سرگشتگی در جاده‌های ایران

«راننده ایرانی همیشه رانندگی دیگران را به تمسخر می‌گیرد و پایمال کردن حقوق دیگران را لازمه داشتن دست‌فرمان خوب می‌داند. گناهی هم ندارد، زیرا از کودکی به او تلقین شده زندگی …

«راننده ایرانی همیشه رانندگی دیگران را به تمسخر می‌گیرد و پایمال کردن حقوق دیگران را لازمه داشتن دست‌فرمان خوب می‌داند. گناهی هم ندارد، زیرا از کودکی به او تلقین شده زندگی یک مسابقه انفرادی است و در کوچک‌ترین مسأله‌ای هم باید ببرد و باخت قابل قبول نیست؛ حتی گاهی برد را هم برای او بدرستی تفسیر نکرده‌اند» (نقل از کتاب جامعه‌شناسی خودمانی).

این که وسط ترافیک و شلوغی شهر چه کسی برنده است، باید اذعان کرد در این مسابقه گروهی که به شیوه انفرادی برگزار می‌شود، همه بازنده‌اند حتی آن نوزاد و کودک پیش‌دبستانی؛ حتی آن جنگجویی که «نجنگید‌/‌ اما... شکست خورد». پیش از پرداختن به ماجرا نگاهی به تعریف ترافیک، نظم اجتماعی و روابط ما با این دو خواهیم پرداخت.

الف‌ـ‌ ترافیک یک واژه شناخته شده بین‌المللی است و در قوانین به مجموعه عبور و مرور وسایل نقلیه و اشخاص در راه‌ها اطلاق می‌شود، ترافیک از سه عامل اصلی تشکیل می‌شود که عبارت است از انسان، راه و وسیله نقلیه.

ب‌ـ‌ نظم اجتماعی به معنای اطاعت تمام اعضای یک جامعه از هنجارها، ارزش‌ها و قوانینی است که اساس قوام جامعه را تشکیل می‌دهد. به این قرار، این اصطلاح را می‌توان به منظور مشخص کردن مجموع نهادهای اجتماعی از این نظر که در جهت عملکرد مطلوب حیات اجتماعی و مناسبات اجتماعی بخوبی تنظیم شده‌اند، به کار برد.

درخصوص سه عامل اصلی شکل دهنده ترافیک یعنی انسان، راه و خودرو، در هر سه مورد اشکالات فراوان داریم. خطاهای انسانی و خودخواهی هنگام رانندگی، وسایل‌نقلیه غیر استاندارد و راه‌های محدود و ناکافی و بدون علائم راهنمایی و رانندگی لازم اشارتی است بر این سه عنصر.

اما درخصوص نظم اجتماعی؛ بدون شک هدف از تدوین قانون، حفظ نظم در اجتماع است و نادیده گرفتن و رعایت‌نکردن آن نیز مخل آرامش همگان خواهد بود. داشتن یک جامعه مدرن و ارگانیک مستلزم حفظ نظم و رعایت قانون در تمام شئون آن است.

رعایت قانون راهنمایی و رانندگی و فراتر از آن، تسری ارزش‌های انسانی همچون ایثار و از خودگذشتگی به این حوزه می‌تواند گره‌های کور ترافیکی بسیاری را از بزرگراه‌ها و چهارراه‌های شهر بگشاید. می‌توان با نگاهی به سطح خیابان‌های شهر به قضاوت میزان رعایت قانون در این خصوص نشست.

فاطمه حامدی‌خواه