نور مطالعه بایدچگونه, چقدر و چه رنگی باشد

از آنجایی که در مطالعه فاصله چشم تا متن نزدیک است, اگر نور کم یا زیاد باشد, باعث خستگی چشم می شود برای پیشگیری از این خستگی, باید شدت نور تنظیم شود

از آنجایی که در مطالعه فاصله چشم تا متن نزدیک است، اگر نور کم یا زیاد باشد، باعث خستگی چشم می‌شود. برای پیشگیری از این خستگی، باید شدت نور تنظیم شود...

برای شدت نور، استانداردهای مختلفی وجود دارد و واحد اندازه‌گیری آن لوکس است که آن را با دستگاهی به نام لوکس?متر اندازه‌گیری می‌کنند. اگر کیفیت پرینت متنی که فرد در حال مطالعه آن است و فاصله حروف و خط‌ها استاندارد باشد، شدت نور باید حدود

۲۵۰ لوکس باشد و اگر کیفیت پرینت خوب نباشد و فاصله خطوط کم و حروف ریز باشند و فاصله چشم از کاغذ کم باشد، این شدت باید به حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ لوکس برسد.

۱. جهت نور چگونه باشد؟

چه برای مطالعه متن روی کاغذ، چه در صفحه مانیتور رایانه، جهت نور باید طوری باشد که در مقابل چشم قرار نگیرد؛ یعنی از جایی بتابد که فرد نور را مستقیم نبیند. نکته دیگر این است که جنس کاغذ برخی کتاب‌ها براق است و اگر نور روی آنها بیفتد، بازتاب این نور باعث خستگی چشم می‌شود بنابراین هنگام مطالعه زاویه تابش نور باید به گونه‌ای باشد که هیچ درخششی روی صفحه‌ای که در حال مطالعه آن هستید یا مانیتور رایانه مشاهده نکنید. پس جهت تابش نور باید به گونه‌ای باشد که نه خود نور را ببینید نه بازتاب آن از روی صفحه چون در هر دو صورت چشم خسته خواهد شد. از سوی دیگر، جهت نور باید طوری باشد که سایه‌ای روی صفحه‌ای که مطالعه می‌کنید، نیفتد.گاهی شدت نور خوب است ولی از زاویه‌ای می‌تابد که سایه بدن خود فرد روی صفحه می‌افتد و مطالعه را سخت و خسته‌کننده می‌کند.

علاوه بر اینها، باید به این نکته توجه کرد که جهت نور برای مطالعه کتاب‌های فارسی که سطور از راست به چپ شروع می‌شوند با متون انگلیسی که از چپ به راست هستند، باید متفاوت باشد. معمولا نوری که از بالا می‌تابد، بهترین است چون سایه و بازتاب ایجاد نمی‌کند.

۲. شدت نور چقدر باشد؟

اگر بخواهیم عددی کلی بیان کنیم، می‌توان گفت نوری با شدت بین ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ لوکس برای مطالعه با توجه به شرایط مختلف لازم است و هر چقدر کیفیت پرینت و اندازه فونت بهتر باشد، به نور کمتری نیاز خواهد بود. اگر قرار باشد شدت نور محیط دقیق تعیین شود، مثلا برای کسانی که طراحی محیط انجام می‌دهند، بهتر است به قضاوت شخصی‌مان در تشخیص شدت نور اکتفا کنیم. مثلا اگر احساس می‌کنیم نور برای مطالعه‌مان کم است با اقدام‌هایی آن را افزایش دهیم یا برعکس. مصداق این مطلب در مورد تعیین دمای هواست؛ ما همیشه برای این کار از دماسنج استفاده نمی‌کنیم و اگر خودمان احساس کنیم گرم یا سردمان است، اقدام‌های لازم را برای تغییر دمای محیط انجام می‌دهیم. در مورد شدت نور هم همین‌طور است و باید به احساس درونی توجه کرد.

۳. نور چه رنگی باشد؟

معمولا لامپ‌های موجود در بازار یا نور زرد یا سفیدرنگ دارند و هیچ منبع علمی‌ای که تایید کند، کدام یک از این نورها برای مطالعه بهتر است، وجود ندارد. امروزه در چراغ مطالعه‌ها از لامپ‌هایی برای ایجاد نور ترکیبی استفاده می‌شود که به نظر می‌رسد مناسب‌تر باشد ولی در نهایت نمی‌توان گفت کدام نور بر دیگری برتری دارد. برخی افراد با نور سفید راحت‌تر هستند و برخی دیگر مطالعه زیر نوری با رنگ زرد را ترجیح ‌دهند و گروهی از ترکیب نور زرد و سفید در محیط استفاده می‌کنند که به نظر می‌سد این نور ترکیبی به علت اینکه معمولا رنگ نورهای سفید، خیلی سفید و رنگ نور لامپ‌های زرد، خیلی زرد است، ارجح باشد. فاصله ۵۰-۳۰ سانتی‌متری چشم از متن برای مطالعه مناسب?ترین فاصله است.

دکتر رامین مهرداد

متخصص طب‌کار دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های شغلی