پراکندگی جغرافیایی باران های اسیدی

تا کنون گمان می رفت که باران اسیدی مسئله ای منطقه ای بوده و بیشتر گریبانگیر کشورهای صنعتی نیمکره شمالی است

تا کنون گمان می رفت که باران اسیدی مسئله ای منطقه ای بوده و بیشتر گریبانگیر کشورهای صنعتی نیمکره شمالی است . چون در بخشهایی از اروپا و آمریکای شمالی ، بارانهای اسیدی بر پنج تا ده میلیون هکتار از سرزمینهای این دو قاره ، اثر منفی گذارده بود ، ولی بررسی های انجام شده نشان داد که مسئله بارانهای اسیدی یک مشکل فرامرزی است .

در همین رابطه در سال ۱۹۸۲ به دنبال فعالیت های مسئولان طرح همکاری برای تعیین و برآورد انتقال دوربرد و فرامرزی آلودگی در اروپا ، قرارداد میان دولتهای کانادا و آمریکا در زمینه آلودگی فرامرزی در هوا را به امضاء رسانیده است .

در ضمن باید یادآورشد که شدید ترین باران های اسیدی در جنوب شرق کانادا ، شمال شرق ایالات متحده آمریکا و غرب اروپا، نازل می شود . بدین ترتیب مشخص می شود که آلودگی های ناشی از صنایع سنگین کشورهای صنعتی جهان ، موجبات بارانهای اسیدی را فراهم می سازد .

● میزان آلودگی

بررسی ها نشان می دهد که انسان با افزودن سالانه ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تن از سولفورها ، سوختن ۶۰ درصد زغال سنگ ، ۳۰ درصد فرآورده های نفتی و ۱۰ درصد فرآورده های صنعتی ، احتراق سوختهای آلی و تولید ۲۰ میلیون تن نیتروژن در سال موجبات آلودگی هوا را فراهم می سازد .

● باران اسیدی در شهرها

معمولا در شهرها به دلیل مه دودهای شیمیایی و تمرکز مواد آلاینده ، بارشها عمدتا اسیدی هستند . همچنین وجود مه دود در قسمت های آلوده شهر ، میزان رطوبت اسیدی هوا را افزایش می دهد . این رطوبت اسیدی هنگام وارد شدن به دستگاه تنفسی انسانها می تواند مشکلات جدی به وجود آورد . بر این اساس در مورد باران اسیدی در شهرها باید به دو نکته توجه کنیم :

▪ اولا هر اندازه از اطراف شهر به مرکز شهر نزدیکتر شویم ، بارشهای اسیدی شدید تر می شود .

▪ ثانیا به دلیل افزایش آلودگی هوا از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۵ میزان اسیدیته بارندگی ها افزایش یافته است . چنین بارشهای اسیدی بر فرسایش ساختمان ها و سازه های شهری تاثیر گذاشته و آثار زیست محیطی دارد . به عنوان مثال ، آلومینیوم خاک به توسط بارانهای اسیدی آبشویی یافته و به دریاچه ها و یا رودخانه ها انتقال می یابد . که خود یک خطرجدی برای آبزیان است .

جنگل ها بر اثر بارانهای اسیدی می سوزند و تخریب می شوند . اگر رواناب بارانهای اسیدی به مخازن ذخیره آب شهرها وارد شوند اثرات جدی بر سلامت انسانها دارند .

● آیا می توان اثرات بارانهای اسیدی را خنثی کرد ؟

در این رابطه تا کنون دو راه حل پیشنهاد شده است :

۱) یکی افزودن مقداری آهک به دریاچه ها ، رودها ، جویبارها و یا مناطق مستعد به آلودگی .

۲) دیگری ممانعت از تولید عوامل آلوده ساز محیط در همان نخستین گامها . نتایج به دست آمده نشان می دهد ، اگر چه راه حل اول عملی بوده و کشور سوئد با صرف هزینه ای حدود ۱۵ میلیو دلار در سال ۱۹۸۲ آن را در بیش از ۱۵۰۰ دریاچه اجرا کرد و تا حدودی نتیجه گرفت ، ولی راه حل دوم راه حلی اساسی تر خواهد بود .

نوشته شده توسط عاطفه قربانی

منابع :

۱ـ جغرافیای آبها ، دکتر سعد اله ولایتی ، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد ، سال ۱۳۸۳

۲ـ مبانی میکروکلیماتولوژی ، دکتر ابوالفضل عشقی و دکتر هادی قنبرزاده ، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی مشهد با همکاری انتشارات سخن گستر ، سال ۱۳۸۲