چه کسی کشتی را سوراخ می کند

دین و اعتقادات همانند امور جاریه دیگر نیست که بیش از این مورد هجمه و دستاویز قرار گیرد چرا که مثال همان کشتی است که وقتی سوراخ شد همه را در ورطه غرق شدن قرار خواهد داد

در چند مدت گذشته بحث و تَب توجه به دنیا و آخرت مردم بالا گرفته! و از هر تریبونی ندای غُصه خواری! مسئولین برای بهشتی شدن یا نشدن ملت به گوش میرسد، این مناقشه وقتی بالا گرفت که رئیس جمهور در دیدار کارکنان سازمان محیط زیست و نهادهای مدنی که در آستانه روز جهانی محیط زیست انجام شد به ایراد نظر پرداخت و با عباراتی به شدت کنایه آمیز به طیفی به اصطلاح مقابل، تاخت که: (عده‌ای مدام غصه آخرت مردم را می‌خورند، بعضی بیکار هستند و دچار توهمات می‌شوند، مدام غصه دین و آخرت مردم را می‌خورند در حالی که نه می‌دانند دین چیست و نه آخرت؛ زمانی می‌خواستیم در خزانه‌ها دوش آب بیاوریم عده ای می‌گفتند نصف دین از بین می‌رود) و قس علی هذا...

همین امر کافی بود ائمه جمعه،وابستگان سیاسی دو طیف و بسیاری دیگر از افراد که تریبونی در اختیار دارند، در این اتمسفر شکل گرفته، نظر طیف مقابل (فرضی) خود را مورد چالش قرار داده و صدایی به گوش برسانند! به عنوان نمونه فردی خطاب به فرد دیگر، بودجه چندین سازمان و نهاد فرهنگی را در نامه ای کنایه آمیز! به رخ طرف مقابل کشید که چرا وقتی هزاران میلیارد ریال صرف این نهادهای فرهنگی(طیف شما)! شده است وضعیت فرهنگی کشور بهترنشده و اساساً خروجی کار(طیف شما)! پس از صرف بودجه ای با رقمی آن هم با صفرهای فراوان!! چه بوده است؟! و در نهایت اینکه وضعیت اعتقادی و فرهنگی مردم که شما دلواپس آن هستید! در دوره حاضر شکل نگرفته و...

اینکه در بسیاری از امور مطرح در کشور که مورد بحث و چالش قرار میگیرد در نهایت همه چیز به آمار و بودجه و تأمین اعتبار و کشف هزینه های سرسام آور بی حاصل (از منظری عینی)ختم میشود به خودی خود پدیده مبارکی است که اگر فکر و تدبیری بیدار، آگاه و دلسوز این مسائل را رصد کند، مناط ترتیب اثری به سامان، جهت بهبود وضعیت جامعه در آینده ترسیم خواهد شد که موجبات پیشرفت و تعالی را سبب خواهد بود؛اما مرور تاریخ که از آن به عنوان پدر علوم نیز یاد میشود گویای چیز دیگری است؛ با مرور گذشته این امر دریافت می شود که ما،جامعه و مسئولین نه تنها از تجربیات گذشته درس نمی آموزیم بلکه از آن فقط به عنوان حربه ای برای تاختن به رقیب استفاده می کنیم!، به بیانی دیگر پته های جمع آوری شده(بخوانید فایل های صوتی،تصویری و مولتی مدیا! واسناد و مدارک از اختلاس و...) دیروز ، امروز به کار خواهد آمد! نه جهت پاکسازی جامعه از پلشتی ها بلکه برای معامله در لابی قدرت و من باب تقسیم غنائم...

بگذریم و از بحث اصلی دور نشویم؛ شخصاً معتقدم که تحلیل امور مرتبط با جامعه بدون در نظر گرفتن عینیت جامعه متبوع مباحثی در خلاء است و ردیف کردن مطلق نظریات اندیشمندان در حوزه های مختلف علوم انسانی از مارکس و وبر و دورکیم و اسپنسر و اسملسر گرفته تا هابز و لاک و فروید و نیچه و یونگ، بدون در نظر داشتن عینیت جامعه ای که در آن زیست میکنیم مباحثی در خلاء است و بیشتر به درد گعده های آکادمیک میخورد که لفاظی "ایسم"ها چاشنی مباحث شیرین برای اهل آن است! همانگونه که صرف و نحو برای عده ای دیگر همین نقش را ایفا میکند.

