بازار اوراق قرضهٔ یوروئی The Eurobond Market

اوراق قرضهٔ یوروئی خارج از محدودهٔ بازار اوراق قرضهٔ محلی و در چارچوب مقررات و ضوابط دولتی انتشار می یابند مطالعهٔ اجمالی تاریخچهٔ انتشار اوراق قرضهٔ یوروئی بیانگر این موضوع است که به دلیل وجود برخی مقررات و محدودیت های دولتی در بازارهای داخلی کشورها, اوراق قرضهٔ یوروئی نیز همانند بازار ارزی یورو با هدف امکان پذیری تأمین منابع مالی به ارز خارجی موردنیاز طراحی شده و مورد استفاده قرار گرفته است

بررسی بازارهای اوراق قرضه (Survey of Bond Markets)

از آنجا که تقاضای اخذ منابع از بازارهای سرمایه‌ای فزونی یافته و هیچ‌یک از بازارهای سرمایه‌ٔ داخلی کشورها به جز آمریکا توان پاسخگوئی به حجم فزایندهٔ درخواست‌ها را نداشته‌اند لذا دولت آمریکا به‌منظور بازداشتن وام‌گیرندگان خارجی از انتشار اوراق قرضه در بازار سرمایهٔ آمریکا مقررات ”مالیات برابر بهره“ را از سال ۱۹۶۳ تا سال ۱۹۷۴ اعمال کرد. بازار اوارق قرضهٔ یوروئی به‌صورت بازاری آزاد و قابل دسترس برای وام‌‌گیرندگان بین‌المللی تشکیل و توسعه یافته است. در حال حاضر در بازارهای داخلی اوراق بهادار، ممنوعیت‌های زیادی وجود نداشته و انتشاردهندگان بین‌المللی اوراق قرضهٔ داخلی آمریکا که بازاری عظیم و با قابلیت نقدشوندگی بالا است، دسترسی بهتری دارند. به‌هر حال اوراق قرضهٔ یوروئی به‌واسطهٔ روش‌هائی که به‌وسیلهٔ بازار، تبیین و جایگزین شده، این تغییرات را پشت سر گذاشته است.

امروزه انتشار اوراق قرضهٔ یوروئی اهمیت شایان توجهی در بازارهای بین‌المللی دارد و تسهیلات و امکانات جدیدی را برای متقاضیان فراهم کرده است که اهم آن به‌شرح زیر ذکر می‌شود:

- اوراق قرضهٔ منتشره می‌توانند در بازارهای بین‌المللی سرمایه‌گذاری عرضه شوند و انتشاردهندگان اوراق را قادر سازند که منابع مالی متنابهی را جمع‌آوری کنند.

- امکان انتخاب گزینه‌های بیشتری را برای سرمایه‌گذاری متقاضی فراهم کرده است.

- بازار، خدمات مالی خود را گسترش داده و می‌تواند به سرمایه‌گذاران این اطمینان را دهد که از منافع آنها محافظت خواهد شد.

- بازار اوراق قرضهٔ یوروئی در بازارهای محلی و به‌خصوص در بازار لندن اعتبار و حسن شهرت مناسبی برخوردار است.

سررسید و واحد پولی اوراق قرضه

اوراق قرضهٔ یوروئی معمولاً با سررسیدهای پنج تا ده‌ساله منتشر می‌شود. برخی از این اوراق قابل تبدیل بوده و به دارندگان خود این اختیار را می‌دهد که اوراق مزبور را در تاریخ و نرخ مشخصی در آینده به سهام عادی شرکت صادرکنندهٔ آن مبدل کنند.

برخی از اوراق قرضهٔ منتشره در ضمیمهٔ خود، برگ‌های حق تقدم خرید سهام دارند، که این حق تقدم را می‌توان از اوراق قرضه منفک و به‌طور جداگانه‌ای در بازار معامله کرد. برگه‌های حق تقدم مزبور، به دارندهٔ آن، امتیاز خرید تعدادی سهام عادی جدید منتشرکنندهٔ اوراق قرضه را در تاریخ معینی در آینده اعطا می‌کند. اوراق قرضه ممکن است به هر واحد ارزی که به راحتی قابل معامله باشد منتشر شوند. در این ارتباط از اوراق قرضه دلاری به‌عنوان رایج‌ترین اوراق قرضهٔ منتشره یاد می‌شود. اوراق قرضهٔ یوروئی نیز از ژانویهٔ ۱۹۹۹ و با رسمیت یافتن یورو رواج یافته و در بازارهای اوراق قرضه داد و ستد می‌شود. همچنین در برخی از دوره‌های زمانی، بازار تمایل به اوراق قرضه‌ای دارد که به ارزهای دیگری همچون ین ژاپن، لیرهٔ استرلینگ و یا دلار کانادا منتشر شده‌اند.

