غافلگیر شدیم

نقدی بر فیلم تلفن همراه رئیس جمهور

● درجه ارزشگذاری: ۱ستاره

بارزترین مشخصه ساخته جدید علی عطشانی پیروی محض فیلمنامه از سبک نیورئالیسم سینمای ایتالیاست. سبکی که زیاد خود را درگیر روابط دوطرفه علت و معلولی نکرده و با لحنی غیر متداول، بیشتر رویداد محور است تا شخص محور. بنابراین تعریف، فیلم در سه سطح غیر ملموس، مبانی خود را به مخاطبش تفهیم می کند. در بخش ابتدایی،داستان، جنبه ای کمیک دارد که بیشتر از آبشخور طرح خود تغذیه می کند تا ایده محوری. در مرحله دوم نوبت به طرح جدی مسئله می رسد و بدین ترتیب مخاطب، شناخت ویژه تری نسبت به کاراکترها، علی الخصوص قربانعلی به دست می آورد. در این مرحله مخاطب نمی تواند شاهد یک پوست اندازی بهینه از طرح به ایده باشد; گمان غالب بر این است که همان طرح یک خطی، پتانسیلی را در خود دارد که ایده چندین صفحه ای داستان، از آن محتوا محروم است.علت این امر را باید در کشدار کردن مرحله ابتدایی داستان و تداوم غیر منطقی آن به بخش جدی و میانه فیلم به شمار آورد.

نویسنده، عملا هیچ برنامه ای برای صلابت معنایی قسمت میانی داستان ندارد و تمام هم و غم خود را بر روی مقدمه ابتدایی و پایان بندی نموده است.مرحله سوم اما نقبی روانشناختی به خود می گیرد و سبب می شود تا نقص های فیلمنامه را تا حدود زیادی فراموش کنیم; پایان بندی فیلم، به شدت مخاطب خود را غافلگیر می کند.

اما بزرگترین مشکل تلفن همراه رئیس جمهور را باید در فیلمنامه آن دانست.جابر قاسمعلی با نگاهی ظاهری به سبک نئورئالیسم سینمای ایتالیا، نتوانسته قالبی ایرانی برای خانواده ای سنتی در نظر بگیرد. در نگاه ابتدایی، ما با خانواده ای خیلی سنتی مواجهیم که در خانه شان ماهواره دارند اما خط موبایل ندارند! این پارادوکس نمی تواند، بار معنایی داستان را در جهت صحیح سبک مورد نظر پیش ببرد.

ضمن اینکه همان طرح تک خطی نیز نمی تواند برای مخاطب ایرانی وجاهت منطقی داشته باشد.اینکه یک فرد، خط موبایل چند سال قبل رئیس جمهور کشور را بخرد و بلافاصله پس از وصل با تماس های متعدد مردمی مواجه شود، نمی تواند برای هیچ مخاطبی با هر سطح سوادسینمایی قابل فهم و باور باشد بنابراین سنگ بنای ابتدایی ایده به لحاظ تعریفی دچار مشکل است،همچنین مخاطب از نظر ساختاری نیز نمی تواند ساختار ایده اش را بپذیرد; چه الزامی در فیلم می بینیم که بنابرآن، قربانعلی خود را موظف به کمک کردن به خانم طیبی می داند، کمکی که در دیالوگ های به نظر فلاش بکی سعی در نشان دادن انجام این کارها در قبل توسط قربانعلی دارد; این همان ضعفی است که فیلم در بدنه میانی خود با آن دست و پنجه نرم می کند.

اما اگر بخواهیم از فیلمنامه عبور کنیم، تلفن همراه رئیس جمهور مزیت های باورپذیری نیز دارد.بازی مهدی هاشمی در سکانس مقابل آتیلا پسیانی،یکی از درخشان ترین بازی های او در چند سال اخیر به حساب می آید. بهناز جعفری هم چند سکانس رگباری خوب دارد که به واسطه این چند سکانس می تواند نام خود را در ردیف نامزدهای بهترین بازیگر نقش اول زن قرار دهد.ضمن اینکه فیلم، گام رو به جلویی در پرونده کاری علی عطشانی است. در فیلم، تصویرهای زیبایی نیز می بینیم که حاصل دسترنج علیرضا زرین دست در مقام مدیر فیلمبرداری کار است.

در نگاهی کلی،فیلم تلفن همراه رئیس جمهور،خیلی بالاتر از تمام گمانه های ما ظاهر شد.نگرش روایت محور فیلم در کنار تم روانشناختی اثر که مخاطب را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد، از جمله نکات ارزشمندی است که می توان با تکیه بر آن،امتیازات قابل توجهی را برای این فیلم متصور شد.

نویسنده : مجتبی اردشیری