دوست داشتنی مضر

نگاهی به مصرف بالای فست فود در ایران

روزی نیست که از طریق رسانه ها یا در محافل عمومی در مورد فست فودها و غذاهای آماده مطلبی نوشته یا کلا می گفته نشود; صفحات روزنامه ها و گزارش های صداوسیما حکایت از آن دارد که این سبک غذا خوردن غربی بیماری های فراوانی را سبب می شود و از همه اینها بدتر، بحث چاقی مفرط است که ریشه در غذاهای فست فود دارد، اما تعجبآور این است که هیچ کس به این اطلا ع رسانی ها توجه نمی کند و به عبارت بهتر هر کس آنچه را مصلحت می داند انجام می دهد بدون آنکه به عواقب آن توجهی داشته باشد.

در یکی از اغذیه فروشی ها به سراغ کسانی می رویم که از غذاهای آماده استفاده می کنند تا دلیل این رویکرد را جویا شویم. عباس گودرزی دانشجوی مقطع فوق لیسانس رشته فلسفه است و اعتقاد دارد فست فود به حدی در بین مردم جاباز کرده که امکان حذف آن به هیچ وجه مقدور نیست. او با تاکید بر این که همواره از غذاهای فست فود استفاده می کند در تشریح این رویکرد می گوید: فست فود با جامعه پیشرفته گره خورده است. امروزه شرایط با گذشته متفاوت شده و عصر وقت کشی به سر آمده است. مردم وقت کمتری دارند و برای آنکه جبران مافات کنند به حذف وقت هایی می پردازند که امکان پذیر باشد و یکی از این وقت ها زمان غذا خوردن است. ساندویچ راحت تر خورده می شود ودر مقایسه با غذاهای سنتی وقت کمتری می گیرد به ویژه هنگامی که آن وقت تعریف شده و محدود است مثل زمان استراحت بین دو کلا س دانشگاه، به گونه ای که می شود یک ساندویچ را خرید و در طول مسیر خورد.

● تا سر کلاس بعدی

گودرزی در ادامه با تاکید بر این که فرهنگ فست فود نتیجه شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورهاست می گوید: جامعه ایرانی درگیر دو نوع فرهنگ سنتی و مدرن شده است به همین دلیل مشاهده می کنیم که عده ای به خصوص وابستگی شدیدی به فست فودها دارند این افراد کار و مشغله زیادی دارند، جایگاهشان مشخص نیست و نمی توانند ساعت به خصوصی را برای حضور در یک نقطه تعریف کنند به همین دلیل تمایل به غذاهای آماده و سریع دارند.

این دانشجوی فوق لیسانس فلسفه با تاکید بر اینکه از عوارض فست فودها اطلا ع خوبی دارد می گوید: اوایل از فست فود به عنوان غذای اصلی استفاده می کردم اما از وقتی متوجه عوارض آن شدم و در جریان نحوه تهیه سوسیس و کالباس قرار گرفتم در رفتارم تجدید نظر کردم به ویژه آنکه متوجه شدم کارخانه های سوسیس و کالباس افزودنی هایی به محصولا تشان اضافه می کنند که به عنوان مواد نگه دارنده باعث می شود تا این غذاها دیرتر فاسد شود بنابراین دیرتر نیز هضم می شوند در نتیجه تصمیم گرفتم من هم دیرتر به سراغ فست فودها بروم. وی در پاسخ به این که برای انتخاب فست فود از چه گزینه هایی استفاده می کند می گوید: به جاهای شناخته شده تر می روم تا شاید از مواد مرغوب تر استفاده کرده باشند. گودرزی در پاسخ به این که چرا با وجود عوارض، باز هم از فست فود استفاده می کند می گوید: اگر فست فودها صدهزار عیب هم داشته باشند یک حسن بزرگ دارند و آن بحث طعم و تنوع است. شاید بتوان در خانه بهترین غذاهای ایرانی را تهیه کرد اما فست فودها به خاطر طعم و تنوع، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند از سوی دیگر چه اجباری داریم که حتما به خاطر غذای ایرانی دور هم جمع شویم. به نظر من اشکالی ندارد اگر خانواده ها به خاطر خوردن ساندویچ با هم، به یک چنین محلی بروند. وی در پاسخ به این که اگر فست فود با فرهنگ ایرانی همخوانی ندارد چرا مورد استقبال قرار گرفته است می گوید: فست فود به روابط صمیمانه تر دختر و پسرها نزدیک است.

