۸ سال جنایت

رژیم عراق در طول جنگ هرگاه احساس شکست می کرد, از سلاح های شیمیایی بهره می برد تا از شکست نجات پیدا کند

رژیم عراق در طول جنگ هرگاه احساس شکست می‌کرد، از سلاح‌های شیمیایی بهره می‌برد تا از شکست نجات پیدا کند. رژیم متجاوز بعثی برای اولین بار در عملیات خیبر به طور گسترده از این سلاح کشتار جمعی استفاده کرد که تعداد زیادی شهید و مجروح بر جای گذاشت و تنها در یک مورد استفاده این رژیم از سلاح‌های شیمیایی در هورالهویزه در تاریخ ۸/۱۲/۶۲ موجب مصدوم شدن حدود ۱۱۰۰ نفر شد. برای دومین بار نیز در عملیات بدر از تاریخ ۲۰/۱۲/۶۳ تا ۲۹/۱/۶۴ نزدیک به ۵۰ مورد اقدام به استفاده از سلاح‌های شیمیایی کرد که تعداد زیادی شهید و مجروح بر جای گذاشت.

این اقدام موجب شد ایران از سازمان ملل بخواهد یک هیأت کارشناسی از منطقه بازدید کنند. در پاسخ، دبیرکل طرح ۸ ماده‌ای خود را تهیه و به دو کشور ایران و عراق ارائه داد. در این طرح پیش‌بینی شده بود دو کشور با پذیرفتن کنوانسیون سلاح‌های شیمیایی از ادامه حملات شیمیایی جلوگیری کنند. درخواستی که ایران آن را پذیرفت ولی عراق آن را رد کرد.

در سال ۶۴ موج جدیدی از حملات شیمیایی را در مناطق عملیاتی بدر و خیبر آغاز کرد. در پی این حملات ایران بار دیگر از دبیرکل خواست تا هیأت کارشناسی دیگری به منطقه اعزام شود. نتیجه بازدید این هیأت و گزارش آن به شورای امنیت صدور بیانیه‌ای از طرف شورا بود که در آن اتهام عراق مبنی بر حمله شیمیایی علیه نیروهای ایرانی تأیید شده بود.

در عملیات والفجر ۸ نیز که در تاریخ ۲۰ بهمن سال ۶۴ انجام گرفت، عراق در ۸ مورد دست به بمباران شیمیایی زد که در یک مورد آن در جاده فاو بصره در حمله به محل تجمع نیروها، حدود ۸۵۰۰ نفر مصدوم و مجروح شدند. در این عملیات ارتش بعثی عراق از گازهای خردل، سیانور، اعصاب و خون استفاده کرد.

این اقدام ناجوانمردانه یکی از بی‌سابقه‌ترین حملات شیمیایی توسط این کشور بود که در جریان آن طی ۱۵ روز، ۷۰۰۰ گلوله توپ و خمپاره حاوی مواد شیمیایی و همچنین بمباران منطقه به وسیله بیش از هزار بمب شیمیایی صورت گرفت.

پس از این حملات، جمهوری اسلامی ایران دوباره از سازمان ملل خواست تا هیأتی را برای تحقیق به محل اعزام کند و این بار هشدار داد در صورت عدم اقدام این سازمان خود به مقابله به مثل خواهد برخاست. این خواسته ایران موجب تصویب قطعنامه ۵۸۲ شد که تنها در بند ۲ آن از به کارگیری سلاح‌های شیمیایی در جنگ ایران و عراق اظهار تأسف شده بود.

شدیدترین و گسترده‌ترین و بالاترین ارقام شیمیایی عراق مربوط به عملیات کربلای ۵ است. پیش از این عملیات هواپیماهای عراقی در ۱۰ مورد و توپخانه در ۵ مورد محورهای مختلف را مورد حمله شیمیایی قرار دادند و پس از شروع عملیات در ۲۸/۱۰/۶۵ تا اسفندماه ۶۵ عراق متجاوز از ۷۰۰۰ گلوله توپ و خمپاره حاوی مواد سمی علیه ایران استفاده کرد.

