قالی شكارگاه (موزه هنر و صنعت اتریش، وین)

●محل بافت: اصفهان (یكی از كارخانه‌های سلطنتی) ـ سال ۹۴۹ شمسی
از مجموعه موزه هنرهای دستی ـ وین
●اندازه: ۶۹۵×۳۲۳
●گره فارسی: ۱۲۷۴۰۰۰ گره در مترمربع
▪۱۰۸ گره در ۱۰ سانتی متر عرض
▪۱۱۸ …

محل بافت:

اصفهان (یكی از كارخانه‌های سلطنتی) ـ سال ۹۴۹ شمسی

از مجموعه موزه هنرهای دستی ـ وین

اندازه:

۶۹۵×۳۲۳

گره فارسی:

۱۲۷۴۰۰۰ گره در مترمربع

۱۰۸ گره در ۱۰ سانتی متر عرض

۱۱۸ گره در ۱۰ سانتی متر طول

تار:

ابریشم طبیعی زرد رنگ

پود:

ابریشم طبیعی زرد رنگ دولا

‌●پرز: ابریشم با مفتول ضربت شده طلا و نقره بر روی ابریشم سفید رنگ.

قالی صحنه شكارگاه از نظر زیبایی و ظرافت بافت ( ۱۲۷۰۰ گره در دسیمتر مربع ) بدون تردید شاهكاری از فن قالیبافی جهان است. در واقع بعضی از صاحبنظران معتقدند كه نفیسترین قالی‌ای است كه تاكنون بافته شده است و تنها فرشی بشمار میرود كه تارو پود و پرز آن از ابریشم است. قسمتهایی از نقشها بانخ سیم تاب بافته شده است. در هر اینچ مربع آن ۲۷ × ۲۹ گره بكار رفته است و به این ترتیب از كلیه قالیهای عهد صفویه ریز بافتتر است.

درمتن قالی نقش حیوانات مختلف دیده می‌شود. شكارچیان سوار بر اسب هستندو اسلحه آنان را نیزه و شمشیر و تیر و كمان و چماق تشكیل می‌دهد. از نقوش حیواناتی كه در این قالی بكار رفته است میتوان به شیر ، پلنگ ، گورخر ، اژدها ، سیمرغ ، خرگوش ، گرگ ، خرس ، آهو و شغال اشاره كرد.

هنر شرق ، نظم نامتقارنی در این قالی بوجود آورده بطوریكه شكارچیها را دریك طرف و حیوانات را در طرف دیگر قرار داده است. ترنج سبزرنگی به شكل ستاره هشت پر در وسط قرار دارد كه در آن چهار جفت اژدهای طلایی دوبه دو به سبك چینی به هم پیچیده‌اند و سیمرغها نیز دو به دو در پروازند. بار دیگر همانطور كه در طرحهای ایرانی دیده می‌شود ، لچكها یك چهارم نقش ترنج را در چهار گوشه تكرار میكنند. حاشیه این قالی یكی از جنبه‌های زیبا و چشم‌گیر و عالی آن محسوب میشود. رنگ متن حاشیه سرخ ارغوانی است و ردیفی از فرشتگان بالدار در زمینه‌ای كه با نقش پرندگان و نگارهای مارپیچ و گل زینت یافته در كاسه‌هائی بهم میوه تعارف می‌كنند. لباس شكارچیان در این قالی لباس اصیل ایرانی است.

بطور مسلم این قالی توسط یكی از نقاشان دربار و آنطور كه دكتر ف. ر. مارتین و عده‌ای دیگر معتقدند توسط سلطان محمد ، نقاش مشهور دربار شاه طهماسب ، طراحی شده است ، چه تحرك و جنبش و مهارت پرشكوه پیكرنگاری آن استاد عالی مقام را بطور كامل در بردارد. چنانچه واقعا طراحی این قالی ازاو باشداحتمال میرود در اواسط قرن شانزدهم بافته شده باشد، چه سلطان محمد در تاریخ ۱۵۵۵ میلادی درگذشته است.

بافت این قالی را به كاشان نسبت میدهند ، زیرا مردم این شهر به بافتن كالای ابریشمی عادت داشتندو بدون شك در قرن شانزدهم تعدادی قالی ابریشمی در این ناحیه تهیه شده است. ولی این موضوع چیزی را ثابت نمیكند ، زیرا باد بودن پیشه‌وران خوب و ماهر، چنین قالیهایی را در هر كارگاهی میتوان تهیه كرد. با وجود این ، كاشان در مقایسه با سایر شهرهای ایران همیشه تهیه كننده زیباترین و نفیس‌ترین قالیهای ابریشمی بوده است. پطر كبیر تزار روسیه ، در سال ۱۶۹۸ میلادی ـ ۹۹۷ شمسی این شاهكار را به امپراطور لئوپولد اول هدیه داد.