اژدها آتشی که خاموش نشد

به بهانه هفتادمین سالگرد بروس لی و پخش سریال داستان زندگی اش از شبکه ۲

عصرهای جمعه که بنشینید پای شبکه دو، سریالی را می‌بینید که زندگی یکی از اسطوره‌های دست‌نیافتنی ورزش‌های رزمی را بازگو می‌کند. سریالی درباره قهرمان کودکی و حتی بزرگسالی بعضی از ماها که سال‌ها با فیلم‌های سینمایی‌اش ساعت‌های خوشی را می‌گذراندیم. او کسی نیست جز بروس لی. حالا در این سریال زندگی‌نامه‌وار ۵۰ قسمتی سعی شده بیشتر گوشه‌های مهم زندگی این اعجوبه ورزش‌های رزمی به تصویر کشده شود؛ سریالی که می‌تواند برای طرفداران این اسطوره دیدنی و جذاب باشد.

برای چینی‌ها که قهرمان مردمی زیادی در بین جهانیان ندارند، بروس لی می‌تواند یک نماد و یک مجسمه از قهرمانی باشدکه هرازگاهی می‌شود به آن رجوع کرد و یا بهتر بگوییم بر آن تکیه زد تا آنها هم حرفی برای گفتن داشته باشند. ایده ساخت سریالی بر مبنای شخصیت بروس لی از چندین سال پیش شروع شد اما دوستداران او برای اینکه این ایده به مرحله عملی خود برسد مجبور بودند تا سال ۲۰۰۸ صبر کنند. در این سال شبکه CCTV (تلویزیون مرکزی چین) توانست مقدمات ساخت سریالی بر مبنای زندگی او را فراهم کند. آنها بعد از مدتی مشاوره و جلسات پی در پی تصمیم گرفتن سریالی ۵۰ قسمتی را برای پخش آماده کنند که بیشتر مربوط به دوران نوجوانی تا مرگ او می‌شد. این همان مدت زمانی است که لی از هنگ‌کنگ به آمریکا می‌رود و چند سال بعد دوباره به زادگاه اجدادش برمی‌گردد. اولین قسمت این سریال از طریق همان شبکه CCTV در تاریخ ۱۲ اکتبر ۲۰۰۸ پخش شد. قرار بود این ۵۰ قسمت در مدت زمانی ۴۵ دقیقه‌ای پخش شود و مدیوم تصویری آن ۱۶:۹ باشد که سرانجام این تصمیمات رنگ واقعیت به خود گرفت. محل فیلمبرداری و لوکیشن‌های سریال در جاهای مختلفی صورت گرفته؛ بخش اعظم فیلم در چین و هنگ کنگ بود، مخصوصا زمانی که هنوز پای بروس لی به آمریکا باز نشده بود. ایتالیا، تایلند و ماکائو دیگر مکان‌هایی بودند که عوامل فیلم در آن حضور داشتند. بخش مهم دیگر سریال هم در آمریکا فیلمبرداری شده که مسلما مربوط به زمانی است که لی در آمریکا حضور داشت. طول مدت فیلمبرداری این سریال ۵۰ قسمتی ۹ ماه تخمین زده شد که در مجموع ۵۰ میلیون یوان (بیشتر از هفت میلیارد تومان) بودجه برایش تعریف کردند.

با آغاز پخش سریال از طریق شبکه CCTV، بازخورد بسیار فزاینده‌ای متوجه آن شد. انگار چینی‌ها (و حتی کسانی که می‌توانستند از هر طریقی این شبکه را پیگیری کنند) مدت‌ها بود منتظر چنین لحظه‌ای بودند تا قهرمان ملی‌شان را هر چه زودتر ملاقات کنند. دلتنگی مردمان این سرزمین به حدی بود که ۱۴ قسمت اول سریال رکورد پربیننده‌ترین سریال چین را که تا مدت‌ها در اختیار مجموعه‌ای به نام Chuang Guan Dong ود را شکست. CSM اعلام کرد ۳۰ قسمت اول سریال توانسته بیش از ۱۰ درصد بینندگان تلویزیونی کشور چین را جذب خود کند. این مقدار حتی در قسمت پایانی پا را فراتر از این حرف‌ها گذاشت تا رقم بسیار جالب و دست نیافتنی ۱۵ درصد بدست بیاید.

