۵ ماجرای پر سر و صدا از ۲۷ دوره جشنواره فیلم فجر

جشنواره فیلم فجر همیشه با حاشیه هایی همراه بوده است و عده ای از این جشنواره راضی و عده ای گله مند هستند در این مطلب به نقل از ماهنامه نقش آفرینان به چند ماجرای پر سر و صدا از ۲۷ دوره جشنواره فیلم فجر می پردازیم

جشنواره فیلم فجر همیشه با حاشیه هایی همراه بوده است و عده ای از این جشنواره راضی و عده ای گله مند هستند. در این مطلب به نقل از ماهنامه نقش آفرینان به چند ماجرای پر سر و صدا از ۲۷ دوره جشنواره فیلم فجر می پردازیم.

۱) رسول ملاقلی پور

زنده یاد ملاقلی پور دوبار برنده مهم ترین جوایز جشنواره فیلم فجر شد و هر دو بار حرف و حدیث های فراوانی پیش آمد و بسیاری این پیروزی ها را ناشی از سیاست های هدایتی مسئولان جشنواره می دانستند. سال ۱۳۶۵ او فیلم «پرواز در شب» را ساخت و بعدها با فیلم هایی مثل «نجات یافتگان»، «سفر به چزابه»، «مزرعه پدری» و «قارچ سمی» نشان داد که به پختگی ملموسی در عرصه سینمای جنگ دست یافته است. اما هر ناظر منصفی بیان می کند که «پرواز در شب» در حد و اندازه انتخاب به عنوان بهترین فیلم جشنواره فجر نبود. ۱۲ سال بعد، در سال ۱۳۷۷، فیلم «هیوا» نیز با توفیقی غیرمنتظره رو به رو شد که ۸ سیمرغ بلورین به دست آورد. اما جالب است که در حال حاضر این فیلم از مهجورترین آثار «ملاقلی پور» محسوب می شود و کمتر کسی خاطره ای از آن دارد.

۲) داریوش مهرجویی

رابطه جشنواره فجر و داریوش مهرجویی آمیزه ای از عشق و نفرت بوده است. او با فیلم هایش همیشه از مشتریان ثابت بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر بود و مجموعه ای از جوایز مهم این جشنواره را به خود اختصاص داد. کامیابی او را می توان شماره کرد: بهترین کارگردانی و بهترین فیلم نامه و جایزه ویژه هیئت داوران برای «هامون» (به اضافه جایزه تدوین و فیلم برداری و بهترین بازیگر مرد)، بهترین فیلم نامه برای «سارا»، بهترین فیلم برای «مهمان مامان» و البته جایزه بهترین بازیگر مرد برای «سنتوری» و جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن برای «لیلا»، بهترین کارگردانی برای «پری» (به اضافه جایزه فیلم برداری و نقش دوم مرد). می توان به راحتی برداشت کرد که آثار او همواره مورد علاقه جشنواره فجر بوده است. اما از طرفی ۳ اثر وی که از بهترین فیلم هایش محسوب می شود به شکلی باورنکردنی از سوی جشنواره نادیده گرفته شد. در سال ۱۳۶۵ «اجاره نشین ها» که اکنون همه متفق القول آن را بهترین کمدی تاریخ سینمای ایران می دانند هیچ جایزه ای -به جز سیمرغ صدابرداری آن هم به طور مشترک- نبرد!در سال ۱۳۷۵، فیلم «لیلا» در عرصه فیلم، کارگردانی و فیلم نامه، جوایز را به «بچه های آسمان» مجید مجیدی داد. این ماجرا در سال ۱۳۷۶ با فیلم «درخت گلابی» تکرار شد و هیچ جایزه ای نگرفت، این توازن نداشتن در ارزیابی آثار «مهرجویی» همیشه وجود داشته است!

