مهم ترین عوامل ابتلا به سرماخوردگی را چه می دانید

دیدگاه طب سنتی ایران درباره شایع ترین بیماری های زمستان

بسیاری از مردم با شروع زمستان با ضعف سیستم ایمنی و تخریب لایه دفاعی سیستم تنفسی روبه‌رو می‌شوند و به این ترتیب به دفعات ابتلا به بیماری‌های مختلف نظیر سرماخوردگی، آنفلوانزا، زکام و برخی از ناراحتی‌های تنفسی را در این فصل تجربه می‌کنند. خوشبختانه در متون کهن طب سنتی ایران به وفور به تدابیری در این زمینه اشاره شده که رعایت آنها نه تنها به پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های رایج فصل زمستان و کنترل عوارض احتمالی آنها در بدن کمک می‌کند، بلکه منجر به درمان بسیاری از بیماری‌ها و اختلال‌های ناشی از سردی و آلودگی هوا در روزها و شب‌های زمستانی نیز می‌شود. با دکتر «مهرداد کریمی» دستیار طب سنتی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران و دانشجوی دکترای طب سنتی دانشگاه تهران گفت‌وگویی در این زمینه داشتیم که بخش‌هایی از آن را مرور می‌کنیم.

● چرا در زمستان بیشتر بیمار می‌شویم

براساس دیدگاه درمانگران طب سنتی ریزش مخاط و لایه دفاعی دستگاه تنفسی، مهم‌ترین عامل ابتلا به رایج‌ترین بیماری‌های فصل پاییز و زمستان نظیر انواع سرماخوردگی‌ها، زکام، آبریزش بینی و چشم، آنفلوانزا و دیگر بیماری‌های تنفسی شایع در این فصل‌هاست. البته ابتلا به این بیماری‌ها در افرادی که دارای مزاج سرد و مرطوب هستند در مقایسه با دیگر افراد بیشتر است. برای مثال افرادی که سن آنها از مرز ۶۰ گذر کرده و در گروه افراد کهنسال قرار می‌گیرند از جمله افرادی هستند که در مقایسه با دیگر گروه‌ها بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی، زکام و آنفلوانزا قرار می‌گیرند. ضمن آنکه آلودگی هوا که این روزها در تهران و برخی از شهرهای بزرگ کشور وجود دارد یکی از مهم‌ترین عواملی است که موجب تشدید بیماری‌های تنفسی و بسیاری از اختلالات تنفسی در کنار سرماخوردگی و آنفلوانزا می‌شود. به این ترتیب با تخریب این لایه دفاعی نه تنها فرد دچار اختلال‌های تنفسی می‌شود بلکه ممکن است در طول زمستان برای دفعات مختلف به سرماخوردگی و آنفلوانزا مبتلا شود.

● از لایه دفاعی دستگاه تنفس بیشتر بدانیم

ریزش لایه دفاعی مخاط تنفسی در انسان سبب‌ساز بروز گروهی از بیماری‌های عفونی که بیشتر دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر می‌کند، می‌شود. مقصود از دستگاه تنفسی فوقانی بدن؛ سینوس‌ها، بینی و حنجره بیمار است. این بیماری‌ها عمدتا موجب گلودرد، سینوزیت و بروز زکام در فرد شده و در برخی موارد باعث ایجاد اختلال در دستگاه تنفسی تحتانی و بروز عفونت در ریه بیمار می‌شود. خوشبختانه در طب سنتی ایران برای پیشگیری و درمان این بیماری‌ها که از جمله رایج‌ترین بیماری‌های فصل‌های سرد سال است، تدابیر و توصیه‌های کاربردی بسیاری وجود دارد که به کار بستن آنها نه تنها برای درمان این بیماری‌ها بلکه به منظور پیشگیری از ابتلا به آنها نیز بسیار کارآمد است.

● چگونه از ابتلا به بیماری‌ها پیشگیری کنیم

درمانگران طب سنتی استفاده از انواع بخورها برای تقویت لایه دفاعی مخاط تنفسی و افزایش مقاومت و کارآیی آن را به خانواده‌ها توصیه می‌کنند. استفاده از بخورهای گیاهی و حتی بخور ساده آب به منظور پیشگیری، اگرچه ممکن است برای بسیاری از افراد راهکاری ساده و پیش پا افتاده به نظر برسد اما تاثیر معجزه‌آسایی در مرطوب نگه داشتن هوای محیط و متعاقب آن افزایش مقاومت لایه دفاعی در مقابل سرمای هوا و آلودگی‌ها دارد. در حقیقت با استفاده از بخورهای گیاهی می‌توان علاوه بر بهره‌مندی از بخار مرطوب‌کننده‌ای که از آنها ساطع می‌شود از تاثیرات مواد موثر گیاهی که در آب و بخار این بخور وجود دارد، نیز استفاده کرد. به بیان دیگر بخورها کارآمدترین روش برای پیشگیری از ریزش لایه دفاعی و مرطوب نگه داشتن هوای محیط زندگی و محل کار اعضای خانواده هستند که سلامتی آنها را در فصل‌های سرد سال تضمین می‌کنند.

● تاثیر آویشن در افزایش ایمنی بدن

درمانگران طب سنتی برای پیشگیری و درمان این بیماری‌ها استفاده موضعی و خوراکی از گیاه دارویی آویشن یا فرآورده‌های تهیه‌شده توسط این گیاه را توصیه می‌کنند. آویشن از جمله گیاهان دارویی مفیدی است که به جهت داشتن اثرات خلط‌آور و ضدمیکروبی که دارد در درمان بیماری‌های دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی بسیار موفق عمل می‌کند.

