تالیفات عباس جوانمرد

گزارشی تحقیقی از تالیفات عباس جوانمرد فقط یک خرق عادت

عباس جوانمرد را به عنوان کارگردانی فعال و نام آور در دهه ۳۰، ۴۰ و ۵۰ شمسی می‌شناسیم. همچنین در پرونده کاری او علاوه بر کارگردانی، بازیگری چند تئاتر نیز دیده می‌شود. با این تعبیر کمتر از او به عنوان نویسنده و محقق یاد می شود ؛ در حالیکه انتشار دو کتاب"غبار منیت: پدرخوانده" در سال ۸۲ توسط نشر افکار و"تئاتر، هویت و نمایش ملی" در سال ۸۳ توسط نشر قطره دلالت بر قلم روان، علمی و منتقد او می‌دهد. او با نگاهی علمی و کنجکاو، مو را از ماست بیرون می‌کشد و با قلم خود دلالت آگاهانه‌ای بر تاریخچه تئاتر معاصر و ریشه‌های آن در سرزمینمان خواهد کرد.

وی هم اکنون از تورنتو به تهران بازگشته و ضمن تکمیل آخرین کتاب تحقیقی اش با موضوع گروه هنر ملی ، هر از گاهی به دیدار آثار کارگردانهای امروزی می رود و درباره آنها گفت و گو می کند.‌عباس جوانمرد در دهه ۳۰ به هـمـــراه اســتــاد عـبــدالـحـسـیــن نــوشـیــن، دو داسـتــان از صــادق هدایت"(محلل" و "مرده‌خوارها)" را برای نمایش تنظیم و اجرا کرد. در این آثار، علی نصیریان همراه عباس جوانمرد بود. روایتی حکایت از این دارد که شاهین سرکیسیان اولین مبدع و پایه‌گذار جریان"تئاتر ملی" در کشورمان است. او جوانمرد و نصیریان جوان را سرشوق می‌آورد تا با تامل در داستان‌های ایرانی گام‌های مفیدی را در جهت ملی شـــدن تــئـــاتـــر کـشــورمــان بــردارنــد.جــوانـمــرد در ســال ۱۳۴۶ نمایشنامه"شهر طلایی" را منتشر می‌کند و پس از آن هیچ کتابی به قلم او در تهران منتشر نشده است. تا آنکه پس از انقلاب و با مهاجرت به کانادا فرصت بیشتری برای تامل و نگارش درباره تئاتر ایران می‌یابد. نتیجه تلاش‌های فکری او در سال ۱۳۶۹ منجر به نگارش "نقدی بر یک نقد" توسط انتشارات سایبان در کانادا می‌شود.عباس جوانمرد علاوه بر آن دو کتاب مهم، تالیفات دیگری نیز دارد که در صورت مساعد بودن اوضاع، نشر آنها نیز ممکن خواهد شد. "تاریخ فعالیت‌های گروه هنر ملی"، "نمایشنامه‌های کوتاه صحنه‌ای"، "نمایشنامه‌های تلویزیونی" و"مقالات، مصاحبه‌ها و نامه‌ها" از جمله آثار منتشر نشده اوست که در آینده انتشار آنها به وقوع خواهد پیوست .‌

● غبار منیت پدر خوانده

داستان نگارش کتاب"نقدی بر پژوهش تئاتری مصطفی اسکویی( "غبار منیت پدر خوانده) را از زبان عباس جوانمرد بخوانید:"در زمستان سال ۱۹۹۴ ، روزی از یکی از دوستان شنیدم که اسـتــادش بــا کـمــک دانـشـگــاه یــورک مـشـغــول تــدارک یــک دایره المعارف تئاتر جهانی است. او در پی جمع‌آوری مدارک و ماخذ تئاتری، در مسکو به کتابی پژوهشی در زمینه تئاتر ایران برخورده است که پس از مطالعه و تفحص درمی‌یابد که کتاب، محتوایی نازل، یک طرفه، غیر متعارف و دست کم مغایر با مبانی پژوهشی و آکادمیک دارد. آن استاد پرسیده بوده است که معمولا‌ آخرین اثر پژوهشی در یک موضوع خاص می‌تواند کامل‌ترین باشد. آیا این اثر کامل‌ترین اثر پژوهشی تاریخ تئاتر ایران است؟ و دوست من که آن اثر را نخوانده بود طبعا پاسخی برای گفتن نداشته است."وی می‌افزاید:"خبر تالیف این پژوهش مرا از دو جهت به خواندن آن برانگیخت؛ نخست اینکه می‌خواستم بدانم چگونه سال‌های خالی انتظارم در نبود یک پژوهش تئاتری به فرجام رسیده است؛ و دوم این که این پژوهش که انتشار آن با کمک موسسه بزرگی چون پروگرس انجام گرفته چگونه است که تازه به تحقیق نیاز پیدا کرده است. این هر دو جاذبه مرا وادار کرد که هر طور هست آن را بیابم و بخوانم، یافتم و خواندم."

پس از این خواندن، عباس جوانمرد آستین همت بالا می‌زند تا اولا شرحی در باب وقایع دگرگون شده و گاه مجهول مندرج در آن کتاب و مخلص از آن را ضرورتا هر چه زودتر منتشر کند تا از سویی انتشار آن بیش از این اذهان جوان و کم اطلاع را نیالاید و از سویی دیگر با ارائه حقایق و مستندات غیر قابل انکار، لزوما مسئولان نشر آن اثر"تحقیق" به خود آیند و از خود بپرسند که چه کرده‌اند با اعتبار و حیثیت معتبر خود.جوانمرد در ابتدا نقد اجـمـالـی خـود را مـی‌نـویـسد و آن را به نام"پژوهش جعلی پدرخوانده‌ها" در بهمن ماه ۱۳۸۳ در شماره ۹۸ مجله آدینه چاپ کرد. او بعدها نقد کامل را به صورت کتاب آماده نشر کرد که از چاپ آن در ایران به دلیل بیماری و کسالت نویسنده کتاب مورد‌نظر چشم پوشید. بعدها که متوجه حال بهتر و فعال بودن وی شد، آن را توسط نشر افکار در سال ۸۲ منتشر کرد.وی درباره انتشار این کتاب نقد اظهار امیدواری مــی‌کـنــد کــه ایــن حـرکـت آغـازی بـاشـد بـرای تـبـادل نـظـر و گفت‌وگوهای خلاق، گفت‌وگوها و تبادل‌هایی دوستانه و موازی، نه متقاطع و آکنده از بیزاری.