۴ مه سال ۱۰۰۶ ـ زادروز خواجه عبدالله انصاری: ادیب، عارف و اندیشمند ایرانی

خواجه عبدالله انصاری ادیب، عارف و اندیشمند ایرانی، چهارم مه سال ۱۰۰۶ میلادی چشم به جهان گشود و ۸۳ سال عمر کرد و در شهر هرات درگذشت. وی معاصر خواجه نظام الملک و ابوسعید ابی الخیر …

خواجه عبدالله انصاری ادیب، عارف و اندیشمند ایرانی، چهارم مه سال ۱۰۰۶ میلادی چشم به جهان گشود و ۸۳ سال عمر کرد و در شهر هرات درگذشت. وی معاصر خواجه نظام الملک و ابوسعید ابی الخیر بود. کتاب اسرار و جزوه دل و جان و رساله های قلندرنامه، هفت حصار و محبت نامه از جمله تالیفات اوست. مناجاتنامه خواجه عبدالله از لحاظ سادگی گفتار و شیرینی بیان، کم نظیر توصیف شده است. رباعیات شیخ عبدالله نیز معروفند. نثر خواجه عبدالله شعرگونه (همانند سخن سعدی) است. خواجه عبدالله اندرز فراوان در رسیدگی به احوال و رفع دشواری و به دست آوردن دل مردم داده است از جمله این عبارت معروف او «دل به دست آر تا کسی (شخصیتی) باشی»، یا «دوست را از در بیرون کنند، ولی نه از دل». وی گفته است:

در راه خدا دو کعبه آمد حاصل == یک کعبه صورتست، یک کعبه دل

تا توانی زیارت دلها کن == کافزون ز هزار کعبه آمد یک دل

خواجه عبدالله اندرز داده است که در سخن گفتن نباید کلمات چنان بیان شود که رنجش و ناامیدی مخاطب را فراهم آورد و اندرز شیوای او در این زمینه چنین است: «هر چیز که به زبان آید، شاید که به زیان آید». به عبارت دیگر، پیش از بیان هر مطلب باید درباره موضوع و انتخاب واژه ها و طرز ادای آنها تفکر کرد.