این فیس بوک پرماجرا

نگاهی به تاثیرات اجتماعی شبکه های اجتماعی

شبکه های اجتماعی این روزها به یکی از پرطرفدار ترین رسانه ها تبدیل شده اند که مخاطبان بسیاری را بخصوص از میان قشر جوان به خود جلب کرده است . ویژگی های تعاملی این رسانه و ایجاد بستر برای ایجاد روابط اجتماعی از جمله دلایلی است که این نوع از رسانه ها را به شدت با استقبال روبه رو ساخته است.امروزه صدها سایت شبکه اجتماعی با حوزه‌های تخصصی متفاوت و همچنین با زبان‌های متنوع برای کاربران کشورهای مختلف در اینترنت فعالیت می‌کنند. در دنیا فیس‌بوک، اورکات و مای‌اسپیس از جمله مهم‌ترین شبکه‌های اجتماعی هستند و در ایران کلوب پرطرفدارترین سایت از این نوع است. کاربردها و قابلیت‌های شبکه‌های‌ اجتماعی بسیار متنوع است و این سایت‌ها تمایل دارند حداکثر میزان نیاز آنلاین کاربران خود را برآورده کنند.

کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌توانند در این سایت‌ها صفحات و پروفایل‌های شخصی برای خودشان ایجاد کنند، شبکه‌ای مجازی از دوستانشان پدید آورند، آنها می‌توانند همانند فضایی که وبلاگ‌ها و میکروبلاگ‌ها در اختیارشان قرار می‌دهند یادداشت‌های کوتاه و بلندشان را منتشر کنند، عکس، صدا و ویدئوهای شخصیشان را آپلود کنند، از آخرین اخبار و رویدادها در حوزه‌های مختلف آگاه شوند، در صفحات هواداری و اتاق‌های گفتگوی متنوع عضو شوند و قابلیت‌های فراوان دیگری که ممکن است هر شبکه‌ اجتماعی برای کاربرانش فراهم کند. کاربران شبکه‌های اجتماعی از این قابلیت‌ها و امکانات متنوع به یک میزان و در یک سطح استفاده نمی‌کنند.

برخی کاربران اینترنتی در چند شبکه اجتماعی عضو هستند، روزانه به این سایت‌ها سر می‌زنند و اکثر امکانات آنها را به کار می‌گیرند و برخی دیگر ممکن است تنها در یک سایت عضو باشند و هر از چندگاهی تنها به صفحه شخصی خودشان مراجعه کنند. بین این دو گروه نیز کاربران اینترنتی بر حسب میزان و نوع استفاده‌شان از شبکه‌های اجتماعی در طیف وسیعی قرار می‌گیرند.

البته صاحب نظران معتقدند که نقش رسانه ها و علی الخصوص شبکه های اجتماعی را بر جامعه و رفتارهای اجتماعی نباید دستکم گرفت. به طور کلی هرچند نمی توان از اهمیت عوامل اقتصادی در ایجاد تغییرات اجتماعی در جوامع کاهید ، اما رسانه ها نیز با پیشرفت های شگرف اخیر ، خود را به یکی از نیروهای اساسی در ایجاد تغییرات اجتماعی تبدیل کرده اند . شاید بتوان گفت امروزه رسانه ها سلیقه ها را تعیین می کنند ، پاسخ های تولیدی را در دسترس مشتریان می گذارند و از این طریق بدون آنکه نامی از خود بر جای بگذارند به تغییر و تحول در سیستم ها و فرایند های اجتماعی

می‌‌پردازند . با این حال یکی از دستاوردهای جدید در حوزه رسانه ای شبکه های اجتماعی Social networking است که با نگاهی بر حوادث پس از انتخابات سال ۸۸ در ایران به خوبی می توان نقش این رسانه را در ایجاد شبکه های اجتماعی واقعی و ارتباط بین فردی و به عبارت بهتر فرماندهی یک آشوب خیابانی مشاهده کرد.

