عوارض وزن گیری نامناسب در بارداری

دوران بارداری تغییرهای فیزیولوژیک زیادی را در بدن به وجود می آورد. عوامل متعددی در شکل گیری روند صحیــح بارداری و نتیجه آن مؤثر هستند، یکی از مهم ترین و اصلی ترین عوامل، تغذیه مادر باردار است. رشد و نمو جنین با تغذیه مادر ارتباط تنگاتنگ دارد و رعایت برنامه غذایی مناسب و متعادل برای ترمیم و تکامل بافت های مادر که عهده دار تغذیه و رشد جنین است، اهمیت دارد.
تغذیه نامناسب مادر طی دوران بارداری نه تنها باعث کاهش وزن جنین می شود بلکه گاه به مرگ و میر نوزاد نیز منجر خواهد شد.
تأثیرات وزن گیری نامطلوب
سوء تغذیه ناشی از کمبود دریافت (خفیف، متوسط و شدید) انرژی و مواد غذایی دوران بارداري و قبل از بارداري روي سلامت کوتاه مدت و بلند مدت مادر وکودك تاثیر مي گذارد. مشخص ترین نشانه سوء تغذیه در خانم های باردار، وزن گیری نامناسب در طول دوران بارداری است. علاوه بر وزن گیری ناکافی، ضعف و خستگی، ابتلا به عفونت های مکرر، تاخیر در بهبود زخم، افزایش خطرمسمومیت بارداری، خونریزی و کم خونی مزمن پـس از زایمـان، موفق نبودن در تداوم شیردهی و نگهداری نوزاد و ریزش مو در مادر و هم چنین زایمان زودرس، تولد نوزادکم وزن و کوتاه قد و افزایش احتمال مرگ جنین از عوارض دیگر سوء تغذیه است،که به دلیل کمبود دریافت انرژی و انواع موادمغذی در مادر یا جنین او رخ می دهد. این بچه ها به دلیل ســوء تغذیه مادر در معرض خطر چاقي مفرط و بیماري هاي قلبي عروقي قرار دارند .
در مقابل، وزن گیری بیش از مقدار لازم در دوران بـارداری (اضـافه وزن و چاقی در مادر) نیز نوعی سوء تغذیه محسوب می شود که می تواند سبب طولانی شدن مدت بارداری، دیابت بارداری، مسمومیت بارداری، افزایـش احتمال عوارض زمـان زایمان، زایمان سخت، افزایش احتمال سزارین، ماکروزومی جنین، مرده زایی، خونریزی بعد از زایمان، موفق نبودن در شیردهی کامل، عفونت زخم، عفونت دستگاه ادراری، عفونت لگن و باز نگشتن مادر به وزن قبل از بارداری حتی با گذشت سال ها از زمان زایمان شود. نوزادان متولد شده با وزن بالای4 کیلوگرم ، در معرض خطر چاقی مفرط و اضافه وزن و بیماری های مزمن مانند آسم، سرطان و... قرار می گیرند. هم چنین این نوزادان در معرض خطر فقر آهن هستند و این کمبود می تواند تاثیر نامطلوبی بر روی رشد مغزی جنین بگذارد که این امر روی سلامت و طول عمر آن ها اثر منفی دارد. به همین علت باید بر کنترل وزن زنان باردار و جلوگیری از اضافه وزن آنان تاکید شود. با این حال تجـویز رژیم لاغـری برای مـادران چـاق در دوران بارداری توصیه نمی شود.
وزن گیري كمتر از انتظار
هرگاه مادر باردار بر اساس جدول وزن گیري افزایش وزن کمتري داشته باشد و یا شیب نمودار وزن گیري مادر از شیب نمودار مرجع کمتر و یا هم سطح باشد، وزن گیري کمتر از حد انتظار محسوب مي شود.
چنانچه از هفته 15 بارداري به بعد مادر باردار چاق(با نمایه توده بدني مساوي یا بالاتر از30 ) ) کمتر از نیم کیلو گرم در ماه افزایش وزن داشته باشد.
چنانچه از هفته 15 بارداري به بعد مادر باردار با وزن طبیعي، کمتر از یك کیلو گرم در ماه افزایش وزن داشته باشد.
وزن گیري بیش از انتظار
هرگاه مادر باردار براساس جدول وزن گیري افزایش وزن بیشتري داشته باشد و یا شیب نمودار وزن گیري مادر از شیب نمودار مرجع بیشتر باشد، وزن گیري بیش از حد انتظار محسوب مي شود.
بعد از هفته 20 بارداري مادر نباید ماهانه بیش ازسه کیلوگرم افزایش وزن داشته باشد. گاهي اوقات این امر به دلیل جمع شدن آب به طور غیر طبیعي در بدن است که اولین نشانه پره اکلامپسي است. در این صورت اقدام های لازم براي کنترل مسمومیت بارداري باید انجام شود. این اقدام ها در مجموعه مراقبت هاي ادغام یافته دوران بارداري توضیح داده شده است.
اگر افزایش وزن مادر در طول دوران بارداري بیش از یك کیلوگرم در هفته باشد. (نشانه خطر)
علل وزن گیری نا مطلوب در دوران بارداری
سابقه تولد نوزاد کم وزن ، چند قلویی، حاملگی های مکرر به ویژه با فاصله کم (کمتر از سه سال)، تهوع استفراغ دوران بارداری، سابقه زایمان زودرس (قبل از هفته 7 )، سقط، حاملگی در سن زیر 18 یا بالای 35 ، ویار حاملگی یا پیکا، حجم زیاد کار روزانه، استراحت ناکافی، نداشتن فعالیت بدنی، استرس و افسردگی، اعتیاد به مواد مخدر، ناسازگاری بین زن و شوهر، اختلاف خانوادگی، نارضایتی از بارداری، ابتلا به بیماری های عفونی مثل سل و مالاریا، عادات غذایی نامناسب، پیروی از رژیم های غذایی خاص، سابقه یا ابتلابه بیماری های قلبی، فشار خون، دیابت، عفونت ادراری و ...
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار شما قرار می‌دهد.