شکستگی‌های بی‌صدا

بیماری پوکی استخوان هیچ گونه علائمی مثل درد یا علائم دیگر ندارد، به همین دلیل به بیماری خاموش معروف است. با وجود این خاموشی، استخوان پوک با کمترین ضربه شکسته می‌شود.

بیماری پوکی استخوان هیچ گونه علائمی مثل درد یا علائم دیگر ندارد، به همین دلیل به بیماری خاموش معروف است. با وجود این خاموشی، استخوان پوک با کمترین ضربه شکسته می‌شود.

پوکی استخوان؛ یعنی کم شدن قوام و کیفیت استخوان و شایع ترین بیماری اسکلتی در بشر است. هر چه سن افراد بالا می رود شیوع این بیماری بیشتر می شود.

در خانم ها بعد از سن یائسگی احتمال ایجاد این بیماری به سرعت زیاد می شود به طوری که بعداز پنجاه سالگی حدود ۴۰ درصد زنان دچار این بیماری هستند.

شکستگی مهره ها در این بیماری خیلی آسان رخ می دهد و شایع ترین نوع شکستگی در این بیماران است. بلندکردن جسم کمی سنگین، خم شدن زیاد یا حتی عطسه شدید می تواند باعث شکستگی مهره ها شود.

این شکستگی ها در ابتدا کم سر و صداست و فقط می تواند فرد را دچار کمر درد کند، ولی در درازمدت بسته به محل شکستگی می تواند باعث محدودیت تنفسی به دنبال شکستگی مهره های سینه ای یا بیماری گوارشی مانند شکستگی مهره های شکمی شود.

یکی دیگر از شکستگی های رایج درافراد مسن مبتلا به پوکی استخوان، شکستگی قسمت بالایی استخوان ران یا داخل لگن است که به دلیل افتادن مستقیم روی ران رخ می دهد.

تنها راه درمان این شکستگی عمل جراحی است که با روش های جدید موفقیت خوبی دارد، اما عوارض جراحی در فرد مسن و مشکلات بعد از عمل مثل لخته شدن خون در پاها وجود خواهد داشت.

متاسفانه بسیاری از بیماران دچار این نوع شکستگی زمینگیر شده و در سال های باقیمانده عمر از فعالیت های عادی محروم می شوند.

فعالیت ورزشی، بویژه درسنین کودکی و جوانی باعث افزایش میزان اوج استحکام استخوانی خواهد شد و به این ترتیب هنگام پیری که تراکم استخوان رو به افول می رود، پوکی استخوان دیرتر ایجاد خواهد شد. مصرف کلسیم و ویتامین D به میزان کافی در تمام سنین از کودکی تا پیری از راه های بالا بردن تراکم استخوان است.

از آنجا که عمده شکستگی ها درافراد مسن مبتلا به پوکی استخوان به دلیل افتادن برزمین رخ می دهد، افرادی که فعالیت بدنی خوبی دارند علاوه بر این که ایجاد این بیماری را به تاخیر می اندازند از طرفی کمتر به زمین می افتند و به این ترتیب شیوع شکستگی در آنان بسیار کمتر است.

در افرادی که در معرض این بیماری هستند مثل زنان بالای ۶۵ سال، افرادی که به مدت طولانی کورتون مصرف می کنند یا افراد مسن با سابقه شکستگی باید تراکم استخوان اندازه گیری شود و در صورت اثبات بیماری درمان دارویی، مصرف کلسیم و ویتامین D توصیه می شود. حمایت افراد خانواده از بیماران دچار پوکی استخوان و برطرف کردن شرایط خطرناک برای به زمین افتادن مثل نزدیک بودن توالت به تختخواب، روشن بودن فضا یا لیز نبودن پله نیزدر کاهش شکستگی ها اهمیت اساسی دارد.

از روش های جالبی که بتازگی در اروپا برای جلوگیری از شکستگی لگن در افراد مسن به کار می رود، استفاده از بالشتک های مخصوصی است که به ران افراد مسن در زمان خواب بسته می شود تا در صورتی که به هر دلیلی از خواب برخاسته و به زمین خوردند مانع شکستگی شود.

دکتر رضا کریمی

فوق تخصص بیماری های غدد