فیلم خوب، نمایش خوب

حمایت از ساخت و نمایش فیلم‌های فرهنگی و هنری که به‌طور معمول از آن‌ها با عنوان «سینمای متفاوت» یا «سینمای دیگر» یا فیلم‌هایی با مخاطبان خاص نام برده می‌شود، امری ضروری است که …

حمایت از ساخت و نمایش فیلم‌های فرهنگی و هنری که به‌طور معمول از آن‌ها با عنوان «سینمای متفاوت» یا «سینمای دیگر» یا فیلم‌هایی با مخاطبان خاص نام برده می‌شود، امری ضروری است که بیش از هر مسئول و نهاد خاصی، این وظیفه‌ی خطیر بر دوش مسئولان سینمایی کشور سنگینی می‌کند.

شیرینی کار، زمانی بیش‌تر و گواراتر خواهد شد که با حمایت‌های جدی‌تر از سینمای فرهنگی و هنری، شرایط مناسب‌تری برای پخش و نمایش خوب این ‌گونه آثار در سالن‌های خوب فراهم شود.

وقتی آشکارا پذیرفته می‌شود که سینما یک هنر برتر است و بر کارآمدی بی‌رقیب رسانه‌ی سینما در روایت واقعیت و حقیقت نیز مُهر تأیید می‌زنند، از دو سو، کار برای سازندگان فیلم‌های فرهنگی و هنری و مسئولان سینمایی کشور سخت‌تر می‌شود، چرا که در نخستین گام، نهادها و مؤسسه‌های نظارتی و حمایتی وابسته به معاونت امور سینمایی - از اداره‌ی کل ارزشیابی و نظارت سینمای حرفه‌یی و نمایش خانگی گرفته تا دفاتر طرح و برنامه‌ریزی و آموزش و پژوهش و هم‌چنین مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، انجمن سینمای جوانان و ... - که وظیفه‌ی حمایت از این نوع سینما را بر عهده دارند و در نقطه‌ی مقابل نیز فیلمسازانی که دلشان برای دوام و بقای سینمای ملی می‌تپد، موظف هستند که در تحقق تکالیفی چون هویت‌گرایی، واقع‌نگری و امیدآفرینی و پرهیز از نمایش جذابیت‌های کاذب در فیلم‌هایشان گام‌های بلندتری بردارند.

اگر سینمای ملی را سینمایی مبتنی بر فرهنگ و هویت ملی بدانیم، می‌توان چنین انتظار داشت که سینمای ملی می‌تواند در عمل، تسهیل‌کننده‌ی سیاست‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جامعه‌ی ما بوده و در نمایش پیشرفت‌ها و توسعه‌ی ملی و تأمین منافع، مصالح و امنیت ملی ما نیز پیشگام باشد.

نمایش غریبانه و مهجور یک فیلم فرهنگی با محتوا و درونمایه‌ی قابل اعتنا در یکی - دو سالن، آن هم در فرصتی محدود، نه تنها نشانی از توزیع پررونق چنین آثاری را با خود به همراه ندارد، بلکه اولین نشانه‌های پیدایش دلسردی و یأس در میان فیلمسازانی است که در پی دستیابی به فیلم خوب به عنوان تولیدی ارزشمند، آستین همت بالا زده‌اند و به تولید فیلم روی آورده‌اند. این دلسردی نقطه‌ی آغاز بی‌انگیزگی و غیرفعال شدن کسانی است که هم به ارتقای فرهنگی سینمای ایران دل بسته‌اند و هم به رونق اقتصادی آن چشم امید دارند.

وقتی که حمایت از تولیدات فاخر سینمایی یکی از برنامه‌های جدی و عملی میان‌مدت معاونت سینمایی برای ارتقای کیفی سینمای ملی ما به حساب می‌آید، پیشاپیش می‌توان امیدوار بود که سازندگان فیلم‌های فرهنگی و هنری از این پس نباید مهجور بمانند. به همین روی، انتظار نابه‌جایی نخواهد بود که برای نمایش همگانی فیلم‌های فاخر نیز تمهیدات مناسبی اندیشیده شود تا نمایش نامناسب این گونه آثار، در کنار شکست تجاری و اقتصادی این فیلم‌ها به دلشکستگی و ناامیدی فیلمسازان منجر نشود!

واقعیت این است که در جریان تولید هر فیلم، گروه‌ها و صنف‌های بی‌شماری به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم ایفای نقش می‌کنند تا یک فیلم برای پخش و نمایش آماده شود؛ از این حیث میان یک فیلم تجاری با مخاطب عام و یک فیلم فرهنگی و هنری با مخاطب خاص نمی‌توان تفاوتی قایل شد، یعنی به بیانی دیگر با ساخته شدن یک فیلم فرهنگی نیز افراد مختلفی از اصناف مختلف سینمایی به کار و تلاش واداشته می‌شوند تا چراغ تولید فیلم و سینما روشن باقی بماند اما شیرینی کار، زمانی بیش‌تر و گواراتر خواهد شد که با حمایت‌های جدی‌تر از سینمای فرهنگی و هنری و ایجاد شرایط مناسب‌تری برای پخش و نمایش خوب این‌ گونه آثار در سالن‌های خوب بتوانیم میان تماشاگران عام سینما با فیلم‌های متفاوت نیز در درازمدت آشتی و آشنایی عمیق‌تری ایجاد کنیم.

عزیز الله حاجی مشهدی