هیاهو درمجلس علیه دولت

مجلس این روزها دچار یک سوءتفاهم بزرگ شده است قدرت گرفتن روز به روز اقلیت مجلس در بهارستان و همراهی سایر نمایندگان با این اقلیت باعث شده تا فضای مجلس به شکل دیگری رقم زده شود و اکثریت مجلس را تسلیم تصمیم های اقلیت مجلس کند

مجلس این روزها دچار یک سوءتفاهم بزرگ شده است. قدرت گرفتن روز به روز اقلیت مجلس در بهارستان و همراهی سایر نمایندگان با این اقلیت باعث شده تا فضای مجلس به شکل دیگری رقم زده شود و اکثریت مجلس را تسلیم تصمیم‌های اقلیت مجلس کند.

لایحه پیشنهادی بودجه سال ۹۳ که برخلاف سنت هشت ساله دولت‌های نهم و دهم سر وقت به مجلس ارائه شد، مورد استقبال هیات‌رییسه مجلس و سایر نمایندگان قرار گرفت تا اینچنین پیش‌بینی شود که بررسی لایحه بودجه با دردسر خاصی روبه‌رو نشود و خیلی زود در صحن علنی مجلس مطرح و به نتیجه برسد، اما این پیش‌بینی نیز همانند بسیاری از اتفاقات مجلس درست از آب درنیامد تا تصمیم‌گیری‌های لحظه‌یی برخی از نمایندگان یک‌بار دیگر اثبات شود؛ مخالفت‌هایی که بیش از هرچیزی به فضا‌سازی اقلیت مخالف دولت در مجلس برمی‌گردد. جلسه روز گذشته مجلس نیز مستثنی از این فضاسازی‌ها نبود.

این جلسه برخلاف روزهای گذشته در ابتدا به مدت دو ساعت غیرعلنی بود که بنا به گفته نمایندگان حاضر در این جلسه محتوای لایحه بودجه در این جلسه مورد بررسی‌های جدی قرار گرفت. در این جلسه، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت پاسخگوی سوالات و شبهات نمایندگان در رابطه با لایحه بودجه دولت در استان‌های کشور بود. به گفته علی‌محمد احمدی، نماینده دهلران، محمدباقر نوبخت طی توضیحاتی اعلام کرد که بودجه انبساطی نیست بلکه واقع‌بینانه است. احمدی در تشریح بخش‌های دیگری از این جلسه غیرعلنی می‌گوید: نوبخت درباره نحوه توزیع اعتبار طرح‌های تملک دارایی و اولویت‌بندی آنها براساس پیشرفت فیزیکی طرح‌ها توضیحاتی داد و گفت که طرح‌های عمرانی به سه بخش با پیشرفت فیزیکی ۲۰ درصد و ۵۰ درصد و ۸۰ درصد به بالا پیش‌بینی شده است که به شکل پلکانی به آنها اعتبار داده می‌شود. همچنین یکسان‌سازی نرخ ارز، هدفمندی یارانه‌ها، جلوگیری از افزایش نرخ بیکاری و کنترل نرخ تورم از دیگر محورهای سخنان نوبخت در جلسه غیرعلنی روز گذشته مجلس بود. این سخنان اگرچه بارها و بارها از سوی مقامات دولتی اعلام شده بود و از مبانی و اصول مطلوب مجلس پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری بود اما با توجه به واکنش تند برخی از نمایندگان به ویژه نمایندگان استان‌های خوزستان، مازندران و لرستان به نظر می‌رسد مورد قبول مجلس اصولگرا واقع نشد، تا موج مخالفت با دولت پیش از هر زمان دیگری به اوج برسد. مخالفت مجلس با دولت باعث شد تا اتفاقات تلخی روز گذشته رخ بدهد. تهدید به استعفای ۳۹ نماینده استان‌های مازندران، خوزستان، لرستان و همچنین شهرستان بوکان عجیب‌ترین و جدیدترین شکل تقابلی مجلس نهم با دولت بود که روز گذشته رقم زده شد.

