شاخص های محاسبه نفس

علی(ع) نقل کرد که پیامبر(ص) فرمود: «زیرک ترین و هشیارترین انسانها کسی است که خود را به حساب بکشد و برای بعد از مرگ خود کار کند.» مردی پرسید: ای امیرمؤمنان! چگونه نفس، خود را به حساب بکشد؟ …

علی(ع) نقل کرد که پیامبر(ص) فرمود: «زیرک ترین و هشیارترین انسانها کسی است که خود را به حساب بکشد و برای بعد از مرگ خود کار کند.» مردی پرسید: ای امیرمؤمنان! چگونه نفس، خود را به حساب بکشد؟ امام فرمود: وقتی که صبح کرد و سپس شب آن روز فرا رسید به خویشتن باز گردد و خطاب به خود بگوید: ای نفس! امروز روزی بود که بر تو گذشت و هرگز دیگر باز نمی گردد، و خداوند از تو سؤال می کند که این روز را در چه راهی به پایان رساندی، چه کاری در آن کردی، آیا خدا را به یاد آوردی و او را ستودی؟ آیا نیازهای مؤمنان را برآوردی؟ آیا رفع اندوه از مؤمنی نمودی؟ آیا در غیاب مؤمن، نزد اهل و فرزندانش آبروی او را حفظ کردی؟ و پس از مرگ او، آیا آبرویش را در میان بازماندگانش نگه داشتی؟ آیا از غیبت و بدگویی پشت سر مؤمن خودداری نمودی؟ آیا مسلمان را یاری کردی؟ تو در این روز چه کردی؟ اگر در پاسخ گفت: کارهای نیک انجام دادم، خدا را حمد و سپاس کن و تکبیر بگو به خاطر توفیقی که نصیب تو شده است و اگر گفت امروز گناه کردم یا کوتاهی نمودم، از درگاه خداوند استغفار و طلب آمرزش کن و تصمیم بگیر که دیگر تکرار گناه نکنی۱.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۱- وسایل الشیعه، ج۱۱، ص ۳۷۹