یک دختر و پسر دانشجو که می خواهند در مورد یک مبحث درسی یا در قالب یک تحقیق گروهی با یکدیگر ارتباط داشته باشند هرگز به چلوکبابی نمی روند بلکه در حد همان ساندویچ اکتفا می کنند. این دانشجوی فوق لیسانس فلسفه می افزاید: اگر جامعه آماری مصرف کنندگان فست فودها را در نظر بگیرید هر چقدر به سنین بالا تر نزدیک می شویم استقبال از فست فود کاهش می یابد و همین امر ثابت می کند که نظریه تاثیرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در استفاده از فست فودها توجیه پذیر است.

گودرزی تاکید می کند: فست فود را باید براساس سن، شخصیت، شغل و نوع زندگی اجتماعی و خانوادگی بررسی کرد و در این بررسی متوجه می شویم که امکان حذف فست فود وجود ندارد زیرا قبل از آن که فست فود غذا باشد ظهور یک مناسبات جدید فرهنگی و اجتماعی درجامعه سنتی ایرانی است. خانم منا شیشه گران فارغ التحصیل مقطع کارشناسی علوم ارتباطات است و می گوید: خیلی زیاد از فست فود استفاده می کنیم که البته بستگی به شرایط دارد اما در اکثر موارد بعد از ظهرها با چند تن از دوستانم به یک ساندویچی می رویم و دیگر شام را حذف می کنیم. وی در پاسخ به این که آیا اهمیتی برای کانون خانوادگی و جمع شدن بر سر یک سفره قایل نیستید می گوید: چرا گمان می کنید که اگر به ساندویچی برویم و شام را حذف کنیم یعنی به کانون خانواده بی توجه هستم.

من ۱۰۰ درصد به کانون خانوادگی اعتقاد دارم اما به ساندویچی رفتن با دوستان نیز علا قه دارم در این حالت بهتر است خانواده خودش را با نظرات من وفق دهد زیرا در این صورت هیچ توهینی به خانواده نشده است. شیشه گران می افزاید: انتخاب فست فود با توجه به کیفیت و قیمت است. در مراکز فست فود زنجیره ای قیمت ها و کیفیت ثابت است اما در مغازه های متفرقه، قیمت و کیفیت تابع محیط است بدین معنا که هر چقدر به سوی مناطق شمال شهر برویم قیمت و کیفیت بالا می رود و حتی در برخی مواقع قیمت ها بدون ارتباط با کیفیت و تنها تحت تاثیر منطقه زندگی و تقسیم بندی منطقه مرفه نشین شهر بالا می رود.

وی تنوع را نکته دیگری می داند و می گوید: فست فودها بسیار متنوع هستند و می توان با یک مراجعه چند نوع غذا را به اندازه های کم خریداری کرد در حالی که نمی توان در یک رستوران چندنوع غذای سنتی را خریداری و مصرف کرد. شیشه گران با اعلام این که پاتوق به خصوصی برای فست فودها دارد می گوید: اگر زمان کافی داشته باشیم جای مناسب دیگری را انتخاب می کنیم که هم از لحاظ بهداشتی و هم از نظر قیمت و کیفیت، مطلوب باشد و از سوی دیگر گشتی هم در شهر زده باشیم اما اگر زمان لا زم را در اختیار نداشته باشیم یا به پاتوق همیشگی می رویم و یا به نزدیک ترین فست فودی که شناخته شده باشد. وی با اعلا م این که بارها فست فودها یا رستورانهایی را مشاهده کرده که به دلیل استفاده از گوشت الا غ یا ضعف بهداشتی وگران فروشی تعطیل شده اند، می گوید: خوشبختانه تاکنون در هیچ یک از فست فودها یا رستوران هایی که رفته ام چنین مواردی نبوده است اما از داخل آشپزخانه ها نیز خبری نداریم.

