پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
لذت یادگیری, نه رنج فراموشی
چرا ایران نماینده ای برای داوری در جام جهانی نداشت و اگر می بود داوری ایران چه درس هایی می توانست از قضاوت در جام جهانی بگیرد؟ مهمترین دلایل در انتخاب یك داور آرژانتینی برای بازی فینال چه بود؟ فیفا در گزینش داوران چه نكاتی را بیشتر از همه مورد توجه قرار داد؟
اینها مهمترین پرسش هایی است كه این گفت و شنود سعی در پاسخگویی به آن دارد. از هادی دزفولی، ناظر و داور بین المللی كه سال ها بازی های بسیاری را در خارج ایران به نظارت و داوری نشسته است دعوت كردیم تا در یك مصاحبه حضوری به پرسش های ما پاسخ دهد.
دزفولی معتقد است :انتخاب یك داور آرژانتینی برای بازی فینال بیشتر شبیه به دلجویی از مردم آرژانتین در جام ۲۰۰۶ بود.
به باور او خطای زیدان تحت تأثیر فضایی كه ماتراتزی برای او رقم زد از پیش توسط مربی فرانسه گوشزد شده بود. اما زیدان علی رغم همه این نهیب ها نتوانست بی تفاوت از آن بگذرد! این گفت وگو را در پی می خوانید.
●بازی های جام جهانی پایان یافت، این بازیها از نظر داوری و قضاوت نسبت به دوره های قبل چه تفاوت هایی داشت و از چه جایگاهی برخوردار بود؟
- فیفا و كسانی كه تصمیم گیرنده در این خصوص هستند تلاش می كنند كه قانون حتماً اجرا شود و اصولاً در كار قضاوت و داوری چند نكته از اهمیت بالایی برخوردار است كه مهمترین آن دسته بندی داورهای آمریكایی، اروپایی و آسیایی است. شما در جریان بازیهای جام جهانی می بینید كه یك داور روسی برای دو تیم اروپایی سوت می زند. همین داور روس در یك قضاوت ۴ تا اخراجی داشت. او سعی می كرد قانون را اجرا كند.
● منظورتان بازی هلند- پرتغال است كه آقای ایوانف ۱۶ كارت زرد و چهار كارت قرمز طی یك بازی به بازیكنان داد؟
- بله. دقیقاً. این كار فقط قانونی قضاوت كردن است. به نظر من داور روس به لحاظ شخصیتی نتوانست در بین بازیكنان از اقتدار لازم برخوردار باشد و بازیكنان اجازه پیدا كردند تا این حد خطا كنند! به نظر من كارت اولی كه داور می دهد خیلی مهم است و قابل محاسبه و ارزیابی است. یعنی سایر بازیكنان حساب دست شان می آید و اگر در دادن اخطار اول داور همه نكاتی را كه باید لحاظ كند، خود به خود روند قضاوت راحت تر می شود و بازی با زیبایی بیشتری دنبال می شود. اما در غیر این صورت جریان همان می شود كه در بازی هلند- پرتغال دیدید و بازیكنان به خطاها و اخطارهای او توجهی نشان نمی دادند. شاید اگر آقای مرك و یا آقای كولینا بودند بازیكنان بهتر این موضوع را می پذیرفتند و بازی با آرامش بیشتری پیش می رفت. در حقیقت شخصیت داوران می تواند در روند بازی ها بسیار اثرگذار باشد.
● این پرسش پیش می آید كه تعداد كارت های زیاد در یك بازی چگونه ارزیابی می شود؟
- به نظر من تعداد كارت ها دلیل خوب و یا بد بودن یك داور نیست. اما با توجه به وضعیت پیش آمده در بازی هلند- پرتغال نمی توان نظر داد كه كار داور روسی مثبت بوده است.
