تحلیلی بر طلایی ترین نسل فوتبال اسپانیا

ستاره هایی که از آسمان به روی مستطیل سبز فرود آمده اند

اسپانیا حالا صاحب هر دو عنوان بزرگ و کلاسیک جهان فوتبال است. تیم ملی این کشور یکشنبه شب ۲۰ تیر در ژوهانسبورگ ـ پایتخت آفریقای جنوبی ـ هلند را در وقت اضافی ۰ ـ ۱ برد تا برای اولین بار در تاریخ حیات خود فاتح جام جهانی شود. ۲ سال پیش تیم ملی سرزمین گاوبازان با پیروزی بر آلمان با نتیجه‌ای مشابه (۰ ـ ۱)‌ اما در وقت عادی، عنوان اولی جام ملت‌‌های اروپا را نیز به دست آورده بود.

فقط ۳ تیم داشته‌ایم که توانسته‌اند هر دو عنوان فوق را در آن واحد در اختیار داشته باشند و تیم قبلی انجام‌دهنده این مهم فرانسه بود که در سال ۹۸ فاتح جام جهانی و در سال ۲۰۰۰ قهرمان اروپا شد. برای اسپانیایی‌ها تعریف و تفسیر و فهم این پیروزی‌‌های بزرگ واقعا سخت می‌‌نماید. آنها از هر جهت شایسته این فتوحات بوده‌اند، اما مساله اینجاست که تا قبل از قهرمانی‌شان در یورو ۲۰۰۸ به مدت ۴۴ سال در سطح ملی به هیچ جامی دست نیافته بودند. قهرمانی امسال اسپانیا در جام جهانی نیز شرایطی حاصل آمد که این کشور پیشتر حتی یکبار فینالیست هم نشده بود.

آمار و ریزنتایج و فتوحات حاصله می‌گویند که شاید استعدادهای وسیع نسل فعلی ملی‌پوشان اسپانیا به حدی باشد که فاکتور هدایت این تیم و نام و اوصاف مربیان آنقدرها هم در قهرمانی‌‌های فوق سهیم نبوده باشد. لوئیس آراگونس که یورو ۲۰۰۸ را برد، همان‌قدر مدیون غنای ذاتی شاگردانش شد که ویسنته دل‌بوسکه در جام جهانی ۲۰۱۰ از مهارت‌های غریب آنان بهره‌مند گشت. هر دو مربیانی نظم‌گرا و منطقی هستند، اما به نظر می‌رسد که در مدیریت ژاوی، بازی‌سازی اینی‌یستا و گلزنی‌‌های «ویا» چنان شور و نیرویی نهفته است که مربیان نمی‌توانند تاثیری عمیق بر آن بگذارند و این بازیکنان تحت هر شرایطی و به هر شکل، کار خود را می‌کنند.

نسل فعلی ملی‌پوشان اسپانیا با در بر داشتن پویول، پیکه، کاپ دویا، اینی یستا، ژابی آلونسو، ناواس، ویا، راموس، مارچنا،‌ تورس، یورنته، فابرگاس و البته «کاپیتان کاسیاس» از چنان تبلوری برخوردار است که حتی اصول تاکتیکی احتمالا غلط مربیان خودی نمی‌تواند مهاری بر آن بزند.

حسن آراگونس و سپس دل‌بوسکه این بوده که توانسته‌اند آهنگ بازی ذاتی اسپانیا را که به لطف تکنیک سطح بالای اینی یستا، ژاوی، فابرگاس، پدرو و ویا جاری می‌شود، به بهانه طرح‌های تاکتیکی ضروری مهار نکنند و آزادی اجرا و اشاعه را به آن بدهند. این از خوش‌اقبالی مربیان اسپانیاست که این ستاره‌ها اینک در اوج تبلور خود قرار دارند یا در آستانه رسیدن به آن هستند و به لحاظ ذاتی و شعور فردی و گروهی در سطحی قرار دارند که می‌‌توانند هر حریفی را ساقط کنند و کافی است سرمربی آنها را در قید و بندهای تاکتیکی اسیر نکند. دل بوسکه در جام جهانی اخیر در آفریقا این کار را نکرد و آراگونس در یورو ۲۰۰۸ دست به این کار نزده بود و پیش‌تر نوشتیم که حاصل آن چه بوده است.

● کلیدی‌ترین عناصر

بدون این که نقش مهم دل‌بوسکه براساس توضیحات فوق کوچک جلوه کند یا بر این نکته تاکید نشود که آراگونس توانست اولین قهرمانی اسپانیا را در سطح ملی‌ پس از فتح یورو ۱۹۶۴ و نایب قهرمانی در همین مسابقات به سال ۱۹۸۴ پایه‌ریزی کند، باید متذکر شد که کلیدی‌ترین عناصر در تیم ملی اسپانیا نه بر روی نیمکت مربیان، بلکه در داخل میدان و بین بازیکنان مشاهده می‌شوند.

همان‌طور که وقایع جام جهانی ۲۰۱۰ نشان داد، ایکر کاسیاس یک دروازه‌بان برجسته و کاپیتانی قابل اتکا برای اسپانیول‌هاست. او در ۲۸ سالگی و به لطف ملی‌پوش شدنش از ۱۸ سالگی و راهیابی به ترکیب ثابت تیم‌های ملی و رئال مادرید از همان سن و همچنین آشنایی کامل با فرهنگ و نوع بازی در کشورش به خوبی توانسته است سایرین را در تیم ملی به حرکت و گردش درآورد و به سوی مقصد به پیش راند.