به همین منظور و طبق سیاق گذشته از منظری نظری به کف جامعه میرویم و خود را در مسیر ابتلا به عینیت قرار میدهیم؛ همانجایی که کرایه خانه قامت سرپرست خانوار را به هلال ماه مبدل ساخته است،همانجایی که قشر جوان و تحصیلکرده اش برای یافتن شغل و حق قانونی خود پس از دست آویختن به تمام راه های قانونی و شنیدن وعده های مکرر و درون تهی مسئولین این امر و نا امیدی از آنان، دست به دامان خداوند مهربان شده و ختم قرآن دسته جمعی را به عنوان روزنه امید و راه نجات برگزیده است،همانجایی که سیاست های جمعیتی و زنهار به حق مصائب پیری جمعیت به گوش میرسد اما به زندگی جوانی که اینک در قید حیات است نه آنکه بعدها متولد میشود! بی توجهی میشود،همانجایی که روز به روز بر آمار اعتیاد و فروپاشی نظام خانواده افزون می شود و پدیده هایی مانند جشن طلاق و ازدواج سفید از ماحصل سبک زندگی نوین جامعه اش پدید می آید،همانجایی که دین بیشتر از آنکه مروج اخلاق و کرامت انسانی باشد ملعبه تئوریزه شدن برخی مفاهیم قرار گرفته است،همانجایی که دروغ،ریا،تهمت و بی عدالتی سکه رایج شده است و بی تقوایی، هنجارشکنی و هوا پرستی لایک میخورد!،همانجایی که علیرغم دشواری معیشت مردم،اسامی مفسدین اقتصادی بالاخره نه از جیب این در می آید نه از عبای آن!،همانجایی که از باب ریا و تملق جهت ترفیع مقام یا کسب منفعت به ناگه بر صورت مردانش ریش می روید و پیکر زنانش حجابی کامل! و این افعال ریا و ظاهرسازی تلقی نمی شود

و البته همانجایی که اینک مسئولین آن رو به خودزنی آورده اند و تنها راه نجات جامعه از این شرایط بغرنج، یعنی ترویج "اخلاق" را که با توجه به ساختار و تیپ فکری جامعه ما فقط "دین" قادر به بسیج اکثریت و قوام و تحقق آن است را به محل نزاع کشیده اند

به راستی ما را چه می شود که این همه بیداد و شرایطی که وصفش رفت را می بینیم و دغدغه مان می شود رفع فیلتر از فلان شبکه اجتماعی! ، وضعیت جاری را می بینیم اما به دنبال مکتب سازی آن هم از نوع نیاورانش هستیم!، می بینیم ماحصل عملکرد چه بوده و صحبت از تأویل نماد شیر و خورشید! را به میان می آوریم و مثل دوره های قبل، بافت تئوری های محیرالعقول می کنیم! شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور را می بینیم و روزی نیست که آماری توسط معاونین منتشر نشود که دولت قبل ماشین ها را پس نداده، املاک را پس نداده،و در فلان رانتی که بعداً ! خواهیم گفت نقش داشته است!

نکته جالب و البته تأسف انگیز اینجاست که دولت سابق هم همین صحبت ها را نسبت به دولت های دوره های قبل و ماقبل خود داشته و دارد؛ حقیقتاً این سیر تسلسل تا کجا ادامه خواهد داشت؟ و اینکه اینگونه اظهار نظرها بجز ملتهب تر کردن فضای جامعه و ترویج بی اعتمادی چه نتیجه دیگری در پی خواهد داشت؟

اگر به واقع با توجه به آن چیزی که سخنگوی دولت چند مدت پیش ابراز داشت حل مشکلات کشور نیاز به معجزه دارد و به قولی کار از کلید و قفل و این مباحث گذشته است! روی آوردن به طرح مباحث انحرافی و سلبی که به آن اشاره شد به غیر از سرگرم کردن توده به نزاع های زرگری بین دولتین و ادامه راه قبل و فقدان راهکار و راه حل برای مشکلات جاری کشور علت دیگری دارد، بسیار نیکو خواهد بود که دولت راستگویان آن را با ملت در میان بگذارد! لکن اگر علت،همان هایی ست که گفته شد باید خاطر نشان ساخت که دین و اعتقادات همانند امور جاریه دیگر نیست که بیش از این مورد هجمه و دستاویز قرار گیرد چرا که مثال همان کشتی است که وقتی سوراخ شد همه را در ورطه غرق شدن قرار خواهد داد با این تفاوت که این بار ناخدا و پرسنل کشتی در اولویت غرق شدن خواهند بود و البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که وقتی مروجّان یک امر(دین) با مباحث فرسایشی خود را به چالش و تناقض می کشند دیگر از پیروان نمیتوان انتظار رفتار مدینه فاضله ای را توقع داشت.

به قول سعدی:

اگر ز باغ رعیت ملک خورد سیبی / برآورند غلامان او درخت از بیخ

محمّد پوراسمعیلی