در سال ۶۵ تعداد حملات شیمیایی عراق به ۷۹ مورد یعنی ۲ برابر سال قبل افزایش یافت. در این سال سلاح شیمیایی به عنوان یک سلاح تهاجمی به کار رفت در حالی که قبلا تنها به عنوان یک استراتژی دفاعی از آن استفاده می‌شد. محورهای فاو، شهر مهران، حاج عمران عراق، منطقه شیخ صالح، جزیره مینو، خرمشهر و شلمچه مناطقی بودند که در سال ۶۵ شاهد حملات شیمیایی عراق بودند. در پی این حملات جمهوری اسلامی ایران بار دیگر به دبیرکل سازمان ملل شکایت کرد و در مقابل، دبیرکل نیز طی بیانیه‌ای کاربرد سلاح‌های شیمیایی را محکوم کرد.

با آغاز عملیات نصر ۴ در ۷ تیر ۶۶ عراق در یک حمله وحشیانه ۴ نقطه شهر سردشت را با استفاده از گاز خردل بمباران کرد و بر اثر این حملات ۸۰۰۰ نفر مصدوم شدند و بالغ بر ۱۳۰ تن جان باختند و شهر سردشت به عنوان نخستین شهر قربانی تسلیحاتی شیمیایی در جهان بعد از هیروشیما شناخته شد.

فروردین و اردیبهشت همان سال نیز ۸ روستای کردنشین در شمال عراق و ۱۶ روستای دیگر در شرق استان اربیل و شمال سلیمانیه هدف حمله قرار گرفت.

با ادامه سکوت مجامع بین‌المللی، عراق در اسفندماه فاجعه‌ای اتفاق افتاد که همه جهانیان را تحت تأثیر قرار داد و آن بمباران شیمیایی حلبچه بود که به مصدوم شدن بیش از ۹۰۰۰ نفر و کشته شدن قریب به ۵۰۰۰ نفر منجر شد. در پی این حادثه گاردین، حمله شیمیایی عراق به حلبچه را بزرگ‌ترین جنایت جنگی عراق خواند. در پی این حمله وزارت خارجه از دبیرکل خواست هیأتی را برای تحقیق به منطقه اعزام کند ولی دبیرکل اعلام کرد از آنجا که حلبچه جزو قلمرو ایران نیست منع حقوقی برای این بازرسی به وجود می‌آید.

تا زمانی که جنگ ادامه داشت، هیچ کشوری این اقدام عراق را محکوم نکرد تا این‌که بعد از جنگ تحمیلی قدرت‌های بزرگ آن را بهانه‌ای برای اشغال عراق و سرنگونی صدام حسین عنوان کردند. این در حالی است که این سلاح‌ها توسط همین قدرت‌های غربی در اختیار عراق قرار گرفت و تا زمانی که جنگ علیه ایران بود نه تنها عراق را در استفاده از سلاح‌های شیمیایی منع نکردند، بلکه در انتقال علمی و واگذاری مستقیم فناوری به آن از هیچ کوششی فروگذار ننمودند.

پس از اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی در دادگاهی بی‌صدا حسن المجید برادرزاده صدام معروف به علی شیمیایی به خاطر این جنایات به اعدام محکوم شد تا نتواند پرده از جنایات حامیان اصلی رژیم صدام بردارد.

هر چند جمهوری اسلامی ایران با داشتن ده‌ها هزار مصدوم شیمیایی بزرگ‌ترین قربانی سلاح‌های کشتار جمعی در جهان به شمار می‌رود، اما با وجود این، در فهرست اتهامات صدام حسین از این جنایات هولناک نامی برده نشده است! صدام به عنوان بزرگ‌ترین جنایتکار جنگی نیم قرن اخیر، بدون آن‌که به خاطر جنایات ضدبشری علیه ایران محاکمه شود، به دار مجازات آویخته شد و راز بخشی از جنایات خود، یعنی همان حمایت‌های بی‌دریغ قدرت‌های بزرگ در تجاوز به ایران را ناگفته گذاشت.

پرونده مصدومان شیمیایی در جایی دیگر یک موفقیت را تجربه کرد. سال ۸۴ بود که پس از تلاش‌های فراوان و پیگیری‌های مجدانه تمام نهادهای ذی‌ربط کشور و با حضور شکات و شهودی به نمایندگی از جامعه مصدومان شیمیایی کشورمان دادگاه لاهه بازرگان هلندی فرانس فان آنرات را که متهم به فروش مواد خام برای ساخت سلاح‌های شیمیایی به صدام بود و دیکتاتور سابق عراق آن را علیه کردهای حلبچه و ایران به کار برد، به ۱۵ سال حبس محکوم کرد.