کبدتان چرب نشود

تجمع چربی در کبد افرادی که الکل نمی نوشند, «کبدچرب غیرالکلی» نامیده می شود

تجمع چربی در کبد افرادی که الکل نمی‌نوشند، «کبدچرب غیرالکلی» نامیده می شود. بیماری کبد چرب غیرالکلی، شایع است و در بسیاری از افراد هیچ نشانه‌ای ندارد و عارضه‌ای نیز برای مبتلایان ایجاد نمی‌کند اما در برخی اشخاص دچار بیماری کبد چرب غیرالکلی، تجمع چربی در بافت کبد می‌تواند باعث نوعی هپاتیت شود که به آن «استئاتوهپاتیت» می?گویند که آن نیز در موارد شدید می‌تواند باعث نارسایی کبد شود...

● دارو و درمان

برای درمان کبد چرب غیرالکلی باید عوامل خطرساز را کم یا برطرف کرد. مثلا اگر چاق هستید، باید وزنتان را با رژیم‌غذایی، ورزش، دارو و گاهی در موارد خاص با جراحی، کم کنید.

همزمان با درمان‌های پزشکی می‌توانید:

کالری‌های مصرفی خود را کاهش دهید. نیم ساعت پیاده‌روی روزانه داشته باشید. سبزی‌ها و میوه‌ها را جایگزین غذاهای چرب کنید. نان و غلات سبوس‌دار را در رژیم‌غذایی خود بگنجانید. اگر کم‌تحرک هستید کمتر از اتومبیل استفاده و به جای آسانسور، پله را امتحان کنید. اگر دیابت دارید، درمان و رژیم‌غذایی را جدی بگیرید. از مصرف هر ماده‌ای که بار اضافی به کبد شما تحمیل می‌کند، دوری کنید، مانند الکل و داروها مثل داروهای ضددرد، ضدسرماخوردگی و... که معمولا بدون تجویز پزشک مصرف می‌شوند.

● علایم کبد چرب

کبد چرب غیرالکلی، معمولا هیچ علامت و نشانه‌ای ندارد و بیماری خاموشی است. برخی از علایم عمومی می‌تواند به دلیل کبد چرب باشد که عبارتند از:

خستگی، درد در قسمت فوقانی سمت راست شکم و کاهش وزن. اگر این علایم طول کشید و این نشانه‌ها باعث نگرانی شما شد، به پزشک مراجعه کنید.

● عوامل ایجادکننده کبد چرب غیرالکلی

اگر کبد در شکستن مولکول‌های چربی دچار مشکل شود و این مولکول‌های درشت چربی در بافت کبد قرار گیرند، شخص دچار کبد چرب غیرالکلی می‌شود. پزشکان در مورد بیماری‌هایی که باعث کاهش قدرت کبد در شکستن مولکول‌های چربی می‌شوند، مطمئن نیستند. طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایط بیماری‌زا با کبد چرب در ارتباط هستند. این فهرست چنان گسترده است که نمی‌توان با دقت به اثر هر کدام از آنها در ایجاد کبد چرب پی برد.

● انواع کبد چرب

کبد چرب انواع زیادی از نوع بی‌ضرر تا تهدیدکننده زندگی دارد که عبارتند از:

کبد چرب غیرالکلی: این نوع بدون علامت است و تنها مشکل این است که مولکول چربی در بافت طبیعی کبد قرار گرفته است.

استئاتوهپاتیت: چربی بافت کبد بیش از حد است. فقط در افراد کمی این افزایش میزان چربی ممکن است باعث التهاب و زخم در بافت کبد شود. التهاب و زخم در بافت کبصد منجر به ایجاد عارضه و علامت در فرد می‌شود.

کبد چرب همراه سیروز: التهاب بافت کبد باعث بروز اسکار (جوشگاه) در بافت کبد می‌شود و این زخم آنقدر شدید و بزرگ است که می‌تواند در عملکرد طبیعی کبد اختلال ایجاد کند.

● عوامل خطرساز

طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایطی که می‌توانند خطر ابتلا به کبدچرب غیرالکلی را افزایش دهند، عبارتند از:

مصرف برخی داروها (که اثر سمی بر کبد دارند)، جراحی بای‌پس معده، کلسترول بالای خون، تری‌گلیسیرید بالای خون، سوءتغذیه، نشانگان متابولیک، کاهش وزن سریع، چاقی، سموم و موادشیمیایی مثل آفت‌کش‌ها،‌ دیابت نوع۲ و بیماری ویلسون.

● چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علایم خستگی، کاهش وزن و درد طول‌کشیده در ناحیه فوقانی سمت راست شکم داشتید و نگران شدید، به یک پزشک عمومی یا پزشک خانواده مراجعه کنید. اگر معاینه کبد نشان داد کبد مشکلی دارد، پزشک عمومی (پزشک خانواده) شما را به پزشک فوق‌تخصص کبد و گوارش ارجاع می‌دهد. با توجه به وقت کم پزشکان برای معاینه شما بهتر است قبل از رفتن به مطب پزشک متخصص، اطلاعات موردنیاز پزشک را جمع‌آوری کنید و همراه داشته باشید.

- استرس‌های اخیر زندگی و تغییراتی در زندگی که به نظرتان می‌توانند باعث بروز علایم باشند، یادداشت کنید.

- فهرستی از داروهایی که مصرف می‌کنید، شامل

ویتامین‌ها، مکمل‌های غذایی و ... تهیه کنید.

- سوابق پزشکی و نتیجه آزمایش‌های قبلی خود را همراه داشته باشید.

- اگر اخیرا نشانه‌ای مانند زردی چشم یا پوست، درد شکم یا تورم و

تورم در پاها داشته‌اید، حتما به پزشک بگویید.

- اگر مشروبات الکلی مصرف می‌کنید حتما پزشک را جریان قرار دهید.

● آزمایش‌های تشخیصی

آزمایش خون، عکسبرداری و نمونه برداری از کبد

رایج ترین آزمایش های تشخیصی این بیماری هستند:

آزمایش خون: نتیجه آزمایش عملکرد کبد، شامل آنزیم‌های کبدی به پزشک در تشخیص بیماری کمک می‌کند.

عکسبرداری: عکسبرداری از کبد برای تشخیص کبد چرب با اولتراسونوگرافی و سی‌تی‌اسکن و ام‌آر‌ای انجام می‌شود.

نمونه‌برداری از بافت کبد: اگر علایم بیماری کبدی شما شدید باشد، ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق، تکه‌ای از بافت کبد را برای آزمایش به آزمایشگاه و آسیب‌شناسی بفرستد. برای نمونه‌برداری از سوزن مخصوص استفاده می‌شود.

ترجمه: دکتر فاطمه خالقی

منبع: مایوکلینیک