تجلی وحدت , عزت و بیداری مسلمین

نگاهی به ویژگیها و آثار متعدد حج

عبادی" حج" جایگاه بسیار والایی در عبادات و مناسک مسلمین دارد و شاید بتوان حج بیت الله الحرام را مهمترین فریضه اجتماعی مسلمانان دانست.همه ساله هزاران دل مشتاق از میلیون ها آرزومند طواف خانه خدا، از سرتاسر جهان در مکه مکرمه گرد هم می آیند و یکپارچه و همصدا آوای " لبیک اللهم لبیک " سر می دهند و عاشقانه در رسای احدیت سرود حمد و ثنا می سرایند. حج آغوش فراموشی منیت ها و جاودانه گشتن در یگانگی حقیقت هاست. حج تبلور ایمان و مصداق حقیقی عبودیت انسان در پیشگاه ذات باری تعالی است .

امسال نیز همچون هر ساله ، هزاران نفر مشتاق از سرتاسر جهان ، سعادت حضور در حریم امن الهی را پیدا کرده اند و زائر بیت خداوندی شده اند . با این حال هرچند زدودن زنگار از افکار و تصحیح اعمال جزئی اساسی از مناسک حج ابراهیمی است اما در دل حج عبادت ها و فلسفه های اجتماعی بسیاری نیز غنوده است که اگر اهمیت آنها بیشتر از ابعاد فردی نباشد کمتر هم نیست.

از جمله منافع و برکات حج تجلی وحدت و همدلی مسلمانان بر محور قبله ای واحد است. مسلمانان جهان از هر گروه و ملیتی با هدف مشترک از شرق و غرب جهان در گرداگرد خانه خدا جمع می شوند و با ایجاد ارتباط نزدیک همدیگر را بهتر می شناسند. آنان با تشکیل جلسات آگاهی بخش به تبادل افکار و تضارب آرای خویش می پردازند و با قرار گرفتن در صف واحد و زمزمه نغمه توحید در کنار یکدیگر، اتحاد و یگانگی و اخوت اسلامی را از نزدیک احساس می کنند.

● حج گزاران مسلمان در این عبادت

دسته جمعی، وحدت و همبستگی خود را به نمایش گذاشته و با مشارکت در مناسک روح بخش آن بر اهداف مشترک خویش که همان صفابخشیدن به روح و جسم در پرتو آیین توحیدی ابراهیمی و محمدی است، تأکید ورزیده، عوامل نفاق و جدایی و انگیزه های تفرقه و تشتت را از خود دور می کنند.

مسلمانان مشتاق در ایّام حج با شور و شوق وصف ناپذیری زیر پرچم «لا اله الا اللّه » اجتماع کرده، عزت و شکوه و اقتدار آیین نجات بخش اسلام را به جهانیان عرضه می دارند. در حقیقت آثار سیاسی که در کنار آثارتربیتی حج قراردارد بسیار مهم است ؛ چرا که حج اگر همان‌گونه که اسلام دستور داده وابراهیم بت شکن ، جهانیان را به آن فرا خوانده انجام شود سبب عزت مسلمین وتحکیم پایه‌های دین و وحدت کلمه ومایه قدرت و شوکت در برابر دشمنان و برائت از مشرکین جهان خواهد شد واین کنگره عظیم الهی که هر سال درکنار خانه خدا تشکیل می‌شود، بهترین فرصت را به مسلمانان برای بازسازی نیروهای خویش وتقویت پایه‌های اخوت و برادری و خنثی کردن توطئه‌ها و نقشه‌های دشمنان اسلام در طول یکسال می‌دهد.

از سوی دیگر برگزاری مراسم حج، خود فرصت بسیار مناسبی برای بیان حقایق سیاسی در خصوص وضعیت مسلمانان و جهان است. به عنوان مثال هم اکنون مسلمانان مظلوم پاکستان دچار تبعات ویرانگر سیل چند ماه گذشته هستند . حج امسال مقطع بسیار مناسبی برای بیان مشکلات امت واحده اسلامی است.

همچنین باید گفت کنگره حج می تواند به رسانه ای گویا برای انتقال مفاهیم حقیقی اسلام ناب محمدی (ص) تبدیل شود .به عبارت بهتر در مقطع فعلی، موسم حج موقعیت بسیار مناسبی است که می توان در ذیل آن به بسط اندیشه های حقیقی اسلام پرداخت . امروزه در سطح جهان ناعدالتی های بسیاری وجود دارد و ظلم و جور مستکبرین آشکار و نهان بر مستضعفین تحمیل می گردد. در چنین وضعیتی موسم حج بهترین فرصت است تا حداقل با گوشزد کردن حقیقت اسلام اقدامات استکباری و ظالمانه کشورهایی مانند اسرائیل ، آمریکا ، انگلیس و...افشا شود و مسلمانان که بخش عظیمی از جمعیت جهان را به خود اختصاص می دهند نسبت به این ظلم ها هوشیار شوند همچنین مراسم حج بهترین محفل و مجمعی است که می توان در آن حقایق و نقاط قوت اسلام و ضعف های بنیادی غرب مدرن را به تصویر کشید.

از سوی دیگر حج دارای آثار اقتصادی متعددی نیز هست که کمتر به آن توجه شده است . در روایات اسلامی " آثار اقتصادی" یکی از اسرار واهداف حج شمرده شده است. ممکن است کسانی تصور کنند که حج با مسائل اقتصادی چه کار دارد؟ ولی وقتی توجه می‌کنیم که مهمترین مشکل مسلمین امروز همان وابستگی اقتصادی آنها به دشمنان اسلام است ودر کنار مراسم حج می‌توان کنگره‌ها و سمینارهای عظیمی از اقتصاددانان جهان اسلام به وجود آورد ومسلمین را از این نظر از زیر سلطه اجانب رهایی بخشید، اهمیت این موضوع روشن می‌شود .

در حدیثی از امام صادق(ع) آمده است که یکی از اهداف حج تقویت تجارت مسلمانان و تسهیل روابط اقتصادی است. (وسایل الشیعه ج ۸ ص ۹)

از دیگر آثار حج ابراهیمی بعد علمی و فرهنگی آن است . حضور دانشمندان بزرگ اسلامی ازتمام کشورها، اعم از علمای بزرگ دینی، استادان فنون وگویندگان و نویسندگان که همه ساله در حج شرکت دارند، فرصت خوبی به همه مسلمین جهان برای مبادله اطلاعات و دانستنیها درتمام زمینه‌های دینی وعلمی می‌دهد واز همه گذشته، آگاهی خوبی از وضع همه مسلمین جهان در آن محیط پیدا می‌شود که اگر برای این کار نیز برنامه ریزی شود آثار عظیم آن در جهان اسلام همه ساله ظاهر می‌گردد.

لذا در نهایت می توان گفت حج این فریضه بزرگ دین اسلام ضمن افزایش معنویت، اخلاص و ایمان حقیقی به خداوند متعال تبعات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی متعددی نیز با خود دارد که در مجموع حج را به مهمترین فریضه اجتماعی مسلمانان تبدیل کرده است . با این حال باید گفت که برای استفاده هرچه بیشتر از قابلیت های حج می بایست افق و برنامه ریزی متقن از سوی مسئولان صورت پذیرد تا بدین نحو بتوان از تمامی ابعاد و ویژگی های حج به حد اعلا استفاده برد.

بی شک حج ابراهیمی می تواند بستر مناسبی برای بسط اندیشه های حقیقی اسلام و تضعیف جبهه کفر و نفاق باشد.

مجتبی حدادی