در هر صورت این که روغن را بارها سرخ می کنند و زیانآور می شود، فضای آشپزخانه ها بهداشتی نیست، مواد مصرفی سالم نیست و بسیاری از این موارد را ندیده باور دارم. وی با پذیرفتن تحقیقات زیانآور بودن فست فودها می گوید: فست فود به خاطر حجم کم و کالری بالا در چاقی تاثیر گذاراست به ویژه آن که مخلفات دیگری از جمله سس و نوشابه را همراه دارد. وی در پاسخ به این که چرا با وجود اطلا ع از زیانآور بودن، باز هم فست فود را مصرف می کند می گوید: همه چیز یک عادت شده است عادت کرده ایم ساندویچ بخوریم و این ساندویچ با نوشابه باشد و عادت نداریم دوغ یا آب معدنی بخوریم. شیشه گران در مورد این که چرا غذای سنتی ایرانی مصرف نمی کند می گوید: تهیه غذای ایرانی مشکل است زیرا ایرانی ها عادت به غذای مفصل دارند و تهیه غذای مفصل نیز زمان بر است. اکنون در یک میهمانی خانوادگی، زمان قابل توجهی صرف تهیه غذا و سرو آن می شود در حالی که زنان نیز شاغل هستند و امکان اختصاص زمان برای پخت و پز را ندارند بنابراین مشاهده می شود که در میهمانی ها زنان مقیم آشپزخانه ها می شوند اما از این که غذا را از بیرون بیاورند نیز تنفر دارند و معتقدند غذای پخت خانگی طعم دیگری دارد.

وی با طرح این پرسش که چه اشکالی دارد در میهمانی ها فست فود سفارش داده شودمی گوید: فست فودها تنوع فراوانی دارند و می توان سفره رنگین تری پهن کرد در حالی که غذاهای ایرانی انگشت شمار هستند به ویژه آنکه امروزه رستوران های چینی، ایتالیایی، هندی، روسی و...به ارایه غذاهای سایر کشورهامی پردازند بنابراین اشکالی ندارد که غذای آماده تهیه شود و زمان بیشتری را در کنار بستگان و آشنایان گذراند. وی در پاسخ به اینکه اگر روزی متوجه شود مغازه ای که از آن فست فود خریداری می کرده یا رستورانی که می رفته به شدت غیربهداشتی بوده و از آشغال گوشت برای تهیه غذا استفاده می کرده چه خواهد کرد می گوید: نمی توان در این مورد به صراحت اعلا م نظر کرد که برای همیشه غذای بیرون را تعطیل می کردم اما واقع بینانه آن است که رستوران یا ساندویچی دیگری را انتخاب می کنم.

شیشه گران با انتقاد از نظارت وزارت بهداشت بر رستوران ها وفست فودها می گوید: این که هر ۵ ماه یک بار به رستورانها سر می زنند که نظارت نیست بلکه نظارت باید مستمر باشد به اندازه ای که صاحبان اغذیه فروشی ها احساس کنند هر لحظه امکان دارد بازرس وزارت بهداشت از در وارد شود نه آنکه پس از آخرین بازرسی خیالشان راحت باشد که تا پنج ماه دیگر از بازرس و بازرسی خبری نیست.

و اما عماد محامدی فوق دیپلم موسیقی اعتراف می کند که به فست فودها بسیار زیاد مراجعه می کند که دلیل اصلی آن نداشتن وقت به علت مشغله زیاد کاری است. وی از پاتوق دوستانه در یک کافی شاپ خبر می دهد و می گوید: اگر غرض دیدن دوستان و تبادل افکار باشد هرگز ساندویچی ها را برای این مساله انتخاب نمی کنم زیرا هدف از مراجعه به فست فود، سیر شدن آن هم با سرعت است مراجعه ها نیز بر حسب عادت است. این فارغ التحصیل رشته موسیقی از گسترش استفاده از ساندویچ به دلیل افزایش فست فودها یاد می کند و می گوید: از در خانه که بیرون میآییم یک ساندویچی می بینیم و این اغذیه فروشی ها به حدی زیاد شده که اگر تصمیم داشته باشیم آن را کنار بگذاریم امکان پذیر نیست زیرا می توان در دانشگاه، محل کار، تفریح گاه ها و هر مکانی که تصور کنید انواع با کیفیت و بی کیفیت آن را مشاهده کرد.