انتشاردهندگان، اوراق را به واحد ارزی مورد توجه سرمایه‌گذاران و قابل تبدیل به ارز مورد درخواست در زمان پرداخت، صادر می‌کنند. برای مثال، یک شرکت انگلیسی می‌تواند اوراق بهاداری را به دلار منتشر و بازپرداخت‌ اوراق را به پوند استرلینگ تعهد کند.

شرکت‌کنندگان در بازار

بازار اوراق قرضهٔ یوروئی همچون هر بازار سرمایهٔ دیگری متشکل از صادرکنندگان اوراق، واسطه‌ها و سرمایه‌گذاران است. انتشار اوراق اغلب از طرف دولت‌ها، سازمان‌های چندملیتی، بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ صورت می‌پذیرد. به‌رغم وجود تعداد قابل ملاحظه‌ای از سرمایه‌گذاران خصوصی منفرد، سرمایه‌گذاران عمدتاً مؤسسات بزرگ سرمایه‌گذاری هستند. اتحادیه‌ٔ بین‌المللی اوراق بهادار (ISMA)، اتحادیه‌ای سازمان‌یافته از اعضاء بازار است که در گذشته اتحادیهٔ بین‌المللی معامله‌گران سهام (AIDB) خوانده می‌شد. انتشار اولیهٔ اوراق دربازار اوراق قرضهٔ یوروئی در چند مرکز بین‌المللی به‌طور هم‌زمان اتفاق می‌افتد. به‌رغم اینکه این بازار نسبتاً به دور از مداخلات دولتی است. در برخی کشورها، کسب مجوز از مقامات ملی پیش از انتشار، ضروری به‌نظر می‌‌رسد. بازار ثانویهٔ معاملات، بازار خارج از بورس است که در آن، سرمایه‌گذاران خرید و فروش را از طریق دلالان بورس انجام می‌دهند.

اتحادیهٔ بین‌المللی بازار اوراق بهادار

ISMA تشکیلاتی مستقل بوده که مرکز آن در شهر زوریخ است. اعضاء آن شامل مؤسساتی از ۴۰ کشور هستند که در معاملات اوراق بهادار بین‌المللی فعالیت می‌کنند. این سازمان چارچوب مقرراتی بازارهای بین‌المللی را تعیین کرده و روال یکسانی را در تمامی معاملات اوراق قرضهٔ یوروئی بین اعضا به‌وجود آورده است؛ به‌طوری‌که این روش‌ها حتی به معاملات اوراق قرضهٔ محلی نیز تعمیم‌ یافته است.

ISMA همچنین در موارد برشمردهٔ زیر نیز فعالت کرده است

- روش استانداردی را جهت محاسبهٔ بازده برای اوراق قرضهٔ یوروئی معرفی کرده است.

- در جهت یکسان‌سازی روش‌ها برای ساماندهی معاملات بازار و همکاری بین دو سیستم اصلی تسویه‌حساب که مؤسسات Euroclear و Clear stream هستند تمهیداتی را اتخاذ کرده است.

- پیشنهادات و توصیه‌هائی در مورد ساختار اوراق بهادار بین‌امللی و مشخصات اوراق منتشرهٔ جدید برای مؤسسات صادرکننده ارائه کرده است. ISMA همچنین TRAX را که یک سیستم الکترونیکی برای تطبیق و گزارش‌دهی معاملات در بازار ثانویهٔ اوراق قرضه است راهبری می‌کند. واسطه‌های بازارهای بین‌المللی به‌منظور حصول اطمینان از سازگاری روش‌های بازار باید با قوانین ملی با دولت‌ها همکاری کنند. در این خصوص ISMA یک کانال ارتباطی بین بازارهای مربوط به آن و ارگان‌های دولتی مربوط ایجاد می‌کند.