● آیا اینجا می توان این پرسش را مطرح كرد كه فقط اعتقاد به روح قانون در یك داوری و قضاوت می تواند دست و پاگیر باشد؟
- رعایت روح قانون در بازی الزامی است و باید رعایت شود و نمی توان آن را كم رنگ كرد. ببینید اگر خطایی كه بیرون محوطه جریمه گرفته نشده است، در محوطه جریمه هم نباید گرفته شود. زیرا خطا، خطاست و نمی توان گفت كه خطای بیرون محوطه جریمه با خارج آن فرق دارد و در تمام زمین خطاها باید یكنواخت گرفته شود.
مثالی می زنم. در یك بازی نه اخطار داریم، نه گل داریم، نه خطا داریم، پنالتی نداریم و در یك بازی كه سه گل داشته دو تا اخراجی داشته و پنج كارت زرد داشته است. نمی توان مقایسه كرد و كار داوری را یكسان دانست و یك نمره به داوران آنها داد. آن یكی، بازی راحتی بوده و آن یكی یك بازی سخت بوده است. لذا ناظران باید به این موضوع توجه كنند. در بازی سخت باید دقت شود كه داور در عین این كه متوجه این موضوع است اما بی محابا هم كارت نمی دهد.
به موقع عمل كردن و تصمیم گیری درست در این جا بسیار مهم است. در حقیقت داور خوب باید هم یك روانشناس، هم دونده و هم با قدرت تشخیص بالا و میدان دید و نیز تصمیم گیری خوب و به موقع باشد.
● با عنایت به این بحث، فیفا برای گزینش داوران چگونه عمل می كند؟
- همان طور كه اشاره كردم فیفا داوران را به گروه های آسیایی، اروپایی و آمریكایی تقسیم بندی كرده است. اما در گذشته فدراسیون ها راساً خود داور برای بازی ها اعزام می كردند اما رفته رفته فهرستی به فیفا رفت و تصمیم گرفته شد كه ناظران به داوران نمره بدهند. نحوه نمره دادن به یك داور هم عملكرد او در چندین تورنمنت بود كه از میان این تورنمنت ها فیفا داورهای مناسب خود را انتخاب می كند.
فیفا برای دسترسی به داوران خوب ابزارهایی هم تدارك دیده است. به عنوان مثال در گذشته پرچم داوران فقط سیگنال داشت اما امروزه بلندگو هم دارد و داور با كمك داورهای خود هم صحبت می كند. این نشان دهنده این است كه فیفا تلاش می كند قضاوت را به شكل خوب و قانونی به اجرا درآورد.
فیفا همچنین در تورنمنت های منطقه ای مثل بازی های جام ملت های آسیا، جام جهانی جوانان دنیای اروپا داوران را شناسایی و رتبه بندی می كند و از میان این داوران ناظران خود را هم انتخاب می كند.
همه این كارها برای این است كه ناظران بتوانند درباره نحوه جاگیری داور در زمین، همكاری او با كمك داورها، قدرت و آمادگی بدنی او و تشخیص خطاها نظر دقیقی بدهند.
●نمره داوران بین المللی چند است؟
- ببینید فیفا از ۱۰۰ نمره می دهد و این رقم را بر مواردی كه در بالا گفتم یعنی خطاگیری، قدرت بدنی و آمادگی جسمانی، ارتباط با كمك داورها، جای گیری در زمین تقسیم می كند و به داور نمره نهایی می دهند كه نمره عالی ۱۰ است.
● آیا داورانی هم داریم كه نمره ۱۰ داشته باشند؟
- نه. مگر می شود كه داوری در زمین اشتباه نكند و ناظران هم اشتباهات داوران را می گیرند و در رتبه او اثر می دهند. لذا در حال حاضر از ۵/۷ تا ۹ هم به داوران فعلی نمره داده اند. به عنوان مثال از داوران خوب كه در جام جهانی قضاوت كرده اند آقای كولینا و ماركوس مرك را داریم كه حتی به آنها هم داوری فینال جام جهانی ۲۰۰۶ را ندادند.