مجلسی که تا پیش از دولت روحانی در مقابل طعنه‌های متعدد احمدی‌نژاد سکوت کرده و آن را به هر بهانه و طریقی توجیه می‌کرد، این‌بار به جای سکوت از گزینه استعفا استفاده کرد. گزینه‌یی که اگرچه جدی و قطعی نخواهد بود ولی یک تهدید جدی برای دولت و دوگانگی بزرگ در شعار تعاملی مجلس برشمرده می‌شود. عبدالوحید فیاضی، نماینده مازندران در رابطه با قطعی بودن استعفای نمایندگان هم استانی‌اش به «اعتماد» می‌گوید: این تهدید خیلی جدی نیست ولی نمایندگان به‌شدت معترض هستند و کاهش بودجه استان در دو بخش انتقال آب و همچنین راهسازی را قبول ندارند. او در ادامه این گفت‌وگو به بودجه مندرج استان مازندران در لایحه پیشنهادی دولت اشاره می‌کند و می‌گوید: در دولت احمدی‌نژاد بودجه استانی بیش از این بود و حالا چرا باید چنین کاهشی اجرایی شود. او در پاسخ به این سوال که چه میزان از بودجه مازندران در دولت احمدی‌نژاد محقق شد؟ اعلام می‌کند: بخشی از این بودجه در نهایت محقق نشد.

همچنین سید شریف حسینی، نماینده خوزستان در گفت‌وگو با «اعتماد» نیز کاهش بودجه استانش را دلیل اعتراض نمایندگان هم استانی‌هایش می‌داند و ادامه می‌دهد: وضعیت استان خوزستان نه حالا که از ابتدای پیروزی انقلاب و همچنین پایان دفاع مقدس غم‌انگیز است. استانی که ۸۵ درصد از بودجه کل کشور را تامین می‌کند چرا وضعیت بودجه‌اش باید اینچنین باشد. او همچنین حل نشدن مشکل آلودگی هوا را از دیگر معضلات این استان می‌داند و تاکید می‌کند: تعداد زیادی از مردم خوزستان با مشکل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند و کسی پاسخگوی نیاز این مردم نیست. در ادامه این گفت‌وگو، شریف حسینی همچون فیاضی به بودجه استان خوزستان در دوره احمدی‌نژاد اشاره می‌کند و می‌گوید: در دولت دهم بودجه این استان بیشتر بود البته بخشی از این بودجه به خوزستان پرداخت نشد. نمایندگان لرستان نیز همچون مازندرانی‌ها و خوزستانی‌ها دولت را تهدید به استعفا کردند. این نمایندگان نیز دلایل اعترض‌شان مانند دیگر نمایندگان مربوط به کاهش بودجه استانی بود.

همچنین محمد عثمانی، نماینده بوکان نیز دیگر کسی بود که دولت را تهدید به استعفا کرد و در نطق خود خطاب به وزیر نیرو، اعلام کرد: آقای چیت‌چیان اگر بودجه سد سیمینه درست نشود بنده از همین جا استعفایم را تقدیم می‌کنم. درهمین حال دیروز سردار محمدرضا نقدی ، رییس سازمان بسیج مستضعفین در گفت‌وگو بامهر نیزگفت: انتظار کاهش بودجه این سازمان از سوی دولت را نداشتیم.این اعتراض‌ها اگرچه در نگاه اول چیزی جز دلسوزی و حمایت از مردم و حوزه‌های انتخابیه تلقی نمی‌شود ولی در یک بررسی و جزیی‌نگری با تناقض‌های متعددی رو به رو می‌شود که خلاف امر را به شنونده و مخاطب القا می‌کند. افزایش تحریم‌ها و همچنین ضعف مدیریتی در چند سال اخیر کشور را با مشکلاتی مختلفی روبه‌رو کرد تا جایی که محمدباقر نوبخت چندی پیش از ارائه لایحه بودجه در صحن علنی مجلس خطاب به نمایندگان صریحا اعلام کرد: به علت کسری بودجه دولت تصمیم دارد که در سال آینده اولویت‌بندی ویژه‌یی را در بودجه ۹۳ اتخاذ کند.

