بیماری‌های شایع دوران کودکی

اگر کودک شما تشنج کرده و یا درجه حرارت بدن وی بالای ٣٩ درجه است سریعاً با پزشک تماس بگیرید.
نخستین اقداماتی که شما می‌توانید انجام دهید:
- اگر درجه حرارت بدن کودک شما بالاست سعی …

اگر کودک شما تشنج کرده و یا درجه حرارت بدن وی بالای ٣٩ درجه است سریعاً با پزشک تماس بگیرید.

نخستین اقداماتی که شما می‌توانید انجام دهید:

- اگر درجه حرارت بدن کودک شما بالاست سعی کنید به کمک یک اسفنج مرطوب وی را خنک کنید. همچنین می‌توانید از شربت استامینوفن همراه با دیازپام استفاده کنید؛ با پایین آمدن درجه حرارت بدن، از بروز تشنج پیشگیری می‌شود.

- حتی در صورت بروز تشج باز هم سعی کنید درجه حرارت بدن کودک را پایین بیاورید تا از تشنج مجدد جلوگیری کنید.

- با پزشک مشورت کنید.

اقداماتی که پزشک انجام می‌دهد:

- پزشک نخست کودک را به دقت معاینه می‌کند تا مطمئن شود که علایم مننژیت یا عفونت دیگری وجود دارد یا خیر.

- برای یافتن علت تب، نمونه‌گیری از حلق، آزمایش خون و ادرار و گرفتن مایع نخاع لازم است.

- پزشک توصیه‌های لازم را برای حملات احتمالی تشنج به بیمار ارائه می‌کند. همچنین برای کم کردن طول مدت تشنج‌های احتمالی بعدی «دیازپام» تجویز می‌شود تا در صورت لزوم از طریق مقعد کودک مصرف شود.

در حدود یک سوم کودکانی که یک حمله تشنج به دنبال تب داشته‌اند، ظرف شش ماه آینده مبتلا به یک حمله مجدد می‌شوند. اکثریت کودکانی که تشنج به دنبال تب داشته‌اند، در درازمدت هیچ مشکلی پیدا نمی‌کنند و تعداد اندکی ممکن است در آینده مبتلا به صرع شوند.

صرع (epilepsy)

حملات تشنجی مکرر که صرع نامیده می‌شود، از هر ٢٠٠ کودک در یک نفر اتفاق می‌افتد. در طی یک حمله صرع امواج مغزی، مختل و نامنظم می‌شوند. در نتیجه اختلال هوشیاری و گاه حرکات کنترل نشده رخ می‌دهد. به غیر از صرع علل متعدد دیگری نیز برای تشنج وجود دارد که یکی از آنها تب بالاست. یک تشنج واحد و منفرد علامت ابتلا به‌ صرع نیست.

گاه علت صرع وجود یک اختلال ساختمانی در مغز است اما در اغلب موارد علت خاصی یافت نمی‌شود. در برخی از کودکان مبتلا، حملات تشنجی به دنبال یک محرک حسی مثل نورهای درخشان و شدید بروز می‌کنند و در برخی دیگر عامل شروع‌کننده‌ای وجود ندارد.

علائم:

انواع مختلفی از تشنج‌های صرعی تاکنون شناخته و تعریف شده است. در بچه‌ها تشنج‌های تونیک -کلونیک شایع‌تر است، بیشتر از سه چهارم کودکان مبتلا به صرع، از این نوع تشنج رنج می‌برند، صرع کوچک یا ابسانس دومین نوع شایع صرع (epilepsy) در کودکان است.

علائم عمده این دو نوع صرع به ترتیب زیر هستند:

تشنج تونیک – کلونیک:

- تحریک‌پذیری یا رفتارهای غیرعادی به مدت چند دقیقه پیش از بروز تشنج.

- اسپاسم و انقباض عضلات که ٣٠ ثانیه طول می‌کشد و کودک در طی آن بیهوش شده و به زمین می‌افتد و تنفس نامنظم می‌شود.

- حرکات پرشی اندام‌ها یا صورت که می‌تواند از ٢٠ ثانیه تا چند ساعت طول بکشد. در این مرحله ممکن است کودک زبانش را گاز بگیرد و کنترل مثانه یا روده را از دست بدهد.

- پس از آنکه تشنج متوقف شد، ممکن است کودک تا چند دقیقه و به‌ندرت تا ده دقیقه بیهوش باقی بماند.

- بعد از بازگشت هوشیاری کودک معمولاً گیج است و سردرد دارد و ممکن است به خواب رود.

تشنج ابسانس:

در طی این نوع حمله تشنجی کودک برای ١٠ تا ١٥ ثانیه هوشیاری خود را از دست می‌دهد و به فضا خیره می‌شود و فعالیت‌های معمول وی متوقف می‌شود اما به زمین نمی‌افتد.

- پس از بازگشت هوشیاری، کودک چیزی از حمله خود به یاد نمی‌آورد.

فرمی از اپی لپسی است که کمتر شایع است. صرع نسبی خوش‌خیم که سبب حرکات پرشی در یک سمت از صورت یا یک اندام می‌شود. همچنین هوشیاری نیز ممکن است مختل شود. در اغلب موارد کودک مبتلا به یک نوع صرع است. با این حال برخی کودکان مبتلا به انواع پیچیده‌تر صرع هستند که ترکیبی از دو یا چند نوع مختلف است.

اقداماتی که شما می‌توانید انجام دهید:

- اگر کودک دچار یک تشنج تونیک – کلونیک شده، او را به یک سمت بخوابانید و سرش را هم‌سطح یا پایین‌تر از بدنش قرار دهید. هرگز چیزی را با فشار میان دندان‌هایش قرار ندهید تا از گاز گرفتن زبانش جلوگیری کنید.

- درمورد سایر انواع تشنج کودک را در یک محل آرام نشانده و صبر کنید تا تشنج کاملاً برطرف شود و کودک هوشیار شود.

- سپس به آرامی با او صحبت کنید و به او آرامش خاطر بدهید. از زدن یا تکان دادن کودک برای متوقف کردن تشنج خودداری کنید.

اگر کودک تاکنون یک تشنج تونیک – کلونیک نداشته و نخستین باری است که به این نوع حمله دچار می‌شود، به سرعت کودک را به نزدیک‌ترین بیمارستان برسانید. همچنین اگر اختلال هوشیاری کودک بیشتر از ده دقیقه طول بکشد باید کودک را هرچه سریع‌تر به بیمارستان برسانید. هرچند سایر انواع حملات چندان جدی نیستند، با این حال حتماً با پزشک مشورت کنید و او را در جریان حملات بعدی قرار دهید.

اقداماتی که پزشک انجام می‌دهد:

پزشک نخست از شما سؤالاتی در مورد رفتارها و علایم کودک ]قبل، در طی و بعد از حمله تشنج[ می‌پرسد. برای مشخص کردن عوامل محرک احتمالی، ممکن است از شما خواسته شود تا دقیقاً نوع فعالیت کودک را هنگام بروز حمله مشخص کنید؛

یک نوار مغزی (الکتروآنسفالوگرام) از کودک گرفته می‌شود تا به تشخیص نوع صرع کمک کند؛

انجام MRI مغزی ممکن است برای تشخیص ناهنجاری‌های ساختمانی مغز لازم باشد؛

انجام آزمایش خون ضروری است.

درمان:

کودکان مبتلا به صرع، نیاز به مصرف منظم داروی ضدتشنج دارد. این داروها معمولاً به مدت دو تا چهار سال بعد از آخرین حمله تشنج ادامه می‌یابند و سپس می‌توان به‌تدریج ظرف چند ماه آنها را قطع کرد. اگر حملات صرع با دارو کنترل نشوند و همچنین MRI یک ضایعه مغزی را نشان دهد، ممکن است جراحی (خیلی به‌ندرت) مورد بررسی قرار گیرد.