● دلیل این كه هوراسیو اریزوندا داور آرژانتینی را برای بازی فینال انتخاب كردند چه بود؟
- به نظر من تیم آرژانتین با توجه به این كه ،از جایگاه بسیار بالای حرفه ای در دنیای فوتبال برخوردار است، با حذف شدنش فیفا را در صدد ساخت با انتخاب یك داور آرژانتینی به نوعی از مردم آرژانتین دلجویی كرده و شاید هم یك باج به آنها داد.
اما من به عنوان یك تجربه به این موضوع می خواهم اشاره كنم كه به داوری اریزوندا یك اشكال وارد بدانم و آن این كه او می توانست ماتراتزی را هم در كنار زیدان از زمین اخراج كند. به هر حال زیدان یك بازیكن معمولی نیست. یك بازیكن بین المللی است كه در دنیا از اعتبار بالایی برخوردار است، ضریب هوش بالایی دارد و در تیم رئال مادرید بازی كرده و سالها در فرانسه زندگی كرده است.
لذا نمی توان گفت كه او ناخودآگاه و از سر یك شرایط معمول این كار را كرده است، بلكه او یك انگیزه بسیار بالایی داشت. داور باید می پذیرفت كه یك نفر او را به شدت تحریك كرده است و باید ماتراتزی را هم به همان دلیلی كه زیدان را اخراج كرداز زمین اخراج می كرد، كه نكرد!
● آیا در جریان بازی عمل ماتراتزی تا این حد محسوس بود كه داور چنین كارتی و یا عملی نشان می داد و آیا اصولاً در چنین شرایطی داور قدرت تصمیم گیری داشت و یا شاید باید بعد از بازی درباره محرومیت این بازیكن و یا هر قضاوتی دیگر نظری ارائه می شد؟
- این حرف كاملاً درستی است. به نظر من برای یك بازی بزرگ باید یك داور بزرگ می گذاشتند. داور این جا باید این اتوریته و آن اقتدار لازم را می داشت كه درباره یك بازیگری با آن سابقه ای كه گفتم، درست قضاوت كند. ما می توانیم بگوییم كه كار داور از لحاظ قانونی كاملاً درست بوده است. اما از لحاظ تجربی و با داوری با تجربه می شد تصمیم بهتری گرفت، البته این نظر من است.
● شما در بین صحبت تان گفتید كه داور می تواند اشتباهاتی را هم انجام دهد، این اشتباهات چیست؟
- از زمانی كه یك داور به داخل زمین می آید باید با دو كمك داور خود همكاری لازم را داشته باشد در غیر این صورت این اولین اشتباه او تلقی می شود. اگر داور بازیكنی را كه می خواهد از زمین بیرون كند اما فقط به او اخطار دهد، اشتباه كرده است. اگر آوانتاژ ندهد اشتباه كرده، سیستم تشخیص خطاهای مستقیم را غیر مستقیم بگیرد، باز هم اشتباه كرده است. در جایگیری هایش بازی خوانی نداشته باشد، اشتباه كرده، تحت تأثیر تماشاچی و یا تیم مقابل قرار بگیرد نیز اشتباه كرده و به طور كلی همه اینها از نمره او می كاهد.
● در تأیید صحبت شما باید گفت كه در بازی فینال یك اشكال عمده داور آرژانتینی عدم استقرار صحیح یا به نوعی جایگزینی غلط او در میدان بود كه بارها در جلوی توپ و بازیكن قرار می گرفت.
- بله. این داور می توانست تصمیمات دیگری هم بگیرد. این هم از جمله اشتباهات داور در یك بازی به این مهمی و بزرگی در دنیا بود. به نظر من ناظران هم باید حتماً زمانی داور بوده باشند و همه این نكات را لمس كرده باشند. البته این سیستم در همه دنیا اجرا می شود، اما دارای نقاط قوت و ضعف است.
مریم رضایی