در مرکز خط دفاعی اسپانیا هم‌باشگاهی و آشنا بودن پویول و پیکه یک نعمت است و این امر برای زوج ژاوی و اینی یستا در مرکز خط میانی و پدرو رودریگز که او هم گاهی به این جمع می‌پیوندند، نیز صدق می‌کند. در خط حمله هم ویا یک مهره طراز اول است و کافی است به یاد آوریم که به لطف بارسلونیایی شدن او در اواخر بهار امسال، شمار مردان این باشگاه در ترکیب ثابت تیم ملی اسپانیا در دیدارهای اخیر جام جهانی گاهی از مرز ۶ نفر هم عبور می‌کرد. حسن این قضیه این است که بازیکنان حتی با چشم‌های بسته نیز یکدیگر را در زمین پیدا می‌کنند و سرعت کارگروهی و هماهنگی‌شان به حدی خیره‌کننده می‌رسد.

● غیرقابل وصف

«داوید ویا»ی ۲۹ ساله که در دیدارهای دوم تا پنجم اسپانیا در جام جهانی نوزدهم مجموعا ۵ گل زد، پس از ثبت اولین قهرمانی این کشور در تاریخ ۸۰ ساله برپایی جام‌های جهانی می‌گوید: «بسیار خوشحالم که در این پیروزی‌ها و قهرمانی در جام جهانی ۲۰۱۰ شریک بوده‌ام. همین‌طور از این نکته که عضوی از این نسل طلایی به شمار آمده‌ام، به خود می‌بالم. ما روزهای خوش و خاصی را در زمان برپایی این مسابقات سپری کردیم. زمانی که وجد و شادی ما غیرقابل وصف بود.»

شاید سخت‌‌ترین قسمت کار فوتبال اسپانیا از این پس شروع بشود، زیرا همه انتظار دارند که قهرمان فوتبال اروپا و جهان به سوی مقام‌های بعدی نیز خیز بردارد و نلغزد. این یک حقیقت عجیب است که اسپانیا در ۴ سال اخیر فقط در ۳ مسابقه رسمی شکست خورده است و در ۶۴ بازی واپسین دوستانه و رسمی‌اش ۵۵ مسابقه را فتح کرده و این رکوردی است که برزیل هم در دوران اوجش نداشته است.

اما برزیلی‌ها فاتح ۵ دوره جام جهانی و نایب قهرمان دو دوره آن بوده‌اند و تا زمانی که اسپانیا نتواند به این‌گونه رکوردها نزدیک شود، نمی‌تواند خودش را یکی از بزرگان کلاسیک این ورزش بشمرد. با وجود این، سرخیو راموس مدافع راست ماجراجوی تیم ملی اسپانیا می‌گوید: «ما سزاوار این بردها بوده‌ایم، زیرا واقعا تلاش کرده‌ایم. اینها مایه افتخار و غرور ماست.»

● یک دلگرمی

کمتر کسی می‌‌تواند مهارت‌های ژاوی و اینی‌یستا و همچنین فابرگاس را در بازی‌سازی و حرکات محکم الونسو، پویول و پیکه در کار دفاعی و سرعت عمل و شم گلزنی ویا را منکر شود؛ تعدد پیروزی‌های حاصل آمده از مهارت‌های مردان فوق، وضعیت اسپانیایی‌ها را به لحاظ مسائل روحی نیز به حد ایده‌آل رسانده و آنها را صاحب اعتماد به نفس کامل کرده است.

همین ویژگی‌ها بود که سبب شد اسپانیا از شکست در همان مرحله نخست جام جهانی ۲۰۱۰ در برابر سوئیس جا نخورد و هر ۶ بازی بعدی‌اش را ببرد و قهرمان شود. مصدومیت و فرم بد فرناندو تورس سبب شد اسپانیا امسال کمتر از گذشته گل بزند و ۴ بازی را فقط با نتیجه یک بر صفر و یکی را با حساب دو بر یک ببرد و با این که اسپانیا شرایط و امکان کسب بردهایی پرگل‌تر را هم داشت اما از فرصت‌های خود به حد کفایت بهره نگرفته و کسی نبود تا گل‌های اضافی برای این کشور بزند.

ولی اسپانیا همیشه این دلگرمی را داشت که اگر هم در خط حمله پشتوانه و نفرات لازم را ندارد (و دل بوسکه نیز شهامت میدان دادن به یورنته را نداشت)‌ هافبک‌هایی دارد که می‌توانند یک تنه سرنوشت‌ساز باشند. ثروت و موهبت فوتبال اسپانیا را از این نکته دریابید که یکی از هافبک‌های ذخیره‌اش سسک فابرگاس معروف است که وقتی در دیدار نهایی از دقیقه ۸۷ به میدان آمد، با طراوت و شادابی‌اش تک‌گل منجر به قهرمانی اسپانیا را برای اینی یستا در وقت اضافی پایه‌گذاری کرد.

● به طور همزمان

روزنامه «AS» اسپانیا بدرستی نوشته است: «خوشبختی فوتبال اسپانیاست که این همه بازیکن ممتاز در زمانی تقریبا برابر و مشابه به نقطه بهره‌دهی خود رسیده‌اند و تا زمانی که این وضع برقرار است، موفقیت‌های این کشور ادامه خواهد یافت. این طلایی‌ترین نسلی است که فوتبال اسپانیا از اواسط دهه ۱۹۶۰ به بعد داشته است.»