خطر در کمین خیمه ها

اگر لوله وسایل گرمازا به طور مستقیم از میان چادر برزنتی عبور کند, با افزایش درجه حرارت محیط موجب حریق می شود

هرسال با نزدیک‌شدن به ماه محرم جنب و جوش پرمعنایی در مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و هیات‌ها دیده می‌شود و کمتر خیابان یا کوچه‌ای را می‌توان یافت که در آن چادر یا خیمه‌ای برای عزاداری سالارشهیدان برپا نشده باشد.

اما موضوع مهم آن‌که ماه محرم امسال هم در فصل سرد سال برگزار می‌شود و وسایل گرمازایی چون انواع بخاری‌های گازی، نفتی و برقی در محافل حسینی بخصوص چادرهای عزاداری کاربرد زیادی دارد که بنابه گفته جلال دهقانی، معاون فرمانده ایستگاه ۵۳ آتش‌نشانی تهران اگر محل استقرار و اتصالات وسایل گرمازا و سیم‌کشی‌های برق طبق اصول استاندارد در نظر گرفته نشود، حوادث ناشی از آن می‌تواند جان ده‌ها یا صدها عزادارحسینی را به خطر اندازد.

● لوله بخاری را تا کجا می‌کشید؟

دهقانی با اشاره به این‌که خیمه‌های عزاداری بر اثر حریق بسرعت و در عرض چند دقیقه مشتعل و تا قبل از رسیدن نیروهای عملیاتی آتش‌نشان می‌سوزد، می‌گوید: جنس بیشتر چادرهای عزاداری برزنتی بوده و به دلیل آن‌که در برابر آب باران و سرما غیرقابل نفوذ شود، سطح آن به وسیله مایعات یا مواد قابل اشتعالی همچون پارافین آغشته می‌شود که اگر محل استقرار وسایل گرمازا نزدیک و چسبیده به دیواره چادرها یا لوله آن طویل و دارای بیش از دو زانویی باشد و این لوله به طور مستقیم از میان چادر برزنتی یا پلاستیکی عبور کند، می‌تواند با افزایش درجه حرارت محیط موجب حریق چادر شود. وی ادامه می‌دهد: اگر اتصالات لوله بخاری بخوبی نصب نشده باشد و ادامه این لوله از بیرون چادر به وسیله پشم‌شیشه پوشانده نشود و دودکش‌ها در ناحیه منتهی به فضای باز مجهز به کلاهک نشود به دلیل تغییر دمای محیط داخل و خارج چادر، گاز خطرناک منواکسیدکربن سرد و سنگین‌شده و به جای خروج از دودکش، مسیر لوله را معکوس به داخل پیموده و از منافذ اتصالات لوله بخاری وارد محیط چادر یا هر مکان بسته‌ای می‌شود و این خود موجب مسمومیت تنفسی و به خطرافتادن سلامت عزاداران خواهد شد.

● استفاده از بخاری بدون دودکش و شعله بی‌حفاظ ممنوع!

دهقانی در مورد خطر استفاده از بخاری‌های بدون دودکش می‌گوید: این بخاری‌ها اگر غیراستاندارد باشد با افزایش گاز خطرناک منواکسیدکربن موجب ایجاد خواب‌آلودگی، رخوت، گیجی، سردرد و در نهایت مسمومیت تنفسی می‌شود. اگر هم مجهز به سنسور باشد به محض افزایش میزان منواکسیدکربن، خاموش و موجب سردشدن محیط می‌شود.

وی در مورد سایر وسایل گرمازا نیز چنین توصیه می‌کند: قبل از پرکردن مخزن سوخت بخاری‌های نفتی از خاموش‌بودن آن مطمئن شوید و تا حد امکان از علاالدین، هیترهای برقی، هیزم و در کل شعله‌های بدون حفاظ برای گرم‌شدن محیط بسته استفاده نکنید و همیشه به شعله بخاری دقت کنید که آبی بسوزد و از دود‌کردن اسپند با استفاده از زغال و منقل در داخل هیات‌ها بپرهیزید. وسایل گرمازا را یک تا ۵‌/‌۱ متر از مواد و مصالح قابل اشتعال همچون فرش، پرده و... فاصله دهید و در جای خود ثابت کنید.

دهقانی خاطرنشان می‌کند: بهترین روش برای اطمینان از بازبودن مجرای لوله بخاری آن است که یک شمع یا فندک روشن را جلوی دریچه قرار دهیم؛ اگر شعله به سمت لوله بخاری مکش داشت بدانید که مجرا باز است، اما اگر شعله به سمت دیگری متمایل شد یا ثابت ماند به مسدود بودن لوله بخاری مشکوک شوید.

معاون فرمانده ایستگاه ۵۳ با اشاره به این‌که هیات‌ها باید از طبخ غذا در نزدیکی چادرها یا مکان‌هایی که با برزنت مسقف شده خودداری کنند تاکید می‌کند: محل پخت‌وپز هیات‌ها باید در آشپزخانه‌های ساخته شده با مصالح ایمن و نسوز باشد و برای کاهش دمای اشتعال محیط آشپزخانه نیز باید از تهویه‌های قوی و مناسب با ظرفیت مطبخ استفاده شود.