اتحادیهٔ بین‌المللی بازار اولیه

IPMA یک اتحادیهٔ تجاری شامل تعهدکنندگان معتبر خرید در بازارهای اولیهٔ بین‌المللی سرمایه است و همچون ISMA به‌صورت مستقل عمل می‌کند. این اتحادیه طی پیشنهاداتی به‌عنوان توصیه‌های اتحادیه شناخته می‌شود از تمامی اعضا خواست که از رویه‌ها و دستور‌العمل‌های پیشنهادی پیروی کنند. توجه خاص این اتحادیه در انتشار دستورالعمل‌های جدید عمدتاً معطوف به همکاری‌ بین تعهدکنندگان خرید در سندیکا و استاندارد کردن مدارک است. اعضاء این اتحادیه ملزم به عضویت در اتحادیه بوده و رابطهٔ کاری خوبی بین این دو ارگان دیده می‌شود. توصیه‌های اتحادیهٔ مذکور درانتشارات جدید قابل اعمال بوده و در ارتباط با موضوعاتی نظیر موارد زیر کاربری دارند:

اعلام زودهنگام شرایط انتشار

تعهدات خرید

تخصیص اوراق بهادار به سرمایه‌گذاران

پرداخت کارمزدها

تثبیت قیمت‌

تحویل اوراق قرضه / گواهی‌های سهام

پیشنهادات قیمت ثابت و تمهیدات پیشنهاد قیمت مجدد

بازار ثانویهٔ اوراق قرضهٔ یوروئی

اغلب اوراق قرضهٔ یوروئی قابل معامله بوده و به‌طور معمول با انتقال فیزیکی اوراق، مالکیت آنها نیز انتقال می‌یابد، زیرا اغلب اوراق قرضهٔ یوروئی به‌صورت اوراق قرضه حامل صادر می‌شوند. سرمایه‌گذاران اوراق قرضه را در بازار ثانویه از طریق دلالان و در محل‌هائی که به همین منظور در خارج از بورس ایجاد شده‌اند، خرید و فروش می‌کنند. معمولاً دلالان برای بازارسازی خود وارد بازار نشده و به حساب خود خرید و فروش نمی‌کنند بلکه سعی در ترتیب دادن معاملات از طریق ایجاد هماهنگی بین خریداران و فروشندگان دارند. در حالت عادی همواره قیمت‌های پیشنهادی برای فروش و قیمت‌های پیشنهادی برای خرید مشخص بوده و سرمایه‌گذاران می‌توانند این اوراق قرضه را به راحتی و با قیمت مناسب معامله کنند. هرچند حرکت به سوی سیستم‌های تجارت الکترونیک آغاز شده؛ ولی معاملات از طریق تلفن مطابقت داده می‌شود و بلافاصله پس از انجام معامله، هر یک از طرفین باید با انطباق جزئیات، معامله را تأیید کند. ISMA همچنین TRAX را که یک سیستم الکترونیکی برای تطبیق و گزارش‌دهی معاملات سهام و انواع اوراق بهادار بدهی است راهبری می‌کند. هر یک از طرفین معامله، موظف است جزئیات مربوط به معامله را در سیستم مزبور وارد کند. این سیستم همچنین با مؤسسات Euroclear و Clearstrean مرتبط و جزئیات معامله را به آنها منتقل می‌کند. مؤسسات فوق از اطلاعات دریافتی مزبور به‌عنوان مبنای اعلامیه‌های تسویه‌حساب استفاده می‌کنند. انتقال اطلاعات توسط سیستم به مؤسسات فوق، نیاز به ارائه مجدد اطلاعات توسط طرفین معامله به این مؤسسات را برطرف می‌سازد.

نقدشوندگی

در بازار اوراق قرضهٔ یوروئی، میزان قدرت نقدشوندگی اوراق قرضه در طول زمان و با توجه به موارد زیر از شرایط متفاوتی برخوردار است:

میزان انتشار

توان درخواست سرمایه‌گذار برای اوراق قرضه

تمایل سرمایه‌گذاران موجود به فروش

تعهد دلالان و واسطه‌ها در مورد هر انتشار خاص

بازار برخی از اوراق قرضهٔ یوروئی از نقدشوندگی بالائی برخوردار نیست. به‌طور خاص در اروپا بازار اوراق قرضه‌ای که بازده بالا دارند نقدشوندگی بسیار کمی دارند؛ چرا که سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند این اوراق را به‌عنوان سرمایه‌گذاری بلندمدت و به‌منظور کسب منافع حاصل از آن، نزد خود نگهداری کنند.

پذیرش اوراق قرضهٔ یوروئی در بورس

برای پذیرش اوراق قرضهٔ یوروئی در بورس شرایطی وجود ندارد. از آنجا که اغلب اوراق قرضهٔ یوروئی منتشره در بازارهای بورس لندن و لوکزانبورگ مورد پذیرش هستند و معامله می‌شوند، قوانین و مقررات رسمی مربوط به این بازارها را باید رعایت کرده باشند. قیمت‌های اوراق قرضه از طریق سیستم قیمت‌گذاری بورس پیشنهاد می‌شود. اوراق قرضهٔ یوروئی عمدتاً به دلایل فنی در بورس به ثبت می‌رسند. در برخی از مؤسسات سرمایه‌گذاری، مدیران فقط مجازبه سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهاداری هستند که در بورس پذیرفته شده باشند و فرصت پذیرش در بورس به مؤسسات فوق‌الذکر نیز اجازهٔ سرمایه‌گذاری بر روی این اوراق بهادار را می‌دهد. معاملات در بازار ثانویه اوراق قرضه در خارج از بورس و از طریق دلالان و واسطه‌ها و با استفاده از شیوه‌های متداول ISMA انجام می‌شود.

انجام معاملات

معاملهٔ اوراق قرضهٔ یوروئی بین سرمایه‌گذاران یا کارگزاران منتخب و دلالان در خارج از بورس انجام می‌پذیرد. در صورت توافق در انجام معامله با قیمت مشخص، طرفین معامله باید جهت تأیید معامله، جزئیات آن را به یک سازمان مرکزی ارائه دهند. جزئیات گزارش شده از سوی طرفین باید مطابق بوده و لازم است هرگونه مغایرتی به سرعت رفع شود.

تأیید

”عمل تأیید“ فرآیندی است که از طریق آن طرفین معامله، جهت حصول اطمینان از توافق در مورد جزئیات معامله، موارد را به دقت بررسی می‌کنند. زمانی سیستم‌های تأیید به‌صورت کاغذی بود ولی پس از آنکه ISMA نسبت به معروفی TRAX که یک سیستم تأیید در لحظهٔ معامله بوده و امکان گزارش‌دهی قیمت را فراهم می‌کند، اقدام کرد امکان ارائه سیستم گزارش‌دهی قیمت به شرکت‌کنندگان در بازار میسر شده است.

تسویه

دو مؤسسه اصلی نقل و انتقال تهاتری اوراق قرضهٔ یوروئی، مؤسسات Euroclear و Clearstream هستند که تقریباً تمامی معاملات خارج از آمریکا از طریق یکی از این دو سازمان انجام می‌شود. در سیستم‌های Euroclear و Clearstream اوراق قرضه از طریق شبکهٔ بانک‌های امانت‌پذیر اروپا در اختیار سیستم‌های فوق‌الذکر قرار می‌گیرد. در این روش، انتقال فیزیکی اوراق قرضه در زمان تسویه از طریق ثبت کامپیوتری حاصل می‌شود. مشتریان Euroclear و Clearstream می‌بایست مؤسساتی باشند که هر یک در نزد سیستم نقل و انتقال تهاتری دارای حساب باشند. انتقال اوراق بهادار در قبال پرداخت وجه نقد و به‌صورت هم‌زمان با ثبت در دفاتر سیستم صورت می‌گیرد. پل ارتباطی الکترونیکی بین دو سیستم، امکان انتقال اوراق بهادار را از یک سیستم به دیگری ممکن می‌سازد.

اوراق قرضهٔ بین‌المللی و بازارهای اوراق قرضهٔ محلی

به جز برخی موارد استثنائی قابل توجه به‌ویژه در بازارهای آمریکا، بازار اوراق قرضهٔ یوروئی در مقام مقایسه با بازارهای محلی اوراق قرضه، منابع سرمایه‌ای بهتری را در اختیار شرکت‌های بزرگ منتشرکنندهٔ اوراق قرار داده و به همین دلیل اغلب به انتشار اوراق قرضهٔ محلی ترجیح داده می‌شود. از آنجا که بازارهای سرمایهٔ جهانی تر شده‌اند، ارتباطات بین بازارهای محلی و بازارهای بین‌المللی در حال گسترش است. به‌طور مثال مؤسسات Euroclear و Clearstream معاملات پایاپای اوراق قرضهٔ خارجی و محلی را همچون اوراق قرضهٔ یوروئی انجام می‌دهند.

بازارهای اوراق قرضهٔ محلی می‌توانند برای شرکت‌ها به‌عنوان جایگزینی برای بازار اوراق قرضهٔ یوروئی جهت تأمین منابع مالی محسوب شوند.

”اوراق قرضهٔ محلی در بازار اوراق قرضهٔ داخلی محل فعالیت خود.

اوراق قرضهٔ خارجی در بازار اوراق قرضهٔ داخلی کشوری دیگر.

---