وی در مورد قیمت فست فودها می گوید: هرچقدر پول بدهی آش می خوری; می شود در یک ساندویچی باکلا س، همبرگری را به ۶ هزار تومان خرید و در مغازه دیگری آن را به ۱۵۰۰ تومان خرید اما چون هدف سیر شدن است هر کجا که پیش بیاید می روم البته اگر در مرکز شهر باشد محل های خوبی را سراغ دارم اما چنانچه در محله غریبی باشم به سراغ فست فودهای زنجیره ای می روم و اگر هم چنین موردی نباشد هر چه پیش آید خوش آید. محامدی در پاسخ به این که چقدر از زیانآور بودن فست فودها خبر دارد می گوید: یک چیزهایی می دانم زیرا مادرم سالها در شرکت فرآورده های گوشتی کار می کرد و همواره از نحوه تولید آنها انتقاد می کرد. وی در پاسخ به این که آیا از مادرش در مورد نحوه تولید سوسیس و کالباس سوال کرده است می گوید: با وجودی که مادرم همواره از این تولیدات بد می گفت و معتقد بود که غذای سالمی نیست اما هرگز در این مورد از مادرم تحقیق نکرده و حتی کنجکاو نشدم که سری به کارخانه محل کار مادرم بزنم و در جریان نحوه تولید سوسیس وکالباس قرار بگیرم.

وی که مازندرانی است می گوید: مادرم از سوسیس و کالباس بدش می آید و هرگز این غذا را در خانه درست نمی کند بلکه دایم غذاهای ایرانی به ویژه غذاهای شمالی مثل میرزا قاسمی، مرغ ترش، سیرآویج و... را می پزد بنابراین از نظر تنوع غذایی مشکلی نداریم که به سراغ فست فود برویم. محامدی با تاکید بر این که جامعه امروزی به دنبال سرعت است می گوید: شاید درگذشته وقت بیشتری برای غذا خوردن و دور سفره جمع شدن می گذاشتند اما امروزه به ندرت چنین اتفاقی می افتد. وی در پاسخ به این که آیا کانون خانوادگی را از هم پاشیده می داند می گوید: کانون خانوادگی مشکلی ندارد اما همه مردم درگیر کار و زندگی شده اند زیرا تورم و گرانی بیداد می کند در گذشته یک نفر کار می کرد و ۱۰ نفر گذران زندگی می کردند اما امروزه باید ۱۰ نفر کار کنند تا شکم یک نفر سیر شود بنابراین اگر گمان می کنید کانون خانوادگی مورد هجمه قرار گرفته بهتر است دلیل آن را در شرایط اسفبار اقتصادی جویا شوید.

این فارغ التحصیل موسیقی که مدیریت سایت کامپیوتری را برعهده دارد می گوید: هرگز فست فودها نمی تواند جای غذای ایرانی را بگیرند هرگز نمی شود از بوی قرمه سبزی دل کند یا فسنجان را دوست نداشت اما شرایط موجود این دل کندن ها را تحمیل می کند اکنون در خانواده ما همه شاغل هستند وقتی مادرم از کار به خانه می آید به دنبال جمع و جور کردن محیط خانه و یک غذایی است که به سرعت تهیه شود روزهای تعطیل هم کارهای عقب افتاده اش را انجام می دهد و به طور کلی وقت آنکه بخواهیم غذایی را صبح بر سر چراغ بگذاریم تا مو قع شام جا افتاده باشد و جود ندارد.

وی گران بودن غذاهای ایرانی را مورد تاکید قرار می دهد و می گوید: الا ن یک خورشت فسنجان با گردوی کیلویی ۲۰ هزار تومان لقمه ای ۵۰۰ تومان تمام می شود و این برای یک خانواده حقوق بگیر، یعنی بی خیال غذای ایرانی شدن.

