علم زیان‌بار

علم‌اندوزی، زمانی فضیلت دارد که با خلوص نیت همراه باشد و در پی انگیزه‌هایی مانند به دست آوردن مال و جاه و شهرت نباشد.

علم‌اندوزی، زمانی فضیلت دارد که با خلوص نیت همراه باشد و در پی انگیزه‌هایی مانند به دست آوردن مال و جاه و شهرت نباشد. افرادی که برای مصرف‌های دنیایی به دنبال علم می‌روند، نیتشان خالص و برای خدا نیست. ازاین رو، آثار نیک و مثبت علم واقعی بر رفتار و گفتار چنین افرادی پدیدار نخواهد شد. در روایتی از حضرت علی(ع) آمده است: بسا عالمی که بدکار است و عبادت‌کننده‌ای که نادان است. بنابراین، از عالمان بدکار و عبادت‌کنندگان نادان بپرهیزید (که پشت دینداری را این گروه می‌شکنند). منظور از عالم بدکار در این روایت، کسی است که گرچه از نظر علمی به جایگاه والایی رسیده، از نظر تزکیه و تهذیب نفس موفق نبوده است، بلکه هر چه توان و دانش ذهنی او افزایش یافته، خودخواهی و خودبینی در آنها رشد کرده و تاریکی، نفس او را فرا گرفته است. در جهان امروز، بسیاری از جنگ‌های ویران‌کننده را همین عالمان بی‌تعهد پایه‌ریزی کرده‌اند. بدین ترتیب، برای به دست آوردن شهرت و ثروت، بزرگ‌ترین جنایت‌های بشری مرتکب شده‌اند؛ آنها که علم را در خدمت تولید سلاح‌های جنگ‌افروز درآورده و به واسطه قلم‌های خود، اندیشه مادی و غیراخلاقی را در ذهن نسل‌های آینده تزریق می‌کنند. اینان نمونه آشکار این سخن سنایی هستند که: «چو دزدی با چراغ آید، گزیده‌تر برد کالا». در نظر مولا علی(ع) نیز جهل، از چنین علمی بهتر است: «چه‌بسا جهل که از علم سودمندتر است».