وضعیت اجتماعی دختران هند

امروزه از زنان انتظار می رود, كه در جهت تامین منافع خانواده , وظیفه خانه داری را با شغل خود تركیب كنند و هر دو را انجام دهند در توقعات و انتظارات سنتی و در نقش مرد و زن در خانواده تغییر چندان رخ نداده است و معانی كلیشه ای مرد یا زن بودن, وظایف و تكالیف مختلف, امتیازها و تبعیض ها و نقش های قالبی به مرد و زن تحمیل می شود

امروزه هند دستخوش تغییرات ساختاری عظیمی شده كه بر جوانب زندگی خانوادگی تاثیرهای گوناگونی گذاشته است. پدیده مهاجرت نیز تغییرات آشكاری را بر تركیبات خانواده بر جای گذاشته است. شواهد بسیاری از مشاركت و نقش گسترده مردان و زنان در تغییرات تدریجی و گام به گام جامعه هند حكایت می كند. گرچه رفتارها و نگاه های سنتی به سرعت در حال تغییر هستند، ولی در واقع هنوز نقش زنان در خانواده تغییر چندانی نكرده است.

امروزه از زنان انتظار می رود، كه در جهت تامین منافع خانواده ، وظیفه خانه داری را با شغل خود تركیب كنند و هر دو را انجام دهند. در توقعات و انتظارات سنتی و در نقش مرد و زن در خانواده تغییر چندان رخ نداده است و معانی كلیشه ای مرد یا زن بودن، وظایف و تكالیف مختلف، امتیازها و تبعیض ها و نقش های قالبی به مرد و زن تحمیل می شود. براستی دلایل و عواملی كه باعث به تأخیر افتادن این تغییرات می شود چیست؟

●مذهب، فرهنگ و سنت

در جامعه هند، مذهب، فرهنگ و سنت ریشه های عمیقی دارند. به طوری كه تاثیر شگرفی روی شكل گیری شخصیت فردی و رفتار اشخاص می گذارند. تاریخ برتری و رجحان پسر به قدمت جامعه هند است. در «ریگ ودا» بیان شده است كه برای رهایی و خلاص از جهنم، داشتن پسر لازم و ضروری است.

راه و روش رایج مقابله و ضدیت با دختران در جامعه به وضوح در ضرب المثلها، سرودهای مذهبی و نمایش ها به چشم می خورد. یك ضرب المثل در این باره می گوید:«بزرگ كردن و پرورش دادن یك دختر مثل آب دادن به گیاهان حیاط دیگران است.»

عدم پذیرش دختر از زمان بارداری و تولد شروع می شود. مادری كه در آرزو و اشتیاق یك پسر بچه به سر می برد با تولد نوزاد دختر تمام آرزوهایش برباد می رود و دچار یاس و سرخوردگی می شود. هیچ جشن و شادمانی برای به دنیا آمدن نوازد دختر وجود ندارد و زنی كه فرزند پسر ندارد در واقع زن بدبختی محسوب می شود.

«كام كام سانگاوی» در مقاله ای با عنوان «اگر شما مادر یك فرزند پسر باشید» اعمالی كه پدرها و مادرها قبل، بعد و در خلال نكاح و بارداری به امید اینكه فرزند آنها پسر بشود را انجام می دهند توضیح داده است. اشتیاق به داشتن فرزند پسر، نمای دیگری است كه از«مردسالاری» سركوب، ظلم، فشار ،تحقیر، سوء استفاده و بهره كشی از زنان هندی.

این مقاله اطلاعات خود را از دو منبع گرفته است: یكی آداب ،مناسك و رسوم مذهبی و دیگری مصاحبه هایی كه با زنان طبقه متوسط شهری صورت گرفته است.

موارد برتری فرزند پسر در متون ودایی به كرات به چشم می خورد. اولین هدف از ازدواج، به دنیا آوردن فرزند پسر است ولی از آن جایی كه هیچ ضمانتی برای یك زن وجود ندارد كه بتواند الزاما پسری به دنیا آورد، داماد دست به دعا بر می دارد تا بتواند همسران زیادی به دست آورده تا از آن طریق به دفعات صاحب فرزندان پسر شود. پسرها به جهت تداوم تبار و دودمان و برای حفاظت و همچنین افزایش ثروت، دارایی ،امنیت، رفاه و تنعم، لازم و ضروری هستند.

زنان باردار برای اینكه فرزند پسر به دنیا آورند، به مراسم مذهبی «پومساوانا» می روند. این مراسم نشان دهنده ی تمایل شدید و آشكار، به داشتن فرزند پسر است. همه كسانی كه در این مراسم به نیایش می پردازند به طور آشكار، هدفشان جلوگیری از دختر شدن نوزاد است و از خدا طلب می كنند كه فزند آنها پسر باشد.

اساساً نگاه جامعه به فرزند دختر به این صورت است كه ، دختر عامل بدبختی، تنگدستی، تهیدستی و سیه روزی شخص است. در مقابل پسر، به عنوان نوری از بهشت اعلی تلقی می شود.

با تاچاربی از مهاباراتا نقل می كند كه: «پسر محبوب ترین محبوبهاست». یك متن بودایی می گوید كه : «پسر، دارایی، ثروت و مكنت برای مردان است.» در جایی دیگر آمده است: «هر شخصی می تواند با داشتن یك پسر دنیا را صاحب بشود و هر شخصی می تواند با داشتن یك پسر ارشد به یك موجود فناناپذیر تبدیل شود. داشتن فرزند پسر تا به جایی مطلوب است كه می گویند:

«زمانی كه پسری متولد می شود، پدر از دین خود نسبت به آباء و اجدادش آزاد می شود.»

قطعا می توان ادعا نمود دخترها در «ریگ ودا» هیچ جایگاهی ندارند. مثلاً ما می بینیم كه در سرود های مذهبی و روحانی، پسرها ، پسران ارشد، نوه های ذكور، كلاً جنس مرد و تنها گاهی زنان مورد ستایش قرار می گیرند، ولی ابداً اسمی از دختران در این ارتباط دیده نمی شود. دختر سرمنشأ هیچ خیر، بركت و نعمتی شناخته نمی شود و هیچ شادی و خوشحالی برای به دنیا آمدن یك دختر در خانواده به وجود نمی آید.

مطالعات مردم شناسی معاصر در نقاط مختلف هند و شواهد بالینی موجود نشان می دهد كه اندیشه ها و ذهنیت های سنتی مردم درباره برتری و اولویت پسرها كاملا دست نخورده باقی مانده است. فرزندان دختر طی سالها، بار اضافی در زندگی به حساب آمده و به عنوان افراد سربار و دست و پاگیر محسوب می شوند.

زمانی كه زنان، دختری به دنیا می آوردند، شدیدا مورد بدرفتاری قرار گرفته و حتی از مراقبت های پزشكی و درمانی در باره آنها نیز مضایقه می شود. در صورتی كه بخت با آنها یار باشد و فرزند پسر به دنیا بیاورند به موقعیتهای بهتری در خانواده نایل می شوند و در جامعه مورد تقدیر قرار می گیرند. به نظر می رسد این تمایلات و رفتارهای این چنینی برای جامعه هند بسیار خطرناك باشد.

●جریان اجتماعی شدن دختران

عناصر فرهنگی و مذهبی در جریان اجتماعی شدن یك دختر ، نقش غالب را ایفا می كند. مراحل اجتماعی شدن از طریق فرهنگ، تعریف شده و انتظارات اجتماعی، كاملا مشخص كرده است كه چه چیزهایی در ارتباط با زنان است. اجتماعی شدن، جریان ساختن واقعیت و ایفا كردن یك سری نقش ها در جامعه است. این فرآیند نهادینه ساختن ارزش ها ،از لحظه تولد شروع شده و نقش هر یك از دو جنس مرد و زن را ، بر آنان تحمیل می كند. بدین سان نحوه رفتار در خلال فرآیند اجتماعی شدن، آموزش داده می شود. مهمترین عامل اجتماعی شدن فرد، خانواده، مدرسه و رسانه های گروهی هستند.

خانواده ، اولین نهادی است كه اجتماعی شدن را به شخص آموزش می دهد. در چارچوب خانواده دختر از همان اوان طفولیت با تبعیض هایی در امر تغذیه، كارهای سخت و دشوار و آموزش و پرورش مواجه می شود. در واقع این خانواده است كه دختر را وابسته به خود و غیر مهاجم بار می آورد و به منظور ترویج هنجارهای اجتماعی این عقیده را به پسرها القاء می كند كه آنها برتر هستند.

از لحاظ سن و جنسیت در سلسله مراتب خانواده هندی، ابتدا پسران جوان سپس مردان با قدرت كمتر و پس از آن پیرمردان و زنان پیر قرار می گیرند. یك پسر نافرمان و سركش می تواند از خانه فرار كند ولی یك دختر سركش نمی تواند به راحتی دست به چنین كاری بزند چرا كه چنین كاری خطر بزرگی برای دختران و زنان بی سرپناه كه خارج از خانه به سر می برند به همراه دارد.

در واقع تقسیمات جنسی از خانواده شروع می شود. تصورات و برداشت های عمومی شخص از خانواده برگرفته می شود و در نتیجه رجحان فرزند پسر بر دختر، پسرها به طور شگفت آوری تمامی امكانات خانه را به خودشان اختصاص می دهند.

این مجموعه پدیده ها به طور چشمگیری در طی قرون و اعصار در جامعه هند به حیات خود ادامه داده است. عضویت در یك خانواده با سیستم پدر سالارانه باعث می شود كه پسرها مقام و رتبه بزرگسالان را به عهده بگیرند و نقش هایی در چارچوب همان خانواده ای كه در آن متولد شده و بزرگ می شوند را ایفا نمایند.

---