بنابراین زیاد هم تقصیر مردم نیست بلکه بخش قابل توجهی به عملکرد غلط مسوولا ن در کنترل گرانی باز می گردد که باعث می شود غذای ایرانی به حدی گران تمام شود که مردم ناچار باشند تغییر ذائقه بدهند به همین دلیل شعارهایی از قبیل تهاجم فرهنگی با فست فود یا از خود بیگانه شدن را هرگز باور نکنید زیرا آنهایی که به این شعارها اعتقاد دارند بیایند یک خورشت فسنجان را به قیمت ۲ هزار تومان به مردم بدهند اگر مردم قهر کردند و گفتند بدمان می آید آن وقت شعار تهاجم فرهنگی و بیگانه شدن مردم با فرهنگ بومی را بدهند.

واما کاظم احمدیان که به قول خودش از سر ناچاری ساندویج می خورد به شدت از فست فود ها انتقاد دارد و می گوید: فست فودهاقابل اعتماد نیستند زیرا بهداشت را رعایت نمی کنند، مواد اولیه نامناسب به کار می گیرند از روغن های بارها سرخ شده استفاده می کنند و خلا صه آنقدر بی کیفیت هستند که فقط باید بگوییم از سرناچاری به سراغ ساندویچ می آییم. وی که بارها در اثر استفاده از فست فودها مسموم شده است می گوید: با مراجعه و تشخیص پزشک متوجه شدم که مسمومیتم ناشی از ساندویچی است که خورده ام اما چه کار کنیم که چاره ای نداریم. وی از تولید کالباس و سوسیس زیر پله ای با مواد اولیه نامناسب خبر می دهد و می گوید: یک بار تلویزیون از کشف کار گاهی خبر می دهد که با ضایعات کالباس و سوسیس تولید کرده است اکنون می پرسم که این کارگاه تازه کشف شده، تولیدات ۵ سال قبل را به چه کسانی فروخته است؟ آیا آقایانی که این تولیدکننده متخلف را بازداشت می کنند به سراغ مغازه هایی که جنس غیراستاندارد و غیر بهداشتی این تولیدکننده خلا ف کار را خریداری کرده است می روند مسلم بدانید که چنین نمی کنند. وی با یادآوری ماجرای واردات برنج های آلوده می گوید: صدها متخصص فریاد می زنند که برنج های وارداتی آلوده است اما دولتمردان ما می فرمایند که آلوده نیست چون یقه خودشان گیر است و این بلا یی است که در بسیاری موارد از جمله تولیدات سوسیس و کالباس بر سر مردم می آید.

احمدیان با یادآوری اینکه در گذشته مردم به جای پیتزا فروشی به قهوه خانه می رفتند و دیزی سنگی، نان سنگک و سبزی خوردن در کار بود می گوید: اینها خیلی کم شده است، جوانان امروزی ذائقه شان تغییر کرده و ساندویچ را به راحتی با غذا های ایرانی عوض کرده اند و تاسف آورتر این است که حاضر نیستند تحقیق کنند چه غذایی با چه کیفیتی را با پول عوض می کنند در حالی که بارها زیان آور بودن آن از طریق رسانه ها اعلا م شده است. وی در پاسخ به این که آیا برای خانواده اش فست فود نمی خرد می گوید: ما هم جزیی از همین جامعه هستیم گاهی بنابر تمایل همسرم پیتزا می خرم اما باور کنید که نمی دانیم داخل آن چیست البته سعی می کنیم سوسیس یا کالباس را از مغازه های معتبر با نام کارخانجات معتبر خریداری کرده و آن را در خانه بپزیم تا زیان آور بودنش به حداقل ممکن کاهش یابد و روغن های سوخته چندبار مصرف رابه خوردمان ندهند.

