درآمد پزشکان ایرانی در هزار سال پیش

بی‌گمان دوران تمدن اسلامی یکی از باشکوه‌ترین دوران‌های پیشرفت و گسترش دانش است. بیش‌تر شنیده‌ایم که سفارش اسلام به دانش‌اندوزی به روی آوردن مسلمانان به دانش انجامید که …

بی‌گمان دوران تمدن اسلامی یکی از باشکوه‌ترین دوران‌های پیشرفت و گسترش دانش است. بیش‌تر شنیده‌ایم که سفارش اسلام به دانش‌اندوزی به روی آوردن مسلمانان به دانش انجامید که چنین نیز بوده است.

اما به نظر می‌رسد که عامل‌های دیگری نیز باید فراهم باشد تا سفارش به دانش‌اندوزی به پیامدهای پرباری برسد. برای نمونه، درآمد یکی از بزرگ‌ترین پزشکان ایرانی که زمانی را در بیمارستان بغداد به کار پزشکی پرداخت و پایه‌های پزشکی اسلامی را پی افکند، بیان می‌کنیم.

جبرئیل‌بن بختیشوع، که نزدیک ۲۱۵ هجری/۸۳۰ میلادی درگذشت، بر اساس نوشته‌ی قفطی در تاریخ پزشکان(اخبارالحکماء) ماهیانه ۱۰ هزار درهم از بیت‌المال دریافت می‌کرد و ۵۰ هزار درهم نیز از دستگاه خلافت می‌گرفت که در آغاز هر سال همراه لباس‌هایی به ارزش ۱۰ هزار درهم، به او ارزانی می‌شد. او سالی دوبار خلیفه، هارون‌الرشید، را فصد(رگ‌زنی) می‌کرد و ۱۰۰ هزار درهم می‌گرفت و برای تجویز مسهل هر دو سال در میان، همین اندازه دریافت می‌کرد. از بزرگان دربار سالانه ۴۰۰ هزار درهم و از خاندان برمکی یک میلیون و چهارصد هزار در هم می‌گرفت. بر اساس محاسبه‌ی قفطی جمع مبلغی که فقط از این راه‌ها به دست می‌آورد، بدون به شمار آوردن آن‌چه که از بیماران کم‌اهمیت‌تر می‌گرفت، در ۲۳ سال خدمت در دربار هارون‌الرشید و ۱۳ سال خدمت به خاندان برمکی، بیش از ۸۸،۸۰۰،۰۰۰ درهم شد که با در نظر گرفتن هر درهم برابر یک فرانک، بر اساس برآورد فن‌کرمر(Von Kremer) بیش از ۵/۳ میلیون لیره‌ی استرلینگ می‌شود.

×

‹›