به گفته او، دولت جهت مدیریت صحیح بودجه در نظر گرفته است تا حد امکان از پروژه‌های غیرضروری و هزینه‌بر منصرف شده یا در صورت امکان از پیمانکاران و شرکت‌های خصوصی برای اتمام پرژه‌های نیمه‌تمام دولت پیشین بهره بگیرد. این گفته‌های نوبخت با وجود موافقت نمایندگان در آن جلسه، روز گذشته مورد غفلت نمایندگان قرار گرفت و کمتر نماینده‌یی وجود داشت که بخواهد موافقت‌های خود در آن جلسه را به یاد آورد و پی به رفتار متناقض خود ببرد. علاوه بر این، تناقض دیگری در این مخالفت‌ها وجود دارد. تمام نمایندگانی که دولت را به استعفا تهدید کرده بودند متفق‌القول به عدم تحقق بودجه در دولت احمدی‌نژاد اعتراف کردند و قبول داشتند که بودجه استانی در دولت دهم اگرچه بیشتر از دولت روحانی بود ولی چیزی جز وعده و نسیه و چند عدد اگرچه بزرگ روی کاغذ نبود. تناقض دیگر این استعفا به وظیفه شرعی و قانونی نمایندگان مربوط می‌شود. یک نماینده زمانی که بر اساس رای مردم و همشهری‌ها و همولایتی‌های خودش از آنان جهت احقاق حقوق‌شان و رسیدگی به مطالبات شهری یا روستایی‌شان در مجلس وکالت می‌گیرد، استعفایش معنایی جز بی‌توجهی به این آرا و انتظارها ندارد. فراتر از این نکات، برهم زدن آرامش سیاسی در داخل کشور نتیجه‌یی جز تضعیف سیاست داخلی کشور ندارد که در گام اول مجلس و بعد از آن دولت و در نهایت مردم متضرر می‌شوند و امید خلق شده در حماسه ۲۴ خرداد ماه را به کلی نابود و مشکلات عدیده داخلی را رقم می‌زند که این مشکلات در ادامه امور بین‌الملل کشور را نیز تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

درخواست ۱۸ نماینده برای عزل ظریف

علاوه بر این نمایندگان مجلس حمله علیه وزرای دولت را همچون گذشته به قوت خود ادامه می‌دهند. پس از اینکه مجلس نخستین کارت زردش را به علی طیب‌نیا، معتبرترین وزیر روحانی داد این‌بار در تدارک کارت زرد و حتی قرمز به محمدجواد ظریف، محبوب‌ترین وزیر دولت است. ۱۸ تن از نمایندگان مجلس در نامه‌یی گفته‌های محمدجواد ظریف در دانشگاه را به وادادگی، پایمالی عزت کشور و همچنین ضعیف شمردن تجهیزات نظامی جمهوری اسلامی محکوم کردند و از رییس‌جمهوری، عزل و برکناری او را خواستار شدند. همچنین ۵۳ نماینده مجلس در جلسه روز سه‌شنبه گفته‌های ظریف را مردود دانسته و به او تذکر دادند تا دولت برای رفع مشکلات داخلی و خارجی همچنان با چالش و موانع متعدد داخلی روبه‌رو باشد. اما این سخنان چه بود؟ ظریف ۱۶ آذرماه در دانشگاه تهران و در پاسخ به سوالات مشترک نمایندگان بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی مستقل و جامعه اسلامی دانشجویان که انتقاداتی به توافقنامه ژنو داشتند، گفته بود: غربی‌ها از چهار تا تانک و موشک ما نمی‌ترسند بلکه از مردم ایران می‌ترسند. آیا شما فکر می‌کنید که امریکا نمی‌تواند سیستم دفاعی ما را از کار بیندازد؟ واقعا شما فکر می‌کنید که امریکا از سیستم نظامی ما می‌ترسد. در کدام سند و طبق چه گفته‌یی شما ادعا می‌کنید که امریکا می‌تواند به سیستم دفاعی ما ورود پیدا کند و آن را کنترل کند؟ او در ادامه سخنرانی‌اش خطاب به دانشجویان اعلام کرده بود: چرا شما اشاره نمی‌کنید به این موضوع که جان ‌کری گفت هیچ‌وقت در عمرم شخصی مانند شما با این تلخی با من صحبت نکرده است. ما در مقابل خارجی‌ها می‌گوییم که به شما اعتماد نداریم اما شما چرا از طرف خارجی‌ها حرف می‌زنید؟ از نصیحت‌های شما سپاسگزارم اما واقعیت این است که ما به مذاکره نرفته، برخی دوستان اعلام شکست مذاکره کردند. بر اساس متن سخنان ظریف به نظر می‌رسد که سوءبرداشت از سخنان ظریف باعث موج تخریبی علیه وی شده است. در حالی که این نمایندگان ظریف را به وادادگی و عقب‌نشینی محکوم می‌کنند توجهی به تاکید وزیر امور خارجه بر مقاومت جمهوری اسلامی در مقابل تحریم‌ها و تهدید‌های غربی ندارند و سخنان او را مبتنی بر برداشت‌های خودخواسته یا ناخواسته مورد انتقاد قرار می‌دهند؛ اتفاقی که در ادامه می‌تواند قدرت بازوی دیپلماسی کشور را تضعیف کند و حاشیه‌هایی را برای ایران در عرصه بین‌الملل ایجاد و کشور را از اهداف بین‌المللی خود دور و دورتر کند.