● خطر سیم‌کشی‌های غیراستاندارد

دهقانی با اشاره به این‌که در برخی چادرهای برپایی برای تامین برق محیط از تیرهای برق شهری استفاده می‌کنند، می‌گوید: این برق جریان بالایی دارد و در صورت استفاده با سیم‌هایی که قادر به تحمل آمپر بالا نیست موجب داغ و شعله‌ورشدن روکش سیم می‌شود و در نهایت آتش‌سوزی رخ می‌دهد. وی می‌افزاید: تکایا بهتر است برق مورد نیاز خود را از اماکن مسکونی یا تجاری تامین کنند و سیستم برق‌رسانی را به فیوز متناسب با آمپر مصرفی مجهز کنند. همچنین فیوزها باید استاندارد باشد. از یک پریز برق انشعابات مختلف گرفته نشود و لامپ‌های پرفشار بدون حباب و حفاظ به کار نرود. او تصریح می‌کند سیم و اتصالات برقی را در نزدیکی وسایل گرمازا و زیر قالی و موکت یا روی میخ یا در نواحی پررفت‌وآمد قرار ندهید.

● اگر آتش را دیدید...

معاون فرمانده آتش‌نشانی می‌گوید: اگر در خیمه یا اماکن بسته‌ای چون مسجد متوجه جرقه، برخاستن دود یا شعله از بخاری یا اتصالات و سیم‌کشی‌های برقی شدید بلافاصله با ۱۲۵ تماس بگیرید و موضوع را به متصدیان مجالس اطلاع دهید و از آنها بخواهید کنتور برق و گاز را قطع یا وسایل گرمازا را خاموش کنند. در این زمان بهترین اقدام خاموش کردن آتش‌های کم‌وسعت با خاموش‌کننده‌های دستی است که اگر روش استفاده از این وسایل را ندانید به گسترش بیشتر آتش کمک خواهید کرد. به توصیه دهقانی مدیران، مسئولان و تمامی خدمه محافل حسینی باید قبل از شروع ماه محرم با مراجعه به نزدیک‌ترین ایستگاه آتش‌نشانی محل خود با نحوه کار کپسول‌های خاموش‌کننده آشنا شوند.

● چگونه از آتش بگریزیم؟

دهقانی با اشاره به این‌که در آتش‌سوزی‌ها، هوای گرم و دودآلود به سمت بالا می‌رود و هوای سرد و قابل تنفس در پایین قرارمی‌گیرد، می‌گوید: بهترین راه برای خروج از آتش آن است که به صورت نیم‌خیز یا سینه‌خیز محیط را ترک کنیم و توصیه می‌کند اگر قسمتی از لباستان شعله‌ور شد هرگز ندوید، چرا که اکسیژن لازم را برای شعله‌ورشدن آتش مهیا خواهید کرد. بنابراین یا روی زمین بغلتید یا خود را با یک پارچه، پتو یا فرش محصور کنید. اگر هم ازدحام موجب عدم خروج شما از حریق شده است، آگاه باشید که گوشه‌ها و کنج‌ها بهترین محیط برای قرارگیری است و این را هم بدانید اغلب افرادی که در حریق به در خروجی نزدیک‌تر می‌شوند بیشتر از دیگران در معرض آسیب‌های فیزیکی و خفگی قرار می‌گیرند.

● خاموش‌کننده آبی، مناسب‌ترین اطفاکننده در تکایا

به گفته معاون فرمانده آتش‌نشانی، کپسول‌های خاموش‌کننده حریق حاوی مواد مختلف با کاربری‌های متفاوتی است و مناسب‌ترین نوع آن برای مساجد، حسینیه‌ها و چادرهای عزاداری خاموش‌کننده‌های آبی است. دهقانی می‌افزاید: از این خاموش‌کننده برای اطفای جامدات قابل اشتعال همچون فرش، تابلو، پرده یا خیمه‌ها استفاده می‌شود که البته برای آشپزخانه تکایا و اماکنی که مجهز به وسایل گرمازای نفتی است، بهتراست خاموش‌کننده پودری هم موجود باشد. وی ادامه می‌دهد: بیشتر کپسول‌ها در صورت استفاده هرچند به مقدار کم، برای بار دوم قابل استفاده نبوده و نیاز به شارژ مجدد دارد. کپسول‌ها باید درارتفاع ۵‌/‌۱ متری ازسطح زمین نصب و در جای خود محکم شود تا در اثر ازدحام یا ضربه سقوط نکند. همچنین نباید فراموش کنید قبل از برگزاری مراسم عزاداری برای اطمینان از عملکرد خاموش‌کننده به تاریخ شارژ روی بدنه کپسول توجه کنید.

فاخره بهبهانی ‌