بمب آتشفشان

بمبها قطعاتی از گدازه هستند که دارای اشکال خاصی می‌باشند و این شکل احتمالا بر اثر چرخش آنها هنگامی که به هوا پرت می‌شوند، بوجود می‌آید. اندازه بمبها بیش از ۶۴ میلیمتر می‌باشد …

بمبها قطعاتی از گدازه هستند که دارای اشکال خاصی می‌باشند و این شکل احتمالا بر اثر چرخش آنها هنگامی که به هوا پرت می‌شوند، بوجود می‌آید. اندازه بمبها بیش از ۶۴ میلیمتر می‌باشد و در هنگام فوران حالت پلاستیکی دارند. بعضی اوقات اندازه بمبها بسیار یزرگ می‌باشد به عنوان مثال در انفجار آساما در ژاپن در سال ۱۹۳۵ بمبهایی با قطر ۶ الی۵ متر و وزن ۲۰۰ تن تا ارتفاع ۶۰۰ متر به آسمان پرتاب شد.

عوامل موثر در اشکال بمبها

شکل بمبها تابع عواملی مانند غلظت ماگما ، اندازه و سرعت حرکت آنها در آسمان ، مدت زمان سرد شدن ، مقدار انبساط حفره‌ها و شکل آنها در سطح تماس بستگی دارد. معمولا در تعریف بمب عنوان می‌شود که شکل آنها تابع چرخش آنها در آسمان است. ولی به ندرت بمبها آنقدر سریع می‌چرخند که این چرخش بتواند شکل آنها را تعیین کند. بمبها انواع مختلفی دارند که در زیر به انواع آنها اشاره می‌شود.

انواع بمبهای آتشفشانی

۱ـ بمبهای کروی

این دسته از بمبها حاصل سرد شدن و شکل گرفتن ماگمایی با ویسکوزیته پایین ، یعنی ماگمای بازالتی هستند. همین ماگما‌ها می‌توانند بمبهای دارای شکل یا دوکی شکل را بوجود آورند. معمولا این بمبها در فورانهای نوع استرومبولی دیده می‌شود.

۲ـ بمبهای نواری یا روبانی شکل

بمبهایی هستند که معمولا در جهت طول راه هستند و بیشتر دارای حفراتی می‌باشند.

۳ـ بمبهای تاپاله گاوی

بسیاری از بمبها ممکن است هنگامی که زود می‌آیند، پخش شده و به زمین بچسبند که دلیل آن سیالیت بالای گدازه است. از جوش خوردن این بمبها به یکدیگر سنگی به نام آگلوتیلیت بوجود می‌آورد.

۴ـ بمبهای گل کلمی

این بمبها بیشتر حاصل برخورد مواد مذاب با آب می‌باشند.

۵ـ بمبهای مرکز‌دار

بمبهایی هستند که دارای هسته‌ای می‌باشند که قبلا جامد بوده است. هسته آنها می‌تواند از سنگهایی باشد که قبلا توسط همان آتشفشان تولید شده است. یا اینکه زینولیت‌هایی از سنگ مادر‌های ساب ولکانیک باشد. توزیع بمبهای مرکزدار در بین آتشفشانهای بی‌قاعده است و در حقیقت فقط تعداد کمی از مخروط چنین بمبهایی را تولید می‌کنند.

۵ـ بمبهای قشر نافی

تشکیل این بمبها به این صورت است که بمب مزبور ابتدا دارای هسته‌ای شکل پذیر بوده و روی هسته را قشری نازک و شیشه‌ای می‌پوشاند. این قشر بر اثر انجماد قسمت درونی دارای شکافهای زیاد می‌شود و منظره قشر نافی به خود می‌گیرد.