آرامش قبل از توفان

شمس لنگرودی یکی از شاعران مستقل کشورمان که تاریخ تحلیلی شعر نو به قلم او نگاشته شده دهه‌بندی شعر معاصر را رد می‌کند آیا این امر به مثابه رد دستاورد‌‌های آن دهه پرفراز و نشیب …

شمس لنگرودی یکی از شاعران مستقل کشورمان که تاریخ تحلیلی شعر نو به قلم او نگاشته شده دهه‌بندی شعر معاصر را رد می‌کند آیا این امر به مثابه رد دستاورد‌‌های آن دهه پرفراز و نشیب است؟ خب! با کمی تامل می‌توانیم به این سوال پاسخ قابل قبولی بدهیم شاید منظور شمس لنگرودی به عنوان کسی که پیشینه شعر نوین ایران را می‌شناسد رسیدن به دستاوردهای مشترک است، نیما با دگرگونی وسیعی که در سیمای ادبیات فارسی به وجود آورد جغرافیای وسیعی را در اختیار شاعران قرار داد کما اینکه ظرفیت‌‌های شعر نیمایی هرگز شکوفا نشد و ظهور شاگردان نیما در عرصه ادبیات باعث به وجود آمدن جریان‌‌های جدید شد که تا به امروز این صداها به گوش می‌رسد،هر چند فروکش کرده باشند تاکید نیما نزدیک شدن به طبیعت کلام بود او در مقدمه‌ای که در ابتدای «افسانه» می‌نویسد خطاب به نسل جوان از یک ساختمان سخن می‌گوید از ساختمانی که صداها توانسته‌اند به آن راه پیدا کنند و در حال گفت‌وگو با یکدیگر هستند این سادگی در حقیقت به فراخور پیشینه شعر قدما، به لحاظ فیزیکی بیشتر قابلیت همزادپنداری را داشت و بزرگ‌ترین مزیت آن رهنمون شدن به ساختارهای تازه بود که نیما از آن به عنوان ساختمان یاد می‌کند. اما شعر دهه ۸۰ برخلاف چند دهه اخیر در آرامشی سترگ به سر می‌برد، تو گویی آرامش قبل از توفان است بسیاری از صاحب‌نظران دهه ۷۰ را نقطه عطفی در تاریخ ادبیات ایران می‌دانند از سویی دیگر تعدادی از طلایه‌داران ادب و فرهنگ فارسی به هیچ قیمت نمی‌توانند با دهه ۷۰ کنار بیایند و اغلب شعرهای دهه ۷۰ را نوعی شکست سیاسی شاعران می‌دانند.

اما باید پذیرفت دهه ۷۰ نیز تبعات خود را داشت و رگه‌هایی از آن را حتی می‌توانیم در نسل شعر دهه ۸۰ ببینیم. دهه ۷۰ برای بسیاری از شاعران خوش‌یمن بود شاید به دلیل مصادف شدن فعالیت آنها در این دهه، در ثانی مشکلاتی که شاعران جوان به لحاظ نشر کتاب با آن درگیرند به این شکل نبود و همین قاعده باعث شد در هر کوچه و برزنی شاهد نشر کتاب باشیم در‌گیری ژورنالیستی که بین شاعران به وفور دیده می‌شد از براهنی تا رویایی... شاید یکی از علت‌‌های داغ بودن بازار دهه ۷۰ بود ولی امروز صدایی به گوش نمی‌رسد حتی نجواهایی که به گوش می‌رسید کاملا فروکش کرده‌اند. از مشکلات نشر کتاب گفتیم شاید در خوش‌بینانه‌ترین شرایط شاعری بتواند ۱۱۰۰ نسخه از شعرش را به عموم علاقه‌مندان هدیه کند که عموم این علاقه‌مندان همان شاعران هستند. شاید در این شرایط وبلاگ‌نویسی ملغمه شاعران نسل جوان است.همانطور که می‌دانید ایران کشوری در حال توسعه است بنابراین با چند کلیک می‌توان تارنمایی شخصی خود را راه‌اندازی کرد و به گفت و شنود با نسل‌‌های مختلف پرداخت امروزه روزنامه‌نگاران نویسندگان شاعران حتی دختر پنچ ساله‌ای که به کمک پدر و مادر خاطرات کودکی خود را در یک صفحه مجازی ثبت می‌کند تا خود را با مرور زمان همراه کند... امروزه وبلاگ‌نویسی یکی از دغدغه‌‌های شاعران دهه ۸۰ است اگر به مرزبندی شعر معاصر اعتقاد داشته باشیم به سادگی درمی‌یابیم در قهقرای نا‌بسامان نشر کتاب وبلاگ نویسی دریچه تازه‌ای است که در رهیافت رسالت خبررسانی از قوت ویژه‌ای برخوردار است شاعران جوان... این جهان تازه را فتح کرده‌اند و بیرق سرخی را نیز بر فراز آن افراشته‌اند که نشان از هوش و ذکاوت شعر جوان دارد شعر دهه ۸۰ در ادامه شعر دهه ۷۰ است ولی با ظرفیت‌‌های تازه... اگر شاعرانی را که دچار آوانگارد زدگی شده‌اند، افراطی بنامم شاید به مذاق خیلی‌‌ها خوش نیاید ولی غرض این کلمات جدی گرفتن شعر دهه ۸۰ در حوزه وبلاگ‌نویسی و فضای مجازی است شاعرانی که ناچارند در این فضای ناشناخته خود را به تمکین برسانند و این سرخوردگی را به هر نحوی جبران نمایند.

حامد رحمتی