وی در پاسخ به این که آیا به همراه خانواده اش به ساندویچی رفته است می گوید: هنگامی که وقت دارم با خانواده ام ساعتی را بگذرانم مگر عقلم کم شده که به ساندویچی بروم، به یک رستوران خوب می روم و کانون خانواده ام را بر سفره ایرانی با غذای ایرانی تشکیل می دهم زیرا همان طور که گفتم ساندویچ فقط به درد پر کردن شکم می خورد آن هم به دلیل کمبود وقت. نه آن که وقت داشته باشی و پولت را به این غذاهای مسموم کننده بدهی.

احمدیان در پاسخ به این که آیا تاکنون سعی کرده از کیفیت ساندویچی ها با خبر شود می گوید: وضعیت ساندویچی های کوچک را جلوی چشممان می بینیم اما در مورد فست فودهای بزرگ هم اجازه نمی دهند از آشپزخانه شان بازدید کنیم. وی پیشنهاد می کند که بهتر بود آشپزخانه ها در فضایی قرار می گرفت که با نصب شیشه برای مشتریان قابل مشاهده باشد زیرا در حال حاضر آشپزخانه ها در پشت مغازه ها، زیرزمین ها و محل های غیرقابل دسترس و به دور از نور آفتاب قرار گرفته اند که همین امر حکایت از مساله دار بودن آشپزخانه ها دارد. وی در مورد نظارت و بازرسی مسوولا ن وزارت بهداشت از فست فودها و مراکز تولید سوسیس و کالباس می گوید: اگر ساعت ها به دور خیابانها بگردیم و به همه فست فودها سر بزنیم صدها مورد اشکال بهداشتی را مشاهده می کنیم اما در این حجم بزرگ چند درصد جریمه را مشاهده می کنیم.

احمدیان معتقد است عملکرد بازرسان وزارت بهداشت بسیار ضعیف است و می گوید: بازرسان فقط برای پرکردن وقت و ارایه آمار عملکرد به مسوولا ن به فست فودها سر می زنند و بازرسی آنان هیچ اثری در بهبود کیفیت این مراکز نداشته و ندارد. وی با اعلا م این که بارها به صورت تلفنی و شفاهی در مورد عملکرد فست فودها گزارشی داده است می گوید: نه تنها پس از تماس من بازرسی مراجعه نکرد بلکه تغییری در نحوه عملکرد فست فود مورد نظر مشاهده نشد و این به معنای بی توجهی کامل به سلا مت انسانهاست.

● زمینه ساز بیماری های قلبی

مدت هاست فست فودها وارد چرخه غذایی ایرانیان شده و از زمان ظهور این نوع خاص غذایی، شاهد چاقی و عوارض ناشی از آن بوده ایم اما نکته مهم در آن است که این معضل با استقبال سوال برانگیزی رو به رو شده است. برای آنکه این ادعا را مستند کرده باشیم، نقطه نظرات تعدادی از اساتید تغذیه را جویا شدیم. یوسف نقیایی که کارشناس مسوول تغذیه مرکز بهداشت استان یزد است، با تاکید بر اینکه مصرف مکرر غذاهای آماده و فست فودها می تواند زمینه را برای بیماری های قلبی و عروقی فراهم کند، می گوید: متاسفانه کودکان نیز با عادات غذایی ناسالم، هر چه بیشتر به سمت مصرف اینگونه غذاها سوق داده می شود.

