بزم گیاهان برای آدم ها

جایگزین کردن ظروف گیاهی با ظروف پلاستیکی, کره زمین و جانداران ساکن آن را از مرگ تدریجی نجات می دهد

مشتری‌ها ظروف پلاستیکی را بیشتر می‌پسندند حتی اگر بوی نفتی که از آنها بلند می‌شود مشام‌شان را آزار دهد. از هر ۱۰ نفری که به مغازه می‌آیند، ۹ نفرشان کاسه و بشقاب‌های پلاستیکی می‌خرند و آن یک نفری هم که سراغ ظرف‌های غیر پلاستیکی می‌رود، ظروف اسفنجی را ترجیح می‌دهد. مغازه‌دار فروشش خوب است مخصوصا وقتی جشن یا عزایی هست. خودش از شغلش راضی است اما از وقتی فهمیده که ظرف‌های پلاستیکی ساخته شده از نفت غیر از سرطان چیز دیگری با خودش نمی‌آورد، انگیزه تغییر شغلش قوی‌تر شده است.

مشتری‌ها قبل از این‌که به مغازه بیایند، انتخابشان را کرده‌اند برای همین نه از مغازه‌دار مشورت می‌خواهند و نه تصمیمشان را عوض می‌کنند، چون مطمئنند که برای مهمانی یا نذری‌پزی‌شان چند دست ظرف یک بار مصرف می‌خواهند که هم گران تمام نشود و هم زحمت تحویل گرفتن ظرف‌ها و شستن‌شان را کم کند.

این بازار پرمشتری اما یک عضو کمتر شناخته شده هم دارد؛ ظروف یکبار مصرف گیاهی. این ظرف‌ها تنوع زیادی دارند، یعنی هر ظرفی را که بتوان شکل پلاستیکی‌اش را پیدا کرد حتما نوع گیاهی اش هم پیدا می‌شود. این ظرف‌ها ضخیم‌تر از ظرف‌های پلاستیکی‌ و رنگشان کرم است، چون اغلب با نشاسته ذرت درست می‌شود.

برای این‌که نشاسته ذرت به یک ظرف گیاهی تبدیل شود تولیدکنندگان، نشاسته را که یک ماده آب دوست است به یک ماده آب‌گریز تبدیل می‌کنند. این باعث می‌شود این پلیمر گیاهی هم محکم شود و هم بتوان مواد غذایی را براحتی درون آن ریخت. البته برای این‌که این ظروف ساخته شده از نشاسته ذرت (یا سیب‌زمینی یا گندم) به آن شکلی که در فروشگاه‌ها می‌بینیم در آیند موادی مثل موم عسل، روغن گیاهی یا فیبر سلولز هم به آن اضافه می‌شود تا هم استحکام بگیرند و هم نرم و براق شوند.

● مردم می‌گویند گران است

کارد و چنگال ۵۰ تومان، کاسه دردار یک کیلویی ۲۶۰ تومان، بشقاب کم عمق ۱۰۵ تومان، کاسه چهارگوش ۹۵ تومان و ... این قیمت‌ها به نظر خیلی‌ها گران است مخصوصا وقتی می‌بینند با نصف این مبالغ می‌شود ظروف پلاستیکی خرید. شاید علت انصراف بیشتر مردم ازخرید ظرف‌های یکبار مصرف گیاهی هم همین باشد.

بیشتر مردم مثل حسین فکر می‌کنند. به گمان او وقتی قرار است ظرفی را در نهایت دور بیندازیم در حالی که معمولا عمر مصرفش به ساعت هم نمی‌رسد لازم نیست برایش پول زیادی هزینه شود. او ناخواسته یک ظرف یکبار مصرف گیاهی خریده و به نظرش خیلی گران بوده مخصوصا این‌که بعد از یک دقیقه هم آن را درون سطل آشغال انداخته است.

حرف حسین از گرانی ظرف‌های گیاهی و این‌که وقتی قرار است، چیزی خیلی زود تبدیل به آشغال شود و نیازی نیست روی آن وسواس به خرج داد، حرف خیلی از مردم است. شاید آنها که اطلاعاتشان از بقیه مردم بیشتر است این رفتار را ناشی از طبیعت ستیزی آدم‌ها بدانند ولی به نظر می‌رسد تمایل به ظرف‌های پلاستیکی بیشتر از آن‌که کاری عمدی باشد از ناآگاهی مردم نسبت به اثرات سوء ظرف‌های پلاستیکی و فواید ظرف‌های گیاهی ریشه بگیرد.

● سرطان آری یا نه؟

اثری که ظرف‌های پلاستیکی ساخته شده از نفت بر بدن آدم‌ها می‌گذارد کمی ترسناک است؛ سرطان. این را شاید خیلی‌ها شنیده باشند و حالا وقت آن است که این موضوع را باور کنند و برای دور شدن از سرطان‌های خود خواسته شیوه‌های غلط زندگی‌شان را تغییر دهند. یک ظرف پلاستیکی آن هم از نوع یکبار مصرفش مملو از استایرن است. این ماده کشنده است و زمانی از جداره ظروف آزاد می‌شود که با مواد غذایی داغ، گرم و چرب برخورد کند.

آزاد شدن استایرن باعث می‌شود آنها با غذایی که ما می‌خوریم مخلوط و بدون آن‌که بدانیم وارد بدنمان شده و در بافت‌های چربی انباشته شود. حالا هر چه قدر تعداد دفعات استفاده ما از این ظرف‌های پلاستیکی بیشتر باشد سموم بیشتری در بدنمان انباشته می‌شود که شدیدترین اثرش به شکل سرطان نمود پیدا می‌کند.