۳) مسعود کیمیایی

اقبال کیمیایی هرگز در جشنواره های فیلم فجر بلند نبوده است. ۳ فیلم قدرتمند او در اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد، به سادگی از سوی داوران جشنواره مورد بی توجهی قرار گرفت. سرب (۱۳۶۷)، دندان مار (۱۳۶۸)، و رد پای گرگ (۱۳۷۱). این ۳ فیلم در ۳ دوره هیچ جایزه ای برای او به ارمغان نیاورد. در سال ۱۳۶۸، «دندان مار» در آتش بازی «هامون»، «کلوزآپ» و «مهاجر» هیچ جایزه ای نبرد، هرچند در سال های بعد، به عنوان یکی از بهترین فیلم های کارنامه کیمیایی و برترین اثر تاریخ سینمای ایران همیشه مورد ستایش قرار گرفته است.یک سال بعد از آن، منظومه پرخرج و زیبای کیمیایی، یعنی فیلم «سرب» با بی اعتنایی مشابهی روبه رو شد. (فیلم تنها یک سیمرغ بلورین برای فیلم برداری محمود کلاری برد) و کیمیایی ناباورانه شاهد بود که چگونه داوران جایزه بهترین کارگردانی را به «سعید ابراهیمی فر» برای «نارونی» دادند و عنوان بهترین فیلم نصیب «در مسیر تندباد» جعفری جوزانی شد.در سال ۱۳۷۱، هم فیلم معترض «کیمیایی» (رد پای گرگ) هیچ توفیقی به دست نیاورد و جوایز جشنواره بین دست اندرکاران از کرخه تا راین، یک بار برای همیشه و سارا تقسیم شد.کیمیایی سال ۷۴ و با فیلم «تجارت» رو به ساخت فیلم های جوان پسند و کم خرج آورد، اما در سال ۷۹، با فیلم «اعتراض» همگان انتظار داشتند که بالاخره طلسم شکسته شود اما این شانس از او گرفته شد و دستان کیمیایی از ۲۷ دوره جشنواره فیلم فجر خالی خالی است.

۴) نیکی کریمی

تا قبل از جشنواره ۷۸، هنوز کسی هدیه تهرانی را به عنوان ستاره اول سینمای ایران نمی شناخت. در کارنامه او دو فیلم، سلطان و غریبانه به چشم می خورد. در آن سال ها نیکی کریمی ستاره اول سینمای ایران بود. با فیلم هایی مثل: عروس، سارا، پری، بوی پیراهن یوسف و برج مینو هم ستایش منتقدان و هم اقبال مردم را تجربه کرده بود. در آن سال ها شخصیت جذاب فیلم «قرمز» به او پیشنهاد شد اما کریمی در پذیرش نقش تردید کرد. شاید سابقه جیرانی در فیلم ناموفق صعود او را در گرفتن نقش به شک انداخته بود و با ارائه یک پیشنهاد مالی غیرمتعارف، به نوعی انصراف خود را از بازی در نقش «هستی مشرقی» اعلام کرد و نقش او به هدیه تهرانی رسید. در شب اهدای جوایز کمتر کسی باور می کرد داوران چشم بر بازی پر احساس نیکی کریمی در فیلم «دو زن» ببندند و جایزه را به هدیه تهرانی برای فیلم «قرمز» اهدا کنند. هنوز کسی نمی داند در هیئت داوران آن سال جشنواره چه اتفاقی افتاد اما هرچه بود هدیه تهرانی ناباورانه سیمرغ بلورین را به دست آورد، به هر حال جایزه ای که از نیکی کریمی دریغ شده بود سال ها بعد و در عملی که تنها می توان آن را جبران اشتباه چند سال قبل تفسیر کرد برای فیلم «دیوانه از قفس پرید» به او اهدا شد.

۵) ابراهیم حاتمی کیا

در میان چهره های فیلم ساز و بازیگر ایرانی، گروهی را می توان پای ثابت جوایز جشنواره های فجر دانست.ابراهیم حاتمی کیا و مجید مجیدی دو فیلم سازی هستند که در هر جشنواره اگر فیلمی داشته باشند مدعی اول تمام جوایز اصلی جشنواره هستند. حاتمی کیا برای فیلم های: دیده بان، مهاجر، از کرخه تا راین، روبان قرمز و به نام پدر کوله باری از جوایز بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را در کارنامه خود دارد. علاوه بر آن که فیلم های خاکستر سبز، بوی پیراهن یوسف و ارتفاع پست هم مجموعه ای از جوایز مختلف را به خود اختصاص داد. در میان فیلم سازان «مجیدی» رقیب اصلی «حاتمی کیا» به عنوان پای ثابت تمام جایزه های مهم جشنواره محسوب می شود. او هم با بدوک، پدر، بچه های آسمان، رنگ خدا، باران، بیدمجنون و آواز گنجشک ها، بیش از ده جایزه را از جشنواره های فجر به دست آورده است.

ضیغمی