وقتی زنان تاجر می شوند

کاوشی بر مشکلات زنان بازرگان

بازرگانی احمدی از مردادماه امسال با همت مریم احمدی در شهر همدان فعالیت خود را آغاز کرده.

مریم به عنوان جوان‌‌‌ترین زن بازرگان در جمع زنان تاجری که در سالن کنفرانس اتاق بازرگانی گرد هم آمده‌اند نظرم را جلب می‌کند، جوان بودن او باعث شد ابتدا با خود بیندیشم حتما او هم یک خبرنگار است نه یک بازرگان؛ حس کنجکاوی‌ام امان نداد و جلو رفتم و باب صحبت باز شد...

مریم احمدی نهم فروردین ۱۳۶۱ در سنندج و در یک خانواده متوسط متولد شد. پدرش نقاش ساختمان بود. وی پس از فوت پدر به کمک یکی از دوستان خانوادگی‌اش که رابطه نزدیکی با پدر داشته انگیزه تجارت را در سر می‌پروراند و مرداد امسال پس از یک ماه و نیم دوندگی موفق به اخذ کارت بازرگانی می‌شود. خودش تلاش برای گرفتن کارت و شرایط ویژه صدور کارت را سخت می‌داند. هر چند که سخت‌تر از آن همتی است که برای گام نهادن در این راه برداشته است. «تجارت برای یک زن آن هم در ایران با بافت خاص فرهنگی خانواده‌های ایرانی...»

همیشه گفته‌اند «خواستن، توانستن است» و این زن جوان با اراده در نظرم این حرف را در عمل تصویر کرده است. وقتی پشت میز جلسه بانوان تاجر به معرفی خود می‌پرداخت نگاه تحسین‌برانگیز و همراه با تعجب زنان دیگر را می‌دیدم که در دل خود آفرین می‌گفتند...

از او می‌پرسم مشغول به صادرات چه محصولی هستی؟ می‌گوید: محصولات کشاورزی. در حال حاضر در این چند ماه ۱۸ تن پیاز و کاه به کشورهای عربی صادر کرده‌ام.

وی در مورد روش کارش می‌گوید: زمین‌های کشاورزی اطراف همدان بسیار است. با کشاورزان قرارداد بسته و از آنها محصولاتشان را می‌خرم، به او می‌گویم با توجه به جوان‌ بودنتان و اینکه یک خانم هستید مشکلی در ارتباط برقرار کردن با کشاورزان ندارید؟ آنها محصولاتشان را به شما می‌فروشند؟

خانم احمدی در جواب می‌گوید: کشاورزی که من از او محصولش را خریداری می‌کنم آشناست و از آنجایی که پول محصول را نقد پرداخت می‌کنم نباید هیچ شک و ترسی برای فروش محصول خود به من داشته باشد.

به او می‌گویم اگر آشنا نبود چه؟ به نظر شما یک کشاورز محصولش را اقساط به یک زن جوان تاجر می‌فروشد؟ و او می‌گوید: نمی‌دانم شاید هم نه، نمی‌تواند اعتماد کند.

احمدی در مورد صادرات محصولات کشاورزی و نحوه هماهنگی‌ها می‌گوید: تاکنون ۱۸ تن پیاز و کاه را به کشورهای عربی مانند دوبی، کویت، عربستان و امارات صادر کرده‌ام و از آنجایی که پدر یکی از دوستانم در یکی از کشورهای عربی به تجارت مشغول است هماهنگی تحویل بار به این کشورها را انجام داده‌ام.این بازرگان جوان صبح تا ظهر به امور تجاری خود مشغول است و بعد از ظهرها هم در یک دندانپزشکی مسوول امور دفتری است و خود از این موضوع بسیار راضی است. به گفته خودش پس‌انداز و ارتباط‌‌گیری که به واسطه کار در دندانپزشکی دارد در امور بازرگانی‌اش هم بسیار مفید واقع شده.

● مشکلات زنان بازرگان

مریم احمدی، دیپلم رشته انسانی دارد و حدود ۴ سال است که دورادور با حرفه بازرگانی آشناست و آن‌قدر با همت و اراده است که با اعتماد به نفس پیگیر کارهایش در امر تجارت است اما یکی از دغدغه‌های بزرگش تبعیضی است که نگاه جامعه در حرفه بازرگانی به زن و مرد دارد.به گفته وی چند روز پیش برای شکایتی به اتاق بازرگانی استان رفته است، خودش در توضیح مشکل پیش آمده می‌گوید: هر بازرگان نیازمند داشتن حساب جاری در بانک توسعه صادرات است که من با وجود پیگیری‌های مستمری که داشتم فاقد چنین امتیازی هستم.