این قسمت توانست رکوردی که مدت پنج سال در شبکه CCTV دست نخورده باقی مانده بود را بشکند. حرف‌های دختر بروس لی، شانون لی که تهیه کننده اصلی سریال هم محسوب می‌شود درباره موفقیت این سریال جالب است: «یکی از دلایل موفقیت عظیم این سریال این است که اولین اثر هنری چینی است که درباره این بازیگر محبوب و فقید تولید شده. تماشاگران مشتاق چینی با دیدن داستان بروس لی بخش خاطره‌انگیز و باشکوه زندگی او را را تجربه خواهند کرد. برخلاف بقیه قهرمانان فیلم‌های اکشن که انواع و اقسام سلاح‌ها را در نبرد با دشمن مورد استفاده قرار می‌دهند بروس لی همیشه دست خالی بود و از هنرهای رزمی خویش استفاده می‌کرد. فیلم‌های او جذاب و سرگرم‌کننده هستند ولی کمتر کسی می‌داند که او در زندگی‌اش، چه رنج‌هایی کشیده. « داستان بروس لی» این بخش

غم‌انگیز زندگی او را نیز به نمایش گذاشته است.» سریال در چندین کشور دیگر به غیر از کشور خودمان به نمایش درآمده که مهمترین آنها ایتالیا، آمریکا و کره جنوبی هستند. در ابتدا مسئولان شبکه CCTV فقط زیرنویس چینی را برای سریال تهیه کرده بودند اما با درخواست کشورهای انگلیسی زبان زیرنویس انگلیسی هم به این مجموعه اضافه شد.

● اژدهایی که نمی‌میرد

سریال داستان بروس لی (که در نسخه اصلی آن افسانه بروس لی نامگذاری شده) اولین فیلم یا سریال بیوگرافی‌‌وار درباره این اسطوره فیلم‌های رزمی نیست. در سال ۱۹۷۶ فیلمی به نام «بروس لی: مرد، اسطوره» به کارگردانی سیو-یوئن ساخته شده که به زندگی‌ لی پرداخته بود. در این فیلم بدل و مقلد اصلی او «هو چان تائو» نقش بروس را ایفا می‌کرد. در سال ۱۹۹۲ ATV Home سریالی به نام «روح اژدها» ساخت که البته کم‌تر می‌شود برای آن واژه زندگی‌نامه بکار برد. یک سال بعد «راب کوهن» فیلمی بر اساس زندگی لی ساخت که در آن جیسون اسکات لی نقش اسطوره را بر عهده داشت. «اژدها: داستان بروس لی» نام این فیلم ۱۲۰ دقیقه‌ای بود که با بودجه ۱۴ میلیون دلاری ساخته شد اما توانسته ۶۳ میلیون دلار فروش داشته باشد. همچنین درباره زندگی، فیلم‌ها، هنرهای رزمی و حواشی جذاب زندگی او نزدیک به ۱۳ کتاب به چاپ رسیده است که کتاب‌های «بروس لی: تنها مردی که من می‌شناختم» به قلم همسر بیوه‌اش لیندا لی کدول و «بروس لی: حرف‌های اژدها» به قلم جان لیتل از معروف‌ترین آنها هستند. از سال ۱۹۷۳ تابه‌حال هم ۱۱ مستند گوناگون درباره لی ساخته شده که آخرین آن «چگونه بروس لی جهان را تغییر داد» بود. دربین این مستند‌ها، مستند «بروس لی: سفر یک مبارز» از بقیه مشهورتر و قابل تامل‌تر است.

شهرت لی حتی پس از مرگش آن‌قدر زیاد است که می‌توان تصور کرد همچنان در وصف زندگی و هنر بی‌نظیرش در مهارت‌های رزمی چندین کتاب، سریال و فیلم سینمایی ساخت. در وصف بزرگی این شهرت همین بس کمپانی مارول که کتاب‌های کمیکش شهره خاص و عام است یک کتاب ۳۵ صفحه‌ای به صورت سیاه و سفید چاپ کرده است که که بیشتر حالت زندگی‌نامه‌ایی دارد.