ظروف پلاستیکی یکبار مصرف حاوی منیزیم، لایزر و مونومر هم هست که هر دو آنها به عنوان مواد سمی شناخته می‌شود که البته دستی هم در ایجاد انواع سرطان دارد.

نکته: خوش آب و رنگ بودن ظروف پلاستیکی یکی از عوامل مصرف آنهاست، در حالی که هنگام ریختن غذای گرم در آنها، بخشی از مواد رنگی جدا و به بدن وارد می‌شود که به گفته پزشکان حامل سمومی است که سیستم عصبی ما را مختل می‌کند

خوش آب و رنگ بودن ظرف‌های پلاستیکی یکبار مصرف هم به جای آن‌که نوعی امتیاز برای آنها باشد، یک نمره منفی برای این ظروف تلقی می‌شود. خاصیت پلاستیک این است که توانایی نگهداری رنگ را ندارد پس وقتی در این ظروف مواد غذایی بویژه از نوع داغ و پرحرارت ریخته می‌شود این مواد رنگی از جداره ظرف کنده شده و همراه ماده خوراکی وارد بدنمان می‌شود. پزشکان می‌گویند این مواد رنگی به سیستم عصبی و رفتاری انسان‌ها بویژه کودکان آسیب می‌رساند ضمن آن‌که تمامی سمومی که به واسطه ظروف پلاستیکی به بدن تحمیل می‌شود تحریک سیستم عصبی و خستگی عضلانی را ایجاد می‌کند.

● میزبان طبیعت، مهمان طبیعت

چقدر به زمین فکر می‌کنید، به خاکی که زیر پایتان است، به موجود ریزی که درون خاک زندگی می‌کند، به آب‌ها و این‌که موجودات ساکن آن به چه چیزهایی نیاز دارند؟

خاک و آب کره زمین چندین دهه است که به خاطر ما آدم‌ها آسیب زیادی دیده است. ما این دو عنصر حیات را آلوده می‌کنیم چون یاد نگرفته‌ایم که موجودات ساکن در این عرصه‌ها هم درست مثل ما حق زندگی دارند. نشانه‌اش هم سرگردانی میلیون‌ها تن زباله پلاستیکی در سراسر جهان است.

ظروف و محصولات پلاستیکی عمر زیادی دارد. برای این‌که یک تکه پلاستیک کاملا تجزیه شود دست‌کم به ۳۰۰ سال زمان نیاز دارد که بعضی وقت‌ها این زمان به ۵۰۰ سال هم می‌رسد. حالا وقتی چنین اجسام مقاومی درون خاک قرار می‌گیرد شبیه یک عایق عمل می‌کند یعنی اجازه نمی‌دهد که هوا میان مولکول‌های خاک در رفت و آمد باشد که در نتیجه فرآیند تنفس خاک مختل می‌شود.

وقتی این گونه شود خاک ارزش حیاتی‌اش را از دست می‌دهد و به دنبال آن موجودات درون خاک هم آسیب می‌بیند. برای همین است که حامیان محیط زیست به دنبال توسعه ظروفی هستند که برآمده از طبیعت باشد و به هیچ موجودی لطمه نزند.

ظروف یکبار مصرف گیاهی برآمده از طبیعت است برای همین خطری برای محیط زیست محسوب نمی‌شود. این ظرف‌ها حتی اگر غیرمسوولانه در طبیعت رها شود برای تجزیه کامل زیر نور مستقیم آفتاب حداکثر به ۶ ماه زمان نیاز دارد. پس از این بابت یک سر و گردن از ظرف‌های پلاستیکی بالاتر است. این ظروف حتی می‌تواند به مصرف غذای حیوانات نیز برسد چون ترکیب اصلی آنها نشاسته ذرت، گندم یا سیب‌زمینی است. این در حالی است که اگر مواد غذایی داغ و چرب هم درونشان ریخته شود تنها چیزی که از جداره آنها وارد غذا می‌شود همین نشاسته‌هاست.

پس دیگر نباید بین دو راهی انتخاب ماند. به خاطر مزایای این ظروف باید کمی دست و دلبازانه‌تر دست به جیب شد و به هزینه‌های درمان و پاکسازی محیط زیست فکر کرد که با خرید ظروف گیاهی خیلی کمتر می‌شود.

البته در بازار مصرف هنوز ظروف پلاستیکی یکه‌تاز میدان است و با وجود این‌که کشور ما جزو کشورهای پیشگام در تولید ظروف گیاهی است باز هم تولید آن به اندازه ظروف پلاستیکی انبوه نیست؛ این مساله را با سرک کشیدن به داخل اغلب فروشگاه‌های ظروف یکبار مصرف می‌توان براحتی درک کرد.

وقتی جنسی در بازار کمتر دیده شود مسلما اشتیاق مردم برای خرید آن نیز کم می‌شود پس بهترین برنامه این است که ظروف گیاهی بیشتر از ظروف پلاستیکی به چشم خریداران بیاید و زمینه‌ای فراهم شود تا کم‌کم مردم راهی جز خرید ظروف گیاهی نداشته باشند که البته به این مرحله نخواهیم رسید مگر این‌که مسوولان دست تولیدکنندگانی را که با هزینه‌های گران تولید این ظروف روبه‌رو هستند، بگیرد.

مریم خباز