واکنش ظریف به انتقاد نمایندگان در فیس‌بوک

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه شب گذشته در فیس بوک خود نوشت: «البته باز هم جای تاسف است که اقلیت کوچکی برای پیشبرد دیدگاه‌های سیاسی خود، پاسخ من به سوالات یکی از دانشجویان را تحریف کردند و یک هفته است تمام ناراحتی خود از حمایت پرشور مردم از دولت تدبیر و امید را با توهین و ناسزا و تهمت و افترا به این خدمتگزار کوچک جبران می‌کنند. جالب‌تر اینکه تعدادی از نمایندگان محترم مجلس در تذکر دیروز خود به بنده فرموده‌اند که من با فرهنگ شهادت و مقاومت مردم به عنوان بزرگ‌ترین عامل بازدارندگی کشور بیگانه‌ام و قدرت را صرفا در دیپلماسی می‌دانم. اگر به جای تهمت و افترا و تکیه بر خبرهای ناقص و جهت‌دار، به اظهارات بنده که هم از طریق نوار سخنرانی و هم از طریق بیانیه وزارت امورخارجه قابل دسترسی است، مراجعه می‌فرمودند به راحتی می‌دیدند که بنده هم دقیقا بر نقش مردم و مقاومت دلیرانه ایشان به عنوان مهم‌ترین و ارزنده‌ترین مولفه قدرت و توان دفاعی کشور تاکید کرده‌ام. البته ممکن است دوستانی که در جلسه حضور نداشتند نتوانسته باشند ابراز احساسات شدید دانشجویان نسبت به این عرایض بنده که نمایانگر خودباوری و غرور ملی همه ما ایرانیان بود را لمس کنند و به همین دلیل به جای همصدایی با مردم و دانشجویان در حمایت از این موضع مشترک، به وارونه جلوه دادن واقعیات و خرده‌گیری از بنده بپردازند. همانطور که بارها گفته‌ام امروز بیش از هر زمان دیگر به همدلی نیاز داریم و نباید دعواهای جناحی را وارد حوزه سیاست خارجی و امنیت ملی کنیم.»

سوال ۱۲ نماینده از وزیر علوم درباره دانشجویان ستاره‌دار اعلام وصول شد

رضا فرجی دانا، یکی دیگر از وزرایی است که بارها و بارها در همین مدت زمان کوتاه چند هفته، مورد انتقاد مجلس قرار گرفته است. نمایندگان مجلس که تا پیش از این بر سیاسی نشدن فضای دانشگاه‌ها تاکید می‌کردند در چند هفته اخیر با گشودن دوباره پرونده دانشجویان ستاره‌دار یک بار دیگر واکنش‌های متعددی را در فضای دانشگاهی و سیاسی کشور برانگیختند تا مجلس در حرف و عمل خود با دوگانگی روبه‌رو شود. اعضای کمیسیون آموزش که به‌شدت با انتصاب توفیقی و میلی‌منفرد در این وزراتخانه و همچنین بازگشت دانشجویان ستاره‌دار به دانشگاه‌ها معترض هستند و چندی پیش توضیح وزرای اطلاعات و علوم را در این باره خواستار شدند؛ توضیحاتی که باعث اقناع و توجیه کمیسیون نشد تا در نهایت بنا شود که هر دو وزارتخانه استعلامی از وضعیت دانشجویان ستاره‌دار به این کمیسیون ارائه کند و بر اساس این استعلامات نمایندگان تصمیم نهایی را درباره نحوه بازگشت دانشجویان ستاره‌دار و همچنین طرح سوال ملی از وزیر علوم را اعلام کنند. با این حال اعضای کمیسیون آموزش تصمیم دیگری اتخاذ کردند و بر خلاف قول و قرارهایی که با وزیر علوم در جلسه غیرعلنی داشتند، تا دریافت این استعلامات صبر نکرده و روز گذشته طرح سوال ملی از وزیر علوم درباره وضعیت ۴۰۰ تن از دانشجویان ستاره‌دار را به هیات رییسه مجلس ارائه کردند تا وزیر علوم در کنار وزیر امور خارجه و همچنین وزیر اقتصاد قربانی جدال حزبی مجلس با دولت باشد. جدالی که به نظر می‌رسد در آن اصولگرایان معتدل به اصولگرایان تندرو پیوسته‌اند؛ چیزی که پیش از این قابل پیش‌بینی بود.

فرشاد اعظمی