● کوتاه درباره اژدها

بروس لی که در بدو تولد لی جون- فان خوانده می‌شد (لی در زبان چینی یعنی بازگشت دوباره) در ۲۷ نوامبر ۱۹۴۰ در شهر سانفرانسیسکو ایالت کالیفرنیا به‌دنیا آمد. پدرش هوی چون چینی بود اما مادر او گریس هو اصلیتی آلمانی - چینی داشت. در همان دوران کودکی، لی خیلی زود خود را درگیر گروه‌های پر شر و شور محله‌های چینی کرد و از همانجا بود که پی برد دانستن علم دفاع شخصی می‌تواند یک امری حیاتی برای او باشد. لی خیلی زود توانست در این زمینه رشد و نمو کافی پیدا کند. شاید او این استعداد نهفته را از پدرش به ارث برده بود که او هم دستی در آتش هنرهای رزمی داشت. پیشنهاد یکی از سینماگران هالیوودی پس از ورود لی به آمریکا باعث شد آقای بد اخلاق کم‌کم پای خود را به پرده‌های نقره‌ای باز کند. در همین مسیر او چند فیلم مشهور را در ژانر فیلم‌های رزمی در ترایخ به ثبت رساند که معروف‌ترین آنها رئیس بزرگ، مشت آتشین، راه اژدها، اژدها وارد می‌شود و بازی مرگ است. همچنین لی در باب هنرهای رزمی سه کتاب را هم منتشر کرد که یکی از آنها شیوه مبارزه است. همچنین او فیلسوف و بنیانگذار سبک جیت‌کان دو (Jeet Kune Do) هم است.

● دختری به نام شانون

لی در مجموعه زندگی ۳۲ ساله‌اش یک‌بار ازدواج کرد و صاحب دو فرزند شد به نام‌های براندون و شانون. سرنوشت براندون دست کمی از خود او نداشت. مرگ مرموز پسر در فیلم کلاغ درست ۲۰ سال بعد از مرگ لی باعث شده همه به این فکر بیفتند که این خانواده به نوعی دچار نفرین شده است. اما شانون بر خلاف برادرش هنوز به زندگی خود ادامه می‌دهد تا آنها را متقاعد کند چنین نفرینی وجود ندارد. شانون متولد ۱۹ آوریل سال ۱۹۶۹ است که همانند پدرش در ایالات کالیفرنیا آمریکا به‌دنیا آمده. او همانند دیگر اعضای خانواده لی در صنعت پرده نقره‌ای مشغول به کار است و بیشتر به عنوان بازیگر انجام وظیفه می‌کند. دختر لی یکی از اصلی‌ترین تهیه‌کنندگان سریال داستان بروس لی است.

● بدل اژدها

در دنیا پیدا می‌شوند کسانی که می‌خواهند به جای بروس بزرگ نقش‌آفرینی کنند. نزدیک بودن ظاهر نژاد چینی‌ها به یکدیگر این فرصت را به چند نفر از آنها داده تا بتوانند در نقش اژدهای سینمای هنگ کنگ یا چین ظاهر شوند. یکی از آنها کواک کوان ملقب به دنی چان است که توانسته نقش بروس را در سریال برعهده بگیرد. این بازیگر هنگ کنگی الاصل متولد اول آگوست ۱۹۷۵ است که به غیر از این سریال در چند سریال دیگر حضور داشته. همچنین چان در چند فیلم دیگر هم ظاهر شده که اغلب‌‌شان در کشور چین ساخته و پرداخته شده‌اند. (۲۰۰۴) Kung Fu Hustle و Shaolin Soccer )۲۰۰۱) از معروف‌ترین فیلم‌های سینمایی چان به حساب می‌‌آیند. حضور حرفه‌ای او در عالم سینما و سریال از سال ۱۹۹۵ شروع شده.

● شبکه چشم بادامی‌ها

مطمئنا همه شما وقتی خبری از کشور چین مخابره می‌شود علامت شبکه CCTV را گوشه تصویر دیده‌اید. این شبکه که به نوعی شبکه ملی این کشور خوانده می‌شود بزرگ‌ترین و پرکارترین شبکه‌ای است که در چین به ثبت رسیده. CCTV شامل ۱۹ کانال مختلف می‌شود که برنامه‌های متنوعی مثل مستند‌ها، ورزشی، سریال‌ها، برنامه‌های تفریحی و کمدی را هر روزه روی آنتن می‌فرستد و به خاطر همین بیننده یک میلیاردی با توجه به جمعیت این کشور چندان دور از ذهن نیست. دوم سپتامبر سال ۱۹۵۸ اولین برنامه این شبکه روی آنتن‌ها رفت که آن زمان به نام تلویزیون پکینگ شناخته می‌شد. از سال ۱۹۷۳ برنامه‌های این شبکه به صورت رنگی درآمدندو در اسل ۱۹۷۸ نام شبکه به نام امروزی خود یعنی CCTV تغییر کرد.

بهزاد یوسفی