تکنیک های مفید برای افزایش تمرکز

افکار، غم، ناراحتی، گرسنگی، تشنگی، نگرانی، ترس، خشم، شادی و مواردی از این قبیل جزو عوامل درونی حواس پرتی هستند.

یکی از مشکلات عمده نوجوانان و جوانان، نداشتن تمرکز هنگام مطالعه است. چنانچه تمرکز افراد به هم بریزد حتی با وجود مطالعه در زمان‌های طولانی، بازهم نمی‌توانند نتیجه مطلوب را به دست بیاورند. عوامل بیرونی و درونی باعث ایجاد حواس پرتی در فرد می‌شود و نهایتا تمرکز او را از بین می‌برد.

افکار، غم، ناراحتی، گرسنگی، تشنگی، نگرانی، ترس، خشم، شادی و مواردی از این قبیل جزو عوامل درونی حواس پرتی هستند و سر و صدای محیط، تلفن همراه، تلویزیون و دیگر لوازم صوتی، نور شدید یا ضعیف و ازدحام جزو عوامل بیرونی است که ایجاد حواس پرتی می‌کند. عوامل بیرونی را راحت‌تر می‌توان کنترل کرد و برای افزایش تمرکز بهتر است ابتدا عوامل حواس پرتی به حداقل برسد.

این تکنیک‌ها برای افزایش تمرکز در حین مطالعه توصیه می‌شود:

ایجاد رغبت: با ارائه اطلاعات کافی درباره مطلبی که فرد مطالعه می‌کند و کاربرد آن می‌تواند در وی ایجاد انگیزه کند و او را به سوی تمرکز سوق دهد.

تعیین زمان مطالعه: زمان مطالعه با توجه به کارهای ضروری و غیرضروری تعیین می‌شود و بهتر است فرد در فواصل بین مطالعه به استراحت نیز بپردازد.

تعیین مکان مطالعه: مکان مطالعه بهتر است از قبل تعیین شود تا حالتی را در فرد ایجاد کند که بداند آن مکان فقط مختص به مطالعه بوده و بهتر است آنجا به‌هم ریخته و آشفته نباشد و از نورکافی برخوردار باشد.

تکرار جمله تاکیدی: لازم است فرد بارها به خود متذکر شود که الان زمان مطالعه است و قرار نیست به مطلب دیگری فکر کند. جمله‌های این چنینی می‌تواند بارها از سوی فرد تکرار شود.

خواندن اجمالی: فرد ابتدا به صورت اجمالی مطلب را می‌خواند و با این کار درک اولیه از مطلب پیدا می‌کند و سپس شروع به خواندن جزئیات می‌کند.

سریع خواندن: ذهن انسان این توانایی را دارد که در یک زمان به چند مطلب مختلف فکر کند. بنابراین برای افزایش تمرکز لازم است سریع‌خوانی صورت بگیرد تا ذهن فرصت پرداختن به چند مساله را نداشته باشد.

تقسیم انرژی: بهتر است مطالب سخت و دشوار در زمانی خوانده شود که فرد در اوج انرژی است.

خط کشیدن زیر مطالب مهم: این روش ذهن فرد را درگیر تمرکز بیشتر و دقت کردن و پیدا کردن مطالب مهم و از حواس پرتی جلوگیری می‌کند.

استفاده از راهنما و ابزار: به‌عنوان مثال استفاده از مداد یا انگشت هنگام مطالعه می‌تواند تمرکز را افزایش دهد و به نوعی ذهن به سوی نگاه کردن و توجه کردن به مطلب مورد‌نظر هدایت می‌شود.

یادداشت‌برداری و نکته‌برداری: این روش کمک می‌کند مطالب مهم تر و عناوین کلی‌تر از سوی فرد دوباره‌نویسی شود و برای مرور، دسترسی بهتری به نکات داشته باشد.

کنترل افکار مزاحم: بسیاری از افکار، مانع تمرکز ما می‌شود. توصیه می‌شود فرد، افکار مزاحم تکرار شونده خود را یادداشت کند. سپس برای این افکار و پرداختن به آنها زمان در نظر بگیرد. یعنی در طول روز زمان مشخصی را در نظر داشته باشند که به این افکار نیز بپردازند و این روش باعث می‌شود کنترل افکار در اختیارش قرار گیرد.

دکتر مهرنوش دارینی - روان‌شناس و مشاور