به اعتقاد درمانگران طب سنتی ایران مصرف این گیاه علاوه بر درمان بیماری موجب افزایش مقاومت و ایمنی سیستم دفاعی بدن می‌شود.

در طب سنتی ایران آویشن به دو صورت خوراکی و بخور به بیماران تجویز می‌شود. مصرف جوشانده آویشن با عسل و قرار دادن بخور آویشن در محل زندگی و کار از جمله نکاتی است که درمانگران طب سنتی به آن اشاره می‌کنند. این درمانگران مصرف گیاه آویشن را همواره در کنار یک یا چند ترکیب گیاهی به بیماران خود توصیه می‌کنند.

● پاکسازی بدن از اخلاط زاید با گل‌گاوزبان

گیاهان دارویی یا ترکیب‌های گیاهی تعریق‌آور از دیدگاه درمانگران طب سنتی کمک زیادی به دفع سموم بدن می‌کند. بنابراین درمانگر برای خروج سموم و مواد زاید از بدن بیمار و بهبود وی مصرف خوراکی گیاهان تعریق‌آور را توصیه می‌کند. یکی از مفید‌ترین این گیاهان که تقریبا در تمامی آشپزخانه‌ها یافت می‌شود، گیاه گل‌گاوزبان است. این گیاه، معرق خوبی محسوب می‌شود که مصرف آن در زمان ابتلا به سرماخوردگی، آنفلوانزا و زکام بسیار توصیه شده است. از طرف دیگر ترشح اخلاط عفونی در بدن نیز یکی دیگر از دلایل بروز بیماری‌ها در بدن است. در این زمینه درمانگر طب سنتی با تجویز داروهای گیاهی خلط‌آور نظیر آویشن به تخلیه این خلط‌ها که برخی از آنها عفونی هستند، کمک می‌کند. با خارج شدن این خلط‌ها از بدن، بیمار به مرور بهبود و سلامتی خود را به دست می‌آورد و با بهبود عملکرد دستگاه ایمنی بدن روبه‌رو می‌شود.

● تسکین التهاب مجاری تنفسی با بخور گیاهی

درمانگران طب سنتی برای درمان برونشیت و التهاب مجاری تنفسی نیز استفاده از انواع بخورها را توصیه می‌کنند. آنها مرطوب نگه داشتن فضا و محیط زندگی را یکی از بهترین شیوه‌ها برای کنترل و تسکین بیماری برونشیت می‌شناسند. این درمانگران مصرف گیاه آویشن به صورت خوراکی و بخور را مفید‌ترین روش درمانی برای تسکین و درمان التهاب مجاری تنفسی و برونشیت می‌دانند و معتقدند در صورتی که این گیاه دارویی به همراه گل بابونه و گیاه زوفا توسط درمانگر یا متخصص طب سنتی برای بیمار تجویز شود، تاثیر بسیار فوری در درمان التهاب مجاری تنفسی بیمار می‌گذارد.

● چرا در زمستان دچار کندی نفس می‌شویم

همه ما در شرایط عادی که در سلامت به سر می‌بریم به کمک مجاری تنفسی، اکسیژن مورد نیاز خود را به ریه‌ها هدایت می‌کنیم. از این رو در شرایطی که مجاری تنفسی ما تحت‌تاثیر آلودگی هوا یا سردی هوا منقبض شده، یا دچار التهاب و تورم شده باشد، میزان اکسیژن و هوایی که از این طریق به ریه‌ها ارسال می‌شود، کاهش یافته و فرد به کند دمی مبتلا می‌شود. در این حالت فرد دچار سنگینی تنفس و کندی عملکرد دستگاه تنفسی می‌شود. به این ترتیب میزان اکسیژن مناسب به سلول‌ها و اندام‌های درونی بدن نمی‌رسد و دی‌اکسیدکربن موجود در سلول‌ها به خوبی تخلیه نمی‌شود، به این ترتیب فرد دچار اختلال تنفسی و مشکلاتی از این دست می‌شود. بروز این اختلال در بدن به مرور موجب کاهش فعالیت مغزی فرد، خستگی زودرس جسمی، ضعف عمومی، اختلال در بینایی و ابتلا به انواع سردردها می‌شود. درمانگران طب سنتی بهترین روش برای درمان این بیماری را زندگی در محیط‌های سالم که دارای هوای پاکیزه است، توصیه می‌کنند. اما از آنجا که در زندگی امروزی امکان تغییر مکان و جابه‌جایی برای اکثر مردم وجود ندارد، این درمانگران با ارایه نکات و تدابیر حفظ الصحی خاص به مردم کمک می‌کنند تا با پرهیزهای غذایی و رعایت نکات بهداشتی و طبیعی احتمال بروز بیماری‌هایی که ناشی از آلودگی و سردی هواست را در بدن خود به حداقل برسانند. درمانگران طب سنتی مصرف روزانه یک لیوان شربت قدومه شیرازی را در بهبود و تسکین کند دمی موثر می‌دانند اما طب سنتی ایران در این زمینه راهکار‌های متعدد و موثرتری سراغ دارد، تنها کافی است با یک مشاور یا درمانگر طب سنتی تماس بگیرید و توصیه‌های لازم در این زمینه را آموزش ببینید.

آمنه فرخی