احمدی در ادامه می‌افزاید: چند روز گذشته پس از تکمیل مدارکی که بانک توسعه صادرات استان دستور داده بود، جهت گشایش حساب جاری به بانک مراجعه کردم اما مسوول بانک باز هم مانع انجام کارم شد.

وی معتقد است باز کردن حساب جاری برای مردان بازرگان هیچ‌کاری ندارد و آنها به سرعت می‌توانند اقدام به باز کردن حساب جاری در بانک مورد نظر ـ توسعه صادرات ـ کنند اما برای یک زن بازرگان چنین نیست.

این زن بازرگان در ادامه می‌گوید: پس از سنگ‌اندازی‌های متعدد برای تکمیل مدارک پس از یک هفته به بانک مراجعه کردم و رئیس بانک این بار درخواست ارائه سند ملکی متعلق به خودم داد و این بسیار جای سوال دارد که آیا یک دختر جوان ۲۵ ساله در شرایط کنونی می‌تواند ملکی سنددار به نام خود داشته باشد و برای باز کردن حساب جاری به بانک ارائه دهد؟

وی ضمن ابراز تاسف از اینکه زنان بازرگان با مشکلاتی بسیار ابتدایی هنوز در کشورشان روبه‌رو هستند، گفت: «تاجری که در عرض پنج ماه فعالیت موفق به صادرات ۱۸ تن محصول کشاورزی شده امکان باز کردن حساب جاری در بانک کشور خودش را ندارد و با توجه به اینکه مسوولان اتاق بازرگانی را هم در جریان این مسأله گذاشته‌ام هنوز هیچ جوابی دریافت نکرده‌ام.»

یادم آمد رفعت بیات نماینده مجلس شورای اسلامی و سرپرست هیات اعزامی زنان بازرگان ایران به سوریه، دو هفته پیش در نشست رهاورد سفر زنان بازرگان ایران به سوریه ضمن قول مساعد برای حل مشکلات زنانی که به امر تجارت می‌پردازند، می‌گفت: باید تلاش کنیم که با همکاری اتاق بازرگانی ایران بانک اطلاعات اقتصادی زنان بازرگان و کارآفرین ایران را تشکیل دهیم تا ضمن ایجاد زمینه‌های آشنایی زنان فعال در عرصه اقتصادی کشور این بانک اطلاعات اقتصادی را به زنان بازرگان و کارآفرین منطقه و جهان پیوند زنیم.

وی همچنین در این جلسه گفته بود: زنان بازرگان کشور باید با برگزاری جلساتی در شهرستان‌ها و بررسی مشکلات خود به نوعی انسجام دست پیدا کرده و از توانمندی‌های خود در عرصه‌های اقتصادی استفاده کنند.

● توانمندی‌ها زیاد ، ‌حمایت‌ها کم

رفعت بیات نماینده مردم زنجان در این رابطه می‌گوید: توانمندی زنان ایرانی بسیار زیاد است اما حمایت‌ها کم است و ما امیدواریم با حمایت اتاق بازرگانی ایران بتوانیم ساختاری برای عملکرد زنان بازرگان به‌وجود آید.

بیات در ادامه با تاکید بر تاسیس صندوق همکاری‌های مالی برای زنان بازرگان و کارآفرین تصریح می‌کند: به وسیله صندوق‌های مالی می‌توان ضمن جمع‌آوری سرمایه‌های راکد زنان در مناقصات و طرح‌های اقتصادی سرمایه‌گذاری کرد و علاوه بر تولید ثروت در اشتغالزایی شرکت کرد.وی در ادامه با اشاره به نقش اتاق بازرگانی ایران در تعیین جایگاه اصلی بخش خصوصی در فضای اقتصادی کشور گفت: شورای زنان بازرگان اتاق ایران می‌تواند نمایشگاهی از کالاها و خدمات زنان بازرگان ایران برگزار کند و حتی می‌توان این نمایشگاه را به شکل دائمی در شهرستان‌های ایران و کشورهای دیگر برگزار کرد.

معصومه فتوره‌چی افزود: ‌از تشکیل شورای زنان بازرگان در اتاق بازرگانی صنایع و معادن بیش از دو ماه نمی‌گذرد و این شورا در حال حاضر قصد دارد جلسات مشورتی با معاونان وزارتخانه‌ها، نمایندگان مجلس و مشاوران رئیس‌جمهور در امور بانوان ترتیب دهد تا بتوان به تقویت جایگاه زنان در بخش خصوصی پرداخت.

وی با بیان اینکه نتایج به‌دست‌آمده از تحقیقات سازمان یونیدو وابسته به سازمان ملل متحد مشخص می‌کند که آموزش در بحث کارآفرینی زنان و چالش‌های آن، حرف اول را می‌زند، گفت: از آنجا که نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند،‌ آموزش‌های ویژه این جمع کثیر را نباید نادیده گرفت و می‌باید به فعالیت بانوانی که در بخش خصوصی بدون هیچ حمایتی و تنها با تکیه بر توان و قوای مالی خود رشد کرده‌اند، جهت داد.

فتوره‌چی گفت: در جامعه امروزی IT جزء لاینفک تجارت، بازرگانی و کلیه صنایع است، به‌طوری که حتی در بسیاری از موارد فناوری اطلاعات و ارتباطات از تولید نیز مهم‌تر است.

وی افزود: در تلاشیم امکان حضور هیاتی از بانوان فعال در حوزه IT و تجار در Cebit فراهم شود تا آنها بتوانند دستاوردهای IT را از نزدیک مشاهده کنند.

● طرح تاسیس بانک اسلامی مشترک ویژه زنان بازرگان و سرمایه‌گذار

هیاتی از زنان بازرگان و کارآفرین ایرانی چندی پیش طرحی را برای تاسیس بانک اسلامی مشترک ویژه زنان بازرگان و سرمایه‌گذار ایرانی و سوری پیشنهاد کرد.این هیات به ریاست خانم «محبوبه بیات» نماینده مجلس شورای اسلامی برای شرکت در همایش «زن در مدیریت بازرگانی و سرمایه‌گذاری» در سوریه حضور داشت.

هیات بانوان ایرانی در ملاقات با خانم «بثینه شعبان» وزیر امور مهاجران سوریه گفته بود: این طرح پیش از ارائه آن مورد بررسی قرار گرفته و هدف آن ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای زنان و اعطای وام به زنان مایل به سرمایه‌گذاری است.خانم شعبان در این مراسم نیز از اهمیت نقش زنان سوریه در تحقق رشد و توسعه این کشور سخن گفته و خواستار گسترش همکاری میان زنان بازرگان و سرمایه‌گذار در کشورهای عربی و اسلامی برای انعکاس چهره‌ای درخشان از آنان به افکار عمومی جهان شد.

در این دیدار، دو طرف، چشم‌اندازهای همکاری و زمینه‌های تبادل تجربیات میان زنان سرمایه‌گذار و کارآفرین ایرانی و سوری را بررسی کردند.

● در همایش‌های زنان بازرگان چه می‌گذرد؟

همایش بین‌المللی زن در مدیریت تجاری و سرمایه‌گذاری آبان‌ماه امسال با حضور شرکت‌کنندگانی از ایران، سوریه،عراق، اردن، لبنان، فلسطین، امارات، قطر، بحرین، عمان، یمن، مصر، تونس، لیبی، ترکیه، آفریقای جنوبی و کانادا برگزار شد.همایش بین‌المللی زن در مدیریت بازرگانی و سرمایه‌گذاری با مشارکت بیش از ۱۵۰ نفر از زنان بازرگان و سرمایه‌گذار از کشورهای مختلف در دمشق گشایش یافت و در پایان کار خود بر نقش انکارناپذیر زنان در روند اصلاحات اقتصادی تاکید کرد.هیاتی از بانوان کارآفرین و سرمایه‌گذار ایرانی به ریاست خانم «رفعت بیات» نماینده مجلس شورای اسلامی در این همایش شرکت داشت.اعضای این هیات را هم «فاطمه مقیمی» عضو اتاق بازرگانی ایران، نایب رئیس کمیته حمل و نقل و مدیر شرکت خصوصی کشتیرانی و حمل و نقل بین‌المللی، «معصومه فتوره‌چی» دبیر شورای زنان اتاق بازرگانی ایران، «شهلا عموری» نایب رئیس اتاق بازرگانی اهواز و «فاطمه فیروزی» مدیرعامل شرکت «نیلوفام شیمی» و عضو انجمن ملی زنان کارآفرین تشکیل می‌دادند.به جز ایران، از کشورهای سوریه، عراق، اردن، لبنان، فلسطین، امارات، قطر، بحرین، عمان، یمن، مصر، تونس، لیبی، ترکیه، آفریقای جنوبی و کانادا نیز هیات‌هایی از زنان فعال در عرصه اقتصادی در همایش شرکت کردند.در توصیه‌هایی که در پایان این همایش دو روزه صادر شد، آمده است: موفقیت اصلاحات اقتصادی و تحقق رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی در هر کشوری، مستلزم مشارکت زنان جامعه و ایجاد فرصت مشارکت آنان در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و مدیریت بازرگانی است.در این توصیه‌ها همچنین مشارکت زنان و مردان در جامعه، عاملی برای بهبود اوضاع اقتصادی و کاهش فقر در کشورها عنوان و بر ضرورت ترویج این فرهنگ در جوامع بشری تاکید شده است.

همایش زنان بازرگان و کارآفرین هم یکی دیگر از برنامه‌هایی بود که با حضور زنان بازرگان در اتاق تبریز برگزار شد، در همایش بانوان کارآفرین و بازرگان ۲۲ نفر از بانوان کارآفرین و بازرگان از سراسر کشور با زنان فعال در امور اقتصادی و اجتماعی در اتاق بازرگانی تبریز دیدار و گفت‌وگو نموده و در ارتباط با انجام کسب و کارهای خود با یکدیگر به تبادل اطلاعات پرداختند.فریدون جعفری‌تبریزی، دبیر هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تبریز در این همایش به حضار گفته بود: برای اولین‌بار پس از بازگشایی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تبریز در ۱۰۰ سال گذشته این اتاق شاهد برگزاری همایش زنان بازرگان و کارآفرین از سراسر کشور است.او در ادامه افزوده بود: در حال حاضر تعداد بانوان بازرگان عضو اتاق تبریز حدود ۸۰ نفر هستند که بیشتر در بخش‌های محصولات غذایی، کشاورزی، صادرات تولیدات بازرگانی و واردات فعال هستند.وی اظهار امیدواری کرد که با ادامه این روند و برگزاری چنین همایش‌هایی توسط اتاق تبریز زمینه‌های آشنایی هرچه بیشتر بازرگانان زن عضو این اتاق با دیگر تشکل‌های زنان در کشور فراهم شده و بتوانند به راحتی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و زمینه تبادل اطلاعات و انجام امور اقتصادی را فراهم آورند.

مهری جوادزاده صادرکننده نمونه و رئیس هیات‌مدیره انجمن صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی هم در این همایش اظهار امیدواری کرد از آنجایی که اتاق بازرگانی تبریز بزرگ‌ترین اتاق کشور بعد از تهران محسوب می‌شود. تعداد زنان کارآفرین و بازرگان استان آذربایجان شرقی نیز با توجه بیشتر مسوولان و برنامه‌ریزی‌های انجام شده توسط اتاق تبریز در آینده نزدیک افزایش قابل توجهی پیدا کنند و شاهد حضور زنان بیشتری به هنگام برگزاری همایش‌هایی از این دست باشیم.

در ادامه این برنامه، ثریا آقابگلو از اعضای اتاق بازرگانی تبریز از موفقیت‌های خود در عرصه صنعت گفت: «وی همسرش را یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت خود در انجام امر کارآفرینی و تجارت دانست و افزود: بدون کمک‌های همسرم، رسیدن به نقطه کنونی و انجام امور تجاری برایم امکانپذیر نبود و همیشه در تمامی مراحل از راهنمایی و مشاوره‌های خانواده‌ام استفاده می‌نمایم.»

فریبا یحیی‌پور از اعضای هیات‌مدیره شرکت‌های کاردانیز و ریواوه در ادامه این همایش گفت: در حال حاضر یکی از فعالیت‌هایی که با کمک خانواده‌ام انجام می‌دهم، واردات وسایل سنگین برای انجام عملیات سدسازی است. البته باید تاکید نمایم که بدون کمک و همکاری همسرم قادر به انجام امور تجاری نبودم و نمی‌توانستم در این زمینه به موفقیتی دست یابم. در حال حاضر نیز برنامه‌های جدیدی را برای توسعه کار شرکت در دست دارم که امیدوارم در این زمینه نیز موفق شوم.

وی در ادامه افزود: در کنار انجام امور تجاری، به فعالیت‌های اجتماعی نیز می‌پردازم. یکی از برنامه‌هایم برگزاری کلاس‌های روانشناسی برای مردان و زنان است و تاکنون موفق به برگزاری ۳ کارگاه آموزشی در این زمینه در تهران و تبریز شده‌ام.

فتوره‌چی در ادامه با اشاره به برگزاری همایش بین‌المللی زن در مدیریت بازرگانی در دمشق ابراز امیدواری کرد در سفرهای بعدی از هر استان یک نماینده حضور داشته باشد تا بتوانیم ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود زنان کشورمان را معرفی کنیم.

دبیر شورای زنان بازرگان در اتاق ایران با اشاره به امضای تفاهم‌نامه همکاری میان شورای زنان اتاق‌های بازرگانی ایران و سوریه اعلام کرده که زنان سوریه خواستار تشکیل سمینار و برپایی نمایشگاه در ایران هستند تا ضمن ارائه توانمندی‌ها و پتانسیل‌های خود، بتوانند با زنان ایرانی ارتباط اقتصادی تنگاتنگی ایجاد کنند.این‌طور که شواهد امر نشان می‌دهد، برگزاری برنامه‌ها و همایش‌های استانی و بین‌المللی میان زنان بازرگان نتایج مثبتی در بر داشته و امید است هرچه بیشتر شاهد برگزاری این برنامه‌ها در کشورمان باشیم.

نسا نژادزارع