه آن برای پیشبرد اهداف آموزشی

۶) تکریم مقام انسان وارزش نهادن به مقام وی خواه ارباب رجوع باشد یا مدیر یا معلم یا دانشآموز.

آموزگاران و دبیرانی که تمایل دارند تجربیات و آموزه های خود را در ستون نگاه معلم معرفی کنند، نسخه ای از اثر خود را به گروه اجتماعی روزنامه ارسال کنند.

نویسنده : فریده طاهری