البته تاثیرات شبکه های اجتماعی تنها به حوزه سیاست نیز ختم نمی شود بلکه حوزه های فرهنگی و اجتماعی نیز تحت تاثیر این پیشرفت رسانه ای قرار می گیرند. به عنوان مثال با وجود اینکه هر ماه میلیون‌ها نفر به فیس‌بوک می‌پیوندند تا با دوستان و اعضای خانواده‌شان در تماس باشند به نظر می‌رسد این شبکه اجتماعی تأثیرات منفی و ناخواسته‌ای هم بر روابط بین فردی داشته است.، نتایج یک مطالعه در انگلستان نشان داده است که حدود یک سوم طلاق‌ها در این کشور با شبکه اجتماعی فیس‌بوک در ارتباط است.در این مطالعه حدود پنج هزار دادخواست طلاق مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده است که در ۳۳درصد این دادخواست‌ها به فیس‌بوک به عنوان یکی از دلایل درخواست طلاق اشاره شده است.یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که معمولاً یکی از طرف‌ها به گونه‌ای از فیس‌بوک استفاده می‌کند که باعث نارضایتی طرف دیگر می‌شود.

از مهم‌ترین تأثیرات فیس‌بوک که در پرونده‌های طلاق عنوان شده، برقراری ارتباط دوباره فرد با طرف‌های روابط پایان یافته، ارسال پیام‌های نامناسب و یا گزارش خیانت طرف مقابل از طریق دوستان فرد بوده است.در سال ۲۰۰۹ نیز مطالعه‌ای به همین روش در انگلستان صورت گرفته و مشخص شده بود که در یک پنجم از دادخواست‌های طلاق به واژه فیس‌بوک اشاره شده است.

افزایش این آمار نگرانی‌هایی را در جامعه بریتانیا برانگیخته است.دیگر یافته جالب این پژوهش این است که فقط در ۲۰ دادخواست از رقیب فیس‌بوک یعنی توئیتر نام برده شده است.

مطالعه مشابه دیگری نیز که توسط آکادمی وکلای خانواده در آمریکا انجام گرفته است، نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۰ حدود ۸۰درصد از متقاضیان طلاق در دادخواست‌های خود به موضوع فیس‌بوک اشاره کرده‌اند و از این موضوع به عنوان مدرکی برای اثبات حقانیت خود استفاده کرده‌اند.نتایج بررسی‌های دیگر نیز نشان می‌دهد که شبکه اجتماعی اینترنتی «فیس بوک» نه تنها عاملی برای تنش در روابط خانوادگی در آمریکا است، بلکه یک پنجم طلاق‌ها در این کشور به نوعی با این شبکه مرتبط است.نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که شبکه اجتماعی اینترنتی «فیس بوک» نه تنها عاملی برای تنش در روابط خانوادگی در آمریکا است، بلکه یک پنجم طلاق‌ها در این کشور به نوعی با این شبکه مرتبط است. وکیل متخصص در امور طلاق در نیویورک با اشاره به نتایج بررسی‌های اخیر اظهار داشت: گوگل، فیس‌بوک، مای اسپیس و توئیتر اثبات خیانت شریک زندگی را آسان کرده است.وی افزود: خیانت همواره وجود داشته، اما این شبکه‌ها و پایگاه‌های الکترونیک کشف خیانت را آسان کرده‌اند.

چندی پیش یک زن آمریکایی در ایالت فلوریدا اعتراف کرد در زمانی که در حال بازی در فیس بوک بوده از گریه‌های پسرش کلافه شده و وی را به‌شدت تکان می‌دهد که این مسئله باعث مرگ وی شد.طبق تحقیقات کلی دیگری نیز شبکه اجتماعی فیس‌بوک این روزها نقش پررنگی در جدایی زوج‌ها از یکدیگر بازی می کند و یکی از مهمترین دلایل طلاق این روزهای زوجین از یکدیگر به شمار می‌آید.تازه ترین یافته های موسسه «دیوورس آنلاین» حکایت از این دارد که عامل یک سوم طلاق های زوجین از یکدیگر فیس بوک است.براساس این یافته ها دادخواست های طلاقی که در دو سال گذشته واژه «فیس بوک» در آنها به چشم می خورده، دوبرابر شده است.

مهمترین دلایلی که زوج ها برای دادخواست خود در این موسسه اعلام می دارند، عکس های نامناسب شریک زندگیشان در فیس بوک، دیدن پیام های غیراخلاقی همسر برای دیگران و دیدن همسرشان با شخص دیگری در میهمانی های مختلف است.لذا در نهایت باید گفت با توجه به استفاده روبه افزایش از این نوع رسانه‌ها در کشور و همچنین با درنظر گرفتن مخاطب این رسانه ها که غالبا از جوانان هستند ضرورت دارد تا صاحب نظران مسائل اجتماعی در این عرصه وارد شده و به بررسی تاثیرات استفاده از این نوع رسانه‌ها پرداخته و راهکارهایی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی مرتبط با با آن بپردازند.

طهورا مهدوی