وی با تاکید بر اینکه فست فودها یا غذاهای آماده همچون پیتزا، ساندویچ های سرد و گرم، سوسیس، کالباس و ... هستند، می گوید: بیشتر این غذاها از نظر محتوای کالری، چربی، قند و نمک بسیار بالاتر از حد استاندارد قرار دارند. کارشناس مسوول تغذیه مرکز بهداشت با اعلام اینکه استفاده از این غذاها در کودکان، عادات ناسالم غذایی را به دنبال دارد می گوید: به دلیل استفاده زیاد از طعم دهنده ها، مواد قندی و نمک های طعام در فست فودها، ذائقه کودکان تغییر یافته و آنها را به سمت مصرف هرچه بیشتر غذاهای آماده سوق می دهد. وی از مشکلات بهداشتی در تهیه مواد اولیه فست فودها خبر می دهد و می گوید: این مشکلات بهداشتی به خصوص در ایام گرمتر سال، باعث بروز بیماری های گوارشی در مصرف کننده می شود. نقیایی با تاکید بر اینکه نکته کلی در مصرف این قبیل غذاها، علاوه بر اطمینان از مواد اولیه بهداشتی و سالم، رعایت تعداد دفعات مصرف است می گوید: استفاده مکرر این غذاها منجر به چاقی، اضافه وزن و مشکلات ناشی از آن همچون فشار خون بالا، بیماری های قلبی و عروقی و ... می شود. این کارشناس تغذیه با ابراز تاسف از افزایش این مراکز در کشور، بر نظارت بیشتر بر آنها تاکید دارد و می گوید: اصلی ترین نوع نظارت، بر عهده مراکز بهداشت است به نوعی که اگر مواد غذایی بدون مجوز بهداشت در تهیه غذاها استفاده شود اجازه فعالیت داده نشود. و اما سید ضیا»الدین مظهری معتقد است مصرف نامتعادل و نابه جای چربی ها به خصوص چربی های اشباع شده مثل فرآورده های گوشتی همبرگر، سوسیس، کالباس و کله پاچه می تواند، خواب شبانه را مختل کند. این کارشناس تغذیه توصیه می کند که افراد از خوردن بعضی مواد غذایی مانند کره گیاهی یا حیوانی، روغن های هیدوژنه ، جامد و گوشت های سرخ شده قبل از خواب بپرهیزند. واما دکتر رضا آمری نیا، مدرک دکترای پزشکی از دانشگاه تبریز و مدرک تغذیه از دانشگاه هانتینگتون آمریکا دارد. وی عضو آکادمی تغذیه و چاقی آمریکاست و به عنوان مرد سلامت سال ۲۰۰۶ از سوی مرکز بین المللی بیوگرافیک کمبریج انگلستان برگزیده شده است. او با تاکید بر اینکه افزایش قیمت مواد غذایی موجب شده قسمت زیادی از درآمد خانواده ها، صرف خرید این مواد شود می گوید: یکی از راه های کاهش این مخارج آن است که در خانه غذا بپزید و کمتر به رستوران ها و فست فودها بروید.

زیرا پختن غذا در منزل، حداقل دو مزیت بزرگ دارد. اول آن که باعث پس انداز پول می شود و دوم آن که به حفظ سلامتی کمک می کند. این دکترای تغذیه با تاکید بر اینکه خوردن غذا در بیرون از منزل می تواند لذت بخش باشد، می گوید: باید بدانید که غذاهای بیرون، معمولا چربی و کالری بالایی دارند اما می توان با پخت و پز در خانه، به راحتی مقدار روغن، شکر و نمک غذا را کاهش داد، بدون آن که افراد خانواده متوجه شوند; مثلا با قاشق غذاخوری یک چهارم روغن، یک سوم شکر و یک دوم نمکی که همیشه مصرف می شود را برداشت و در عوض برای مزه دار کردن غذا ، از چاشنی ها و ادویه های دیگر استفاده کرد. وی در پاسخ به اینکه تا چه حد فست فودها را مضر می دانید، می گوید: ابتدا باید بدانیم که چطور می توان بهترین فست فود را انتخاب کرد؟ در اینجا ما فست فود را به سه دسته قرمز، زرد و سبز با توجه به میزان سالم بودن آنها تقسیم می کنیم.

آمری نیا با تاکید بر اینکه برای خوردن یک فست فود سالم باید ۳ قانون ساده را رعایت کنید می گوید: از مصرف فست فودهای قرمز دوری کنید. در مصرف فست فودهای زرد زیاد سخت نگیرید، اما زیاده روی هم نکنید و با مصرف فست فودهای سبز، تغذیه ای سالم داشته باشید. وی با تاکید بر این که فست فودهای قرمز خطرناک هستند، می گوید: عوامل زیادی برای قرارگرفتن یک غذا در این گروه وجود دارد. اولین عاملی که موجب می شود بیشتر غذاها وارد گروه قرمز شوند، داشتن بیش از یک گرم چربی ترانس است. البته بیشتر رستوران ها در مورد محتوای چربی ترانس غذاهای خود گزارش نمی دهند.

این دکترای تغذیه سیب زمینی سرخ کرده را از دسته غذاهای قرمز اعلام کرده و می گوید: بیشتر رستوران ها برای سرخ کردن آن از روغن هایی استفاده می کنند که موجب افزایش چربی ترانس آن می شود. البته اگر رستورانی از روغن مخصوص سرخ کردنی برای تهیه سیب زمینی سرخ کرده استفاده کند، می تواند سیب زمینی سرخ کرده سالم تری عرضه کند، ولی با این وجود، باز هم نباید در مصرف آن زیاده روی کنید. البته غذاهایی که توسط روغن های سالم طبخ شوند، برای شما مفید خواهند بود; به عنوان مثال اگر سیب زمینی در روغن بادام زمینی سرخ شود، جزو گروه سبز و سالم طبقه بندی می شود.

وی غذاهایی که حاوی مقدار زیادی گوشت قرمز هستند را نیز در گروه قرمز طبقه بندی می کند و می گوید: اکثر پیش غذاهایی که در رستوران ها عرضه می شوند، جز قرمز طبقه بندی می شوند، زیرا حاوی کالری بالا، چربی اشباع شده و قند هستند. آمری نیا با تاکید بر احتیاط در مصرف فست فودهای زرد می گوید: این گروه از فست فودها آنقدر سالم نیستند که بتوان آنها را در گروه سبز جای داد و آنقدر هم غیرسالم نیستند که آنها را در گروه قرمز طبقه بندی کنیم. به عنوان مثال پیتزای معمولی در این دسته قرار می گیرد، زیرا چربی ترانس و گوشت قرمز زیادی ندارد و از طرف دیگر سبزیجات یا غلات سبوس دار هم ندارد. چیکن برگر هم مانند پیتزا در همین دسته قرار می گیرد. وی با اعلام اینکه فست فودهای سبز بهترین غذاها را در خود جای می دهد می گوید: برای اینکه غذایی در این گروه قرار گیرد، باید خصوصیات مختلفی داشته باشد. واضح است غذاهایی که با غلات سبوس دار، میوه ها، سبزیجات و روغن های سالم تهیه شوند در این دسته قرار می گیرند که می توان پیتزای سبزیجات، بیشتر ساندویچ ها، سالادها، تخم مرغ و پیش غذاهایی که با سبزیجات درست می شوند را نیز به آنها اضافه کرد. این دکترای تغذیه با تاکید بر اینکه غذاهای سبز، چربی اشباع و ترانس کمی دارند، می گوید: نمک و کلسترول غذای سبز کم و کالری آنها در مقایسه با غذاهای زرد و قرمز پایین تر است.

بنابر این می توان آنها را به صورت روزانه نیز مصرف کرد. وی با تاکید بر اینکه با انتخاب غذاهای سبز، می توان هم فست فود خورد و هم سالم ماند می گوید: یکی دیگر از راه ها برای تشخیص این که یک غذا می تواند جزو گروه سبز قرار گیرد، این است که ببینید آیا به فرم طبیعی نزدیک است یا نه; مثلا محتویات سالاد به فرم طبیعی بسیار نزدیک و بنابراین سالم هستند. آمری نیا با اعلام اینکه اگر نگاهی به لیست غذاهایی که در فست فودها عرضه می شوند بیندازید، به نکات مختلفی پی خواهید برد می گوید: اول اینکه میزان کالری بعضی از این غذاها بسیار بالاست.

بگذارید مثالی در این مورد بزنیم. وقتی یک شخص ۷۰ کیلویی با سرعت ۵ کیلومتر در ساعت قدم می زند، ۱/۵ کالری در دقیقه مصرف می کند. حال فرض کنید غذایی سفارش داده شده است که ۲۷۱۰ کالری دارد. در این حالت این شخص ۷۰ کیلوگرمی باید ۴۵ مایل پیاده روی کند تا بتواند این مقدار کالری را بسوزاند و این مقدار راه رفتن حدود ۹ ساعت طول خواهد کشید.

نویسنده : کورش شرفشاهی