واژه شناسی در آثار طنز

کاربرد درست واژه در متن تصویری اثر اگرچه امری بدیهی و مسلم در سینما و تلویزیون است و تونالیته آوایی صدا در هنگام ادای کلمه در حالات متفاوت کمیک و جدی، بالذات حس های گوناگونی …

کاربرد درست واژه در متن تصویری اثر اگرچه امری بدیهی و مسلم در سینما و تلویزیون است و تونالیته آوایی صدا در هنگام ادای کلمه در حالات متفاوت کمیک و جدی، بالذات حس های گوناگونی را می طلبد اما مکث بر آثار کمدی دهه اخیر این نکته را مشخص می کند که ظرف ادبی این دست آثار تا چه میزان بر فرهنگ گفتمانی یک جامعه تاثیر مثبت یا منفی باقی می گذارند.

به واقع با یک نگاه تحلیلی به کمدی تلویزیونی در دهه ۸۰ متوجه می شویم که آثار مهران مدیری تا چه میزان بر گویش جامعه ایرانی اثرگذار بوده است. از این وجه زبان متنی پاورچین جدای از بازتعریف برخی از نمادها و نشان های فرهنگی، اجتماعی و ادبی سرزمین ایران و استقرار نگاهی کنایی و هجوی که بر ساختار اثر داشت به دلیل آنکه سویه ای گاه متعارض با قالب فرهنگی ادبیات فارسی را می یافت و به نوعی وجهی مخدوش را در ساختار این زبان به وجود میآورد، واکنش های منفی و معترضانه بسیاری را پدید آورد. حجم این اعتراضات که زاویه نگاه به اثر را بر بحث هجاشناسی و ضرباهنگ ادبی معطوف داشته بود در قبال شبهای برره فزونی یافت و نمونه هایی چون «این نفس من بیده» یا «الهی قربونت بشم جیگر» که از زبان داود برره و سالارخان اداشد بازخوردهای متفاوتی را در هر دو طیف موافق و مخالف به دنبال داشت و اگرچه از اسباب کمدی کلام به شمار می رفت اما به وضوح، فرهنگ گفتمانی جامعه ایرانی را تحت الشعاع قرار می داد و همین اثرات اغلب منفی بر ساختار دستور زبان ادبیات فارسی بود که رسانه ملی را در قبال این دست آثار دچار زاویه ساخت و رویکرد تولیدی را به سمت و سوی درام های روتین کشاند.

سینما نیز به تبع کمدی های تلویزیونی قصه و خط داستانی خود را همسو با طنازی های بداهه گونه برخی بازیگران سر و شکل بخشید که این مساله در بلند مدت باعث رشد کمدی نازل ضرباهنگی و حرکت به سمت عقب سینمای کمدی به سوی مولفه های فیلمفارسی شد. به همین علت اثری چون «اخلاقتو خوب کن» به دلیل رویکرد اخلاق محورانه ای که داشته است توانسته با مخاطبان ارتباط گیرد و بر این تفکر اشتباه که سینمای کمدی با بهره گیری از برخی تیپ های ثابت می تواند همچنان پرفروش باشد، خط بطلان کشید